Veertig jaar oude monolithische bungalow zeer energiezuinig

In 1971 kreeg hij opdracht om een vrijstaande bungalow met kap in Nieuwegein te tekenen. Hij besloot enkelwandig te bouwen met 24 centimeter dikke Ytong blokken. Nu, bijna 40 jaar later, blijkt die woning één van de energiezuinigste huizen in de wijk Wijkersloot.

Zweers werkt nog altijd als architect. “Ik sta nog regelmatig achter de plank”, zoals hij het zelf uitdrukt. Het gaat nu voornamelijk om restauratieprojecten voor klanten die hij al lang bedient. Zo begeleidt Zweers op dit moment de restauratie van een timmermanshuisje uit 1848 op landgoed Vollenhoven; een rijksmonument dat onder andere geïsoleerd gaat worden. Sinds 1963 werkt Zweers voor zichzelf als directeur/architect/eigenaar van Architectenburo Ing. W. Zweers BV. Daarvoor was hij docent Bouwkunde aan de Ir. A. J. Versfeld MTS in Utrecht, architect-adviseur voor Rijkswaterstaat en assistent-architect bij de gemeente Rotterdam. Daarnaast bekleedde Zweers meerdere bestuursfuncties binnen de BNA (Bond van Nederlandse Architecten).

De bungalow in Nieuwegein is in 1971 ontworpen en is in 1972 gebouwd. Het gaat om een vrijstaande villa aan de Rietveldlaan van 260 vierkante meter met kap, uitbouw en een tuin van ongeveer 1300 vierkante meter. “Van duurzaam en cradle-to-cradle had nog nooit iemand gehoord; 3 centimeter piepschuim in de spouw, dat was het wel zo”n beetje”, aldus Zweers.

Monolitisch bouwen

In die tijd en zelfs tegenwoordig komt monolithisch bouwen maar sporadisch voor in Nederland, al wint het in de laatste jaren steeds meer terrein. Toch besloot Zweers de bungalow enkelwandig te bouwen met 24 centimeter dikke Ytong blokken: “Er was een aantal redenen om die blokken toe te passen. Zo was ik nogal op nieuwe materialen. Bovendien was de opdracht om een huis te bouwen met veel inhoud tegen weinig kosten. Aangezien je met Ytong maar één muur zet in plaats van twee, scheelt dat aanzienlijk in tijd en kosten. Opdrachtgever Blok had bovendien een buurman die bij Ytong werkte en de blokken tegen kostprijs kon leveren.”

Zweers vervolgt zijn verhaal: “Daarnaast kreeg ik via die relatie van Blok gratis een aantal afgekeurde Ytong dakplaten. Die heb ik als vloer gebruikt met een fundering als extra middenondersteuning.” Naast geld (het huis werd voor slechts 190.000 gulden gebouwd) vond Zweers de hoge isolatiewaarde toen ook al belangrijk. “Duurzaam bouwen was nog onbekend en men sprak dus ook niet over vloerisolatie. Maar ik voelde wel aan dat het toepassen van cellenbeton gunstig was. Uiteindelijk heb ik informatie ingewonnen in Zweden, waar al heel veel monolithisch werd gebouwd met cellenbeton.”

Het had volgens de architect nog wel enige voeten in de aarde om toestemming te krijgen om te bouwen: “Monolithisch bouwen was in die tijd hoogst ongewoon. Nederland is een land van stenen broodjes (bakstenen, red.). Maar uiteindelijk hebben we permissie gekregen.”

Cellenbeton blokken in de gang.

Omgekeerd dak

Door de jaren heen zijn Zweers en Blok het huis blijven verbeteren; bijvoorbeeld op het gebied van isolatie. Zo”n vijftien jaar geleden werd de kap geïsoleerd. Het huis is toen ook gestuukt. want wederom om geldredenen werd het ongestuukt opgeleverd in 1972. Geen probleem volgens Zweers, want “die korrelige structuur van Ytong blokken ziet er ook mooi uit”. In 2006 werden er bovendien isolatieplaten op de platte uitbouw aangebracht. “Een omgekeerd dak noemen we dat wel. Daar zat nog een gat in de isolatie.”

Afgelopen najaar werd er met steun van de gemeente Nieuwegein op grote schaal EPA-onderzoek gedaan in de wijk door EPA Maatwerkadvies. In november ontving Blok zijn EPA-rapport. Volgens Zweers bleek de bungalow één van de energiezuinigste huizen in de wijk. “De onderzoeker zei dat hij zelden zo”n oud duurzaam huis was tegengekomen.” Het huis heeft een energielabel C (El=1,54) gekregen waarbij de cellenbeton gevel er uitspringt qua duurzaamheid. Met de minerale isolatieplaat Ytong Multipor aan de buiten- of binnenkant zouden relatief eenvoudig veel hogere waarden kunnen worden gehaald.

Een echt leefhuis

Opdrachtgever Blok is uitermate tevreden met het huis waar hij al bijna 40 jaar woont: “Het is een echt leefhuis. “Je hebt het meeste plezier van de vierkante meters die geen bestemming hebben”, zei Zweers toen hij het huis opleverde. Hij heeft gelijk gehad. De kinderen fietsten hier vroeger gewoon door de gang en de woonkamer. Vanuit de L-vormige achterkant kijk je zo in je eigen tuin. Ik heb het gevoel dat ik in een groene patio woon.”

Hij besluit: “Daarnaast is het huis ook energiezuinig. In het rapport staat dat onze bungalow veel minder gas gebruikt dan een huis met zoveel kubieke meter normaal zou moeten gebruiken. In het advies stond ook nog dat ik het huis zou kunnen opwaarderen naar label B door de muren en de vloer extra te isoleren, maar de terugverdientijd is me te lang.” Inmiddels heeft Blok wel HR++ glas geplaatst waardoor de energiezuinigheid is toegenomen naar El=1,49.

Willem Zweers voor de woning die hij in 1971 ontwierp: “Van duurzaam en cradle-to-cradle had nog nooit iemand in 1971 gehoord. Maar het huis is nog steeds één van de energiezuinigste in de wijk.