Bouwfouten
Vochtproblemen in het souterrain
Het souterrain onder een oudere woning in een plattelandsdorp is altijd droog geweest. Om het souterrain te gaan gebruiken als koele slaapkamer en berg- en technische ruim-te hebben de eigenaren een plan gemaakt. Kort na de oplevering van het werk blijkt er na een erg natte regenperiode water op de vloer te staan. Na onderzoek, uitgevoerd door het Bureau voor Bouwpathologie BB, blijkt een verhoogd grondwaterpeil de oor-zaak van de problemen.
Ontwerp
De woning betreft een voormalige pastorie in een waterrijk plattelandsdorp. Afgaande op de beschikbare bouwtekeningen is de woning met houten palen onderheid en betreft de fundering een getrapte baksteen fundering. De aanlegdiepte van de fundering is 20 cen-timeter dieper dan de onderzijde van de vloer van het souterrain.
Problematiek
Direct na de ontdekking van het water is de aannemer geïnformeerd. Deze komt langs om de situatie te onderzoeken. Doordat de vloer onderwater staat kan hij nu niet meer uit-richten dan het souterrain droog te maken. Met waterzuigers wordt getracht de vloer droog te krijgen. Dit lijkt te lukken. Na enige tijd is er geen water meer op de vloer te zien. Wel is de afwerkvloer drijfnat, deze zal door ventilatie van het souterrain moeten drogen. De eigenaren zijn blij dat het water is opgeruimd maar willen natuurlijk nog wel weten hoe het binnen is gekomen.
Dit is dan ook hun vraag aan de aannemer. Enkele dagen laten is de vloer al een stuk op-gedroogd en start de aannemer met het onderzoek. Al snel ontdekt hij dat er nog steeds natte lijnen in de afwerkvloer aanwezig zijn. Hij concludeert dat de souterrain vloer scheuren vertoont waar van tijd tot tijd het grondwater doorheen dringt.
De eigenaren geven aan dat dit echt de eerste keer is dat zij dit meemaken. Hierop geeft de aannemer aan dat ‘voor alles een eerste keer bestaat’.
Hij adviseert om de vloer met een ‘heel speciale coating’ te behandelen. De vloer zal daardoor waterdicht worden, waarmee het probleem voorbij zal zijn. De eigenaren stemmen daar mee in en de aannemer gaat aan de slag.
De vloer blijft langere tijd droog maar bij een volgende erg natte periode is het wederom raak, het souterrain staat weer met water. Was er bij de eerste lekkage nog geen gevolg-schade omdat het souterrain nog niet ingericht was, deze keer is het anders. De vloerbe-dekking en het meubilair lopen forse waterschade op.
Weer wordt de aannemer erbij geroepe. Eenmaal ter plaatse geeft deze aan dat hij nu slechts één oplossing heeft. Deze bestaat uit het maken van een pompput in de vloer van het souterrain. In de put zal hij dan een dompelpomp instaleren. Komt het grondwater omhoog, dan schakelt de pomp automatisch in en wordt het grondwater afgepompt voordat het binnen komt.
Na de installatie valt het de eigenaren op dat de pomp wel heel vaak in en uit schakelt, maar het souterrain blijft wel droog. Totdat er zich weer een periode van forse regenval voordoet. Ondanks alle maatregelen staat er weer water op de vloer, dit terwijl de pomp aangeslagen is. De eigenaren zijn nu hun geduld met de aannemer verloren en eisen een gedegen onderzoek naar de oorzaak en daarna een deugdelijke oplossing. De aannemer weet het ook niet meer en stelt voor om een extern bureau zo’n onderzoek uit te laten voeren en tevens een hersteladvies uit te laten brengen. Het herstel wil de aannemer voor eigen rekening uitvoeren.
Om een onafhankelijk onderzoek en advies omtrent de vochtproblematiek te krijgen, wordt door de aannemer het Bureau voor Bouwpathologie BB in de arm genomen. De Bouwpatholoog is de zaak ter plaatse en aan de hand van interviews, waarnemingen, me-tingen en tests gaan onderzoeken.
