Fiscaal : Winst uitkeren?

Door ‘oudere’ DGA’s wordt nog wel eens met weemoed gesproken over vroeger, ‘toen het allemaal nog eenvoudig was’. Zo kon je gewoon je eigen loon vaststellen zonder dat de belastingdienst kritisch meekeek. En sparen voor je pensioen deed je gewoon lineair: je bepaalde je doelvermogen, deelde dat door het aantal dienstjaren en je wist wat je jaarlijks fiscaal aftrekbaar kon doteren aan de pensioenvoorziening. Inmiddels zijn de pensioenregels zo complex dat zelfs een deskundige door de bomen het bos niet meer ziet. En een nieuwe complicatie staat voor de deur: winst uitkeren.

Tekst: Mr. F.J. Kerkhof FB
Alfa Accountants en Adviseurs te Wageningen
FKerkhof@alfa-accountants.nl

Op dit moment wordt in de praktijk ‘niet moeilijk gedaan’ bij uitkeringen van winst. Als de DGA behoefte heeft aan geld en zijn BV beschikt over een winstreserve, wordt er gewoon dividend uitgekeerd. De winstreserve blijkt uiteraard uit de jaarrekening. Dus dat is simpel. Natuurlijk is deze uitkering wel in box 2 belast met 25 procent inkomstenbelasting, maar dat houdt de DGA niet tegen. Maar deze eenvoudige benadering heeft zijn langste tijd gehad.

Ten eerste: de uitkeringstoets

Nog dit jaar worden nieuwe regels voor de BV verwacht. Eén daarvan is de zeer belangrijke ‘uitkeringstoets’. Voorafgaande aan een winstuitkering moet het bestuur beoordelen of de BV na het doen van deze uitkering nog over voldoende middelen beschikt om de opeisbare schulden te betalen. Om te voorkomen dat het bestuur (lees: de DGA) dit niet serieus neemt, worden zware sancties in het vooruitzicht gesteld: als het bestuur deze beoordeling niet dan wel onzorgvuldig maakt, zijn de bestuurders jegens de BV persoonlijk aansprakelijk voor het gehele bedrag van de uitkering.

Voorbeeld

Een DGA voelt dat er zware tijden voor zijn BV aankomen. Niet zo vreemd natuurlijk, nu de kranten dagelijks vol staan met aankondigingen van nog slechtere tijden. Daar komt nog bij dat juist in zijn branche harde klappen worden verwacht. Eerlijk gezegd ziet hij dit in zijn sterk dalende omzetcijfers ook al terug. Hij besluit daarom, nu het nog kan, de winstreserve vrijwel volledig uit te keren. In de maanden daarna blijkt inderdaad dat de BV niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen. Zo merken de crediteuren al snel dat het betalingsgedrag van de BV verslechtert. Meerdere leveranciers besluiten daarom voorlopig niets meer te leveren aan deze BV.
En zo gaat het van kwaad tot erger. Uiteindelijk kan het faillissement niet meer worden voorkomen. Maar de curator weet waar hij voor de gedupeerde crediteuren het geld kan halen: bij het bestuur ofwel de DGA. Als hij de uitkeringstoets zorgvuldig had gedaan, had hij immers geweten dat de BV na deze uitkering niet meer over voldoende middelen kon beschikken om de opeisbare schulden te betalen.

Ten tweede: de pensioentoets

Betrekkelijk nieuw is de ‘gevaarlijke’ relatie tussen de pensioenvoorziening in eigen beheer en de winstuitkering. In de praktijk blijkt steeds vaker dat het vermogen van de BV niet voldoende is om het pensioen volledig uit te betalen. Meestal is dit veroorzaakt door tegenvallende resultaten in de BV, waarvoor de DGA niet als ‘schuldige’ kan worden aangewezen. Maar er zijn ook voorbeelden waarbij een winstuitkering de oorzaak is. Anders gezegd: de BV heeft de winstreserve uitgekeerd, terwijl voorzienbaar was dat zij hierdoor niet meer aan haar pensioenverplichting jegens de DGA kan voldoen. Inmiddels is duidelijk dat de belastingdienst hier hard tegen optreedt. De mogelijke fiscale gevolgen zijn zeer ingrijpend.