Bouw verbruikt ruim vier keer zoveel materiaal als nodig is

De bouw verbruikt ruim vier keer zoveel materiaal als nodig. Waarom doen we dat eigenlijk? Extra massa wordt vaak gezien als antwoord op de vraag voor geluids- of thermische isolatie, of het behalen van extra overspanning. Dit is echter een verouderde opvatting. Gelet op de vraag van morgen, wordt het steeds duidelijker dat materialen schaarser worden en bepaalde grondstoffen in de toekomst op zullen raken. En wat blijkt: door slimmer te gaan bouwen, kunnen gebouwen met een zelfde kwaliteit met minder dan 25% van het huidige materiaal worden gerealiseerd.

Laten we eens kritisch kijken naar de manier waarop wij bouwen. Als je het gebouwgewicht door het nuttig oppervlak deelt dan kom je meestal uit op een gewicht tussen de 1.000 en 1.500 kg/m2. We hebben het dan over traditioneel gebouwde steenachtige gebouwen. Dat dit ongelooflijk zwaar is, wordt duidelijk als je gewicht vergelijkt met het gewicht van bijvoorbeeld een stacaravan of unit-bouw. Een caravan weegt inclusief onderstel en inrichting slechts 75 tot 100 kg/m2. Unit-bouw, ook wel tijdelijke gebouwen, komen globaal tussen de 150 en 200 kg/m2 uit met uitschieters tot 300 kg/m2. Natuurlijk hebben caravans en units een ander kwaliteitsprofiel en een andere beleving, maar het verschil met de ‘gewone bouw is toch wel opmerkelijk groot.
Nu wil dat niet zeggen dat we allemaal in een caravan moeten gaan wonen of alleen nog maar tijdelijke bouw moeten realiseren. Uit de praktijk is inmiddels bekend dat het met een gewicht van 500 tot 600 kg/m2 goed mogelijk is om gebouwen te realiseren met een zelfde beleving en minstens gelijke prestaties als bij de gangbare zwaardere bouwwijze. Waarom doen we dit dan nog niet vraagt u zich misschien af? Bestaande technieken zorgen ervoor dat het allemaal kan, het loslaten van diepgewortelde automatismen is het grootste struikelblok dat nu nog overwonnen moet worden.
Vrijwel al dat materiaal moet ergens aan de aarde worden onttrokken en vervolgens een paar keer van grondstof via halffabricaat, component en tot slot tot eindproduct worden getransformeerd. Daarbij wordt productie energie gebruikt en CO2 uitgestoten en tussen elke transformatie wordt er getransporteerd. Hoe meer materiaal, hoe meer grondstoffen, hoe meer energie, hoe meer CO2-uitstoot en hoe meer transport. Bedenk ook dat het kiezen voor zware vloeren en wanden leidt tot zware funderingen en constructies (balken,  kolommen, fundering) die al dat gewicht moeten dragen. En tot slot kom je de massa ook weer tegen op de momenten dat er iets aan een gebouw moet worden veranderd en in ieder geval aan het eind van de levenscyclus als het gebouw. Dan wordt het immers gesloopt en het materiaal moet worden afgevoerd en gerecycled.
Conclusie: Zoek oplossingen in toepassing van nieuwe materialen en de combinatie van verschillende technieken. Wees kritisch naar u zelf en daag u uit het materiaalgebruik te minimaliseren. Daarbij is het nadenken hoe reeds toegepaste materialen zijn te hergebruiken van groot belang. Het aan elkaar versmelten van materialen voorkomt ontkoppeling. Kortom: Re-think, Re-duce, Re-use, Recycle!