Onderzoek
De vochtproblematiek is voorafgaande aan het onderzoek met de bewoners en de aan-nemer besproken. Hierbij is het hierboven geschreven verhaal op tafel gekomen. Van-wege het water is het souterrain wederom helemaal leeggehaald. Wanneer de Bouwpa-tholoog het souterrain betreedt valt hem op dat de wanden voorzien zijn van voorzet-wanden. Volgens mededeling van de eigenaren is dat in het verleden gedaan omdat de muren altijd in enige mate vochtig waren. De vloer is in een lichtgrijze coating gezet, op meerdere plaatsen is de coating losgekomen. Dat zijn volgens de aannemer de plaatsen waar hij, in een eerder stadium, scheuren in de vloer heeft ontdekt. De bouwpatholoog hoort de pomp draaien en loopt naar de pompput. De put is gemaakt van een groot dia-meter PVC pijp van volgens de aannemer 1 meter lang. Deze pijp is in de bodemgedrukt en met de hand leeggeschept. Vanwege inspectie van de pompput wordt de pomp uitge-schakeld. Opmetingen leren de bouwpatholoog dat de bodem op 60 centimeter diepte ligt. Wat veel belangrijker is, is dat het waterpeil in de put op circa 20 centimeter onder de bovenzijde van de vloer ligt maar na het uit zetten van de pomp, zichtbaar blijft stijgen.
Nu weet de Bouwpatholoog genoeg; de oorzaak is het grondwater. Het grondwater in de directe omgeving van de woning is ten tijde van natte perioden hoger dan de bovenzijde van de vloer van het souterrain. Omdat de fundering, de muren en de vloer bestaat uit metselwerk kan het grondwater via openingen en poriën via het metselwerk het souter-rain binnen komen. Het aanbrengen van de pompput en de dompelpomp zal bij een ge-leidelijke en beperkte grondwater stijging het meest water kunnen afpompen. Maar bij een snelle en aanzienlijke stijging kan de pomp het grondwater niet snel genoeg afpom-pen en komt het water via de vloer het souterrain binnen.
Wanneer de Bouwpatholoog, op zijn kantoor, de geschiedenis van het verloop van het heersende grondwaterpeil in de direct omgeving van de woning opgevraagd heeft, blijkt inderdaad dat het probleem bij het grondwater is gelegen.
In dezelfde periode dat de eigenaren besloten het souterrain te verbouwen is er bij het waterschap het besluit genomen het grondwaterpeil te verhogen. Dit besluit is genomen omdat er is besloten een deel van het gebied terug te geven aan de natuur.
Van het feit dat de omgeving van hun woning teruggeven zou worden aan de natuur is bij de eigenaren wel bekent. Maar dat dit in zou houden dat het grondwater daarvoor ver-hoogd zou worden hadden zij zich niet gerealiseerd.
De eigenaren geven eerlijk toe dat wanneer zij zich dat wel hadden gerealiseerd, zij nog niet aan hun eigen woning hadden gedacht. Het probleem is dus de hoeveelheid grond-water dat door de dompelpomp weg gepompt moet worden. Het grondwater zal volgens de wet van de communicerende vaten uit de ruim omgeving naar de pompput blijven stromen. Het grondwater afpompen tijdens een hoge grondwaterstand is dus eigenlijk een onbegonnen zaak.
Herstel
Om van de vochtproblemen verlost te zijn is er maar, naar de mening van de Bouwpatho-loog, één oplossing die ingrijpend is maar gegarandeerd een droog souterrain oplevert. In het souterrain dient een betonnen bak gerealiseerd te worden. De wanden van deze bak dienen tot ruim boven de nu hoogst bekende grondwaterstand te reiken.
In tegenstelling tot zijn eerder gedane opmerking geeft de aannemer aan dit herstel niet voor eigen rekening te kunnen nemen. De bouwpatholoog geeft daarop aan dat dat geen zaak is waar hij zich mee bezig houdt.
