Bouwfouten

Artikel delen

Energiezuinig, of zuinig in comfort?

In het noorden van het land heeft een gepensioneerd echtpaar enige tijd geleden een nieuwe woning aangekocht. Volgens de verkoopbrochure een nieuwe woning met het hoogst haalbare energielabel, high-tech installaties een lage energierekening met een optimaal wooncomfort. Wie wil dat niet? Tijdens de eerste winter wordt echter duidelijk dat het optimale wooncomfort verkooppraat was. Het blijkt verre van comfortabel.

Tekst: ing. T.J.M. van Kuijk
Bureau voor Bouwpathologie BB te Montfoort,
www.bouwpathologie.nl

Probleem

Aanzicht glazen pui, zithoek.

De woning is opgeleverd in de zomer, waarbij de bewoners erg veel plezier hebben van de grote glazen pui met deur in de achtergevel. Het terras oogt hierdoor als een verlenging van de woonkamer. De eerste maanden na oplevering zijn de bewoners ook erg tevreden met hun nieuwe woning. Die tevredenheid wordt echter steeds minder, naarmate de winter nadert. De eerste periode dat het buiten kouder wordt en het verwarmingstoestel in bedrijf wordt gesteld, is merkbaar dat de zithoek in de woonkamer niet behaaglijk aanvoelt.

Thermostaat vervangen

De klokthermostaat geeft ondanks de onbehaaglijkheid aan dat het 21 graden is in de kamer. De klokthermostaat wordt door de aannemer vervangen, want deze moet wel verkeerde waardes aangeven. Maar ook de nieuwe thermostaat blijft een ‘afwijkende’ temperatuur aangeven. Het voelt immers toch echt kouder dan 21 graden!

Warmtebeeld glazen pui.

De woonkamer is bij het inschakelen van de verwarming heel snel op temperatuur en de kamer blijft ook op temperatuur. De enige radiator in de woonkamer houdt de ruimte dus op de juiste temperatuur, maar warm voelt het niet. Zeker zodra er voor de mooie pui op de bank wordt gezeten, is de koude niet te negeren. Er wordt een deken om de schouders geslagen om het enigszins warm te krijgen en warm te houden.

Onderzoek

De woning is opgeleverd met een houtskelet voor- en achtergevel. De bouwmuren zijn vervaardigd uit beton en de begane grond bestaat uit een betonvloer met een dik isolatiepakket. De houtskelet kopgevels zijn eveneens voorzien van een dik pakket isolatie met een Rc-waarde van 4.0m²K/W. Vanwege de hoge isolatiewaarde is er in de woonkamer weinig verwarmingscapaciteit geïnstalleerd. De woning is op de begane grond voorzien van één grote radiator die de woonkamer moet verwarmen. De radiator is naast de pui tegen de woningscheidende wand geplaatst. De achtergevel bestaat uit een grote glazen pui, waarbij de pui doorloopt tot op de vloer.

Zodra het verwarmingstoestel wordt ingeschakeld, schiet de temperatuur in het vertrek omhoog en komt een duidelijk voelbare luchtstroming op gang. Een opwarming van 18 graden tot 21 graden Celsius is in korte tijd behaald, zo valt af te lezen op de kamerthermostaat. De woning is voorzien van mechanische afzuiging en natuurlijke toevoer door ventilatieroosters boven het glas. In de woonkamer bevindt zich een afzuigventiel ter plaatse van de deur naar de hal.

Na een eenvoudige luchtdichtheidstest worden ook geen noemenswaardige gebreken in de uitwendige schil waargenomen. Feitelijk zijn er dus geen problemen of zichtbare gebreken, maar toch is het niet behaaglijk in de woonkamer.

Rooktest

Mechanische afzuiging.

Om de luchtstroming binnen de woonkamer bij verwarming van de ruimte beter in beeld te krijgen is een indicatieve test uitgevoerd waarbij een rookpatroon onder de radiator is geplaatst. Voor de test is de ruimte afgekoeld door de deuren tegenover elkaar open te zetten. Hierop zijn de deuren en ventilatieroosters gesloten en is de thermostaat ingesteld op een extra hoge warmtevraag van circa 25 graden Celsius. Bij het inschakelen van de rookpatroon is direct te zien dat de enige radiator in de woonkamer een sterke luchtstroming op gang helpt die zich, langs de woningscheidende wand omhoog, langs het plafond, direct in de richting van de thermostaat en het daarboven aanwezige afzuigpunt beweegt. In enkele minuten tijd staat de kamer vol met rook.

Conclusie oorzaken

De thermische schil (het warmtebeeld) vertoont nauwelijks noemenswaardige gebreken, luchtdichting en isolatiewaarde. De radiator heeft volgens de berekening voldoende capaciteit om de woonkamer te verwarmen. Ook als er wel wordt geventileerd, is er voldoende capaciteit. Waar wordt de onbehaaglijkheid dan door veroorzaakt?

Ventilatierooster

Door de plaats van de radiator wordt de woonkamer slechts beperkt door straling verwarmd. Om deze reden is een radiator geplaatst met meer platen. Hier tussen zijn conventielamellen toegepast. Deze zorgen dat er een sterke warme luchtstroming op gang komt om daarmee de lucht in de ruimte te verwarmen. Door de continue afzuiging van het ventiel en de overstroom (kier) onder de deur door en de niet geheel sluitende ventilatieroosters in de pui, wordt deze warme luchtstroming aangetrokken richting de thermostaat. Hierdoor warmt de thermostaat snel op en gaat de verwarmingsketel uit.

Hinderlijke luchtstromingen

Het toegepaste type radiator heeft een geringe hoeveelheid water in zich, waardoor deze snel afkoelt. De aanzuigende werking van het ventilatiesysteem blijft aanwezig, waardoor de onder de roosters geplaatste bank de koude luchtstroming die nog aanwezig is over zich heen krijgt. De warme luchtstroming heeft de bank dan nog niet bereikt. Als er al stralingsverwarming plaats zou vinden dan wordt deze sterk verhinderd door de daarvoor geplaatste TV en het meubel.

Door de goede thermische isolatie van de buitenschil, de snelle opwarming van het midden van de ruimte, rond de thermostaat herhaalt dit proces zich in een opwarmperiode vaak. Hierdoor treden steeds hinderlijke luchtstromingen op in de buurt van de bank. Daarnaast warmt juist de plaats waar de bank staat langzamer op, omdat deze opgesteld staat voor de slechtst geïsoleerde constructie: de pui. Daardoor vertraagt de opwarming van de lucht achter de bank sterk en is onbehagen gegarandeerd.

Herstel

In deze situatie kan het herindelen van de woonkamer een verbetering opleveren. Hierbij moet de ruimte ter plaatse van de pui en ter plaatse van de radiator zo vrij mogelijk worden gehouden van obstakels. Naar verwachting zal dit de problemen niet geheel kunnen wegnemen.
Ingrijpender, maar meer kans op voldoende verbetering, is het vervangen van de radiator door lage convectoren op de vloer over de gehele breedte van de pui. Dit zorgt ervoor dat de warmte beter wordt verdeeld over de ruimte en beter wordt gemengd met de koudere ventilatielucht in de ruimte, voordat deze de ruimte in komt.

BouwTotaal