DNA in de Bouw wil taboes doorbreken
Energie-efficiënt en zuinig: dat is de toekomst van de bouw en installatietechniek. De nieuwe aanpak is intelligent bouwen. Kennis en techniek zijn ontwikkeld om betaalbare en gezonde gebouwen te maken, zonder vraag naar fossiele energie. Vereniging DNA in de Bouw wil taboes doorbreken voor de transitie naar energieneutraal en leefbaar bouwen en wonen.
Tekst: Saskia de Jong (DeJong&Verder) en ing. Frank de Groot
Vanaf 2020 moeten nieuwbouwwoningen in Nederland energieneutraal zijn. Het is dus hoog tijd dat de bouw radicaal verandert. Mens- en toekomstgericht bouwen wordt een nieuwe traditie: goed isoleren en ventileren, gebruiksvriendelijk bouwen en een optimaal binnenklimaat met zo laag mogelijke energiekosten. Wie passief bouwt, verbruikt zo weinig warmte dat radiatoren overbodig zijn. De investering kost geld, maar rendeert direct, want de stookkosten gaan meteen tot 85% omlaag. Energetische optimale renovatie in de sociale sector verhoogt de netto maandlast (huur en verwarming) zelfs niet of nauwelijks.
Ontwikkelen en delen
DNA in de Bouw is het platform voor bedrijven en organisaties die energie-efficiënt bouwen onderschrijven. Denk aan (bijna) energieneutraal bouwen, passief bouwen en bijbehorende installatietechniek. De deelnemers aan het platform ontwikkelen en delen kennis over energie-efficiënte bouw, renovatie en onderhoud. DNA in de Bouw is in 2012 opgericht. Tientallen bedrijven en organisaties zijn al lid. Samen werken zij aan een duurzame en gezonde regio Arnhem-Nijmegen.
DNA voert het Europese project ‘PassREg’ in Nederland uit. Doel van dit project is dat zeer energiezuinig bouwen en renoveren voor iedereen de gewoonste zaak van de wereld wordt; financieel het meest gunstig, gegarandeerd goed en deskundig uitgevoerd (zie ook kadertekst).
Wat is PassREg?
PassREg staat voor Passive House Regions with Renewable energy. De overstap naar duurzame energievoorziening op regionale schaal wordt haalbaar door consequente toepassing van het principe Trias Energetica, met energie-efficiëntie als de belangrijkste stap. Ook door steeds scherpere eisen aan de bouw zal vanaf 2015 in Nederland Passiefhuis-niveau de meest voor de hand liggende standaard zal zijn voor nieuwbouw. De zeer comfortabele passiefhuizen verbruiken voor verwarming tot 90% minder energie.
Naar een energieneutrale regio
De EU heeft ambitieuze doelen voor energieprestaties van gebouwen. De regio Arnhem-Nijmegen is één van de veertien koploper regio’s die deel uitmaken van PassREg. Dit project is onderdeel van Intelligent Energy Europe (IEE) en wordt begeleid door het Duitse Passivhaus Institut. Vereniging DNA in de Bouw voert het project in Nederland uit, het eindigt in mei 2015. De gemeenten Arnhem, Nijmegen, de Stadsregio en de provincie Gelderland financieren het Nederlandse deel mee. Zij willen dat energie-efficiënt bouwen eerst in de regio en later ook elders in Nederland de gewoonste zaak van de wereld wordt.
PassREg geeft overheden, projectontwikkelaars, corporaties, financiële instellingen, energiebedrijven, uitvoerende partijen en adviseurs toegang tot alle kennis. Succesmodellen, rekenmethodieken, voorbeeldprojecten, trainingen en informatiemateriaal worden internationaal gedeeld en aangepast aan lokale omstandigheden. Aantrekkelijk neveneffect: de energietransitie beïnvloedt de bouwsector en het vestigingsklimaat in de regio positief.
De Set of Solutions verzamelt de successen uit de Europese regio’s. De Nederlandse regio is binnen PassREg de trekker van dit publieke kennisportaal. De oplossingen variëren van het Brusselse tijdschrift ‘Be passive’, tot een compleet overzicht uit Tirol van mogelijkheden voor financiering van energieneutrale renovatie.
Instituut Energetisch Renoveren en Bouwen
DNA in de Bouw zoekt samen met regionale stakeholders naar kansen voor transitie. Daarvoor past men kennis toe uit andere regio’s en elders beproefde instrumenten. Een werkbaar plan voor de implementatie vormt de basis voor de grootschalige energietransitie in de regio. De ontwikkeling van DNA in de Bouw als professioneel platform is er onderdeel van. Lesstof is wordt ontwikkeld voor studenten en stakeholders. Gekwalificeerde ontwerpers en bouwprofessionals zijn de sleutel tot internationaal succes. Gecertificeerde docenten zorgen straks voor een brede kennisimplementatie in de regio. Ook werkt DNA aan de infrastructuur voor kwaliteitscontrole en certificering van passieve gebouwen.
Na beëindiging van PassREg gaat DNA gewoon door. Om de ontwikkelde kennis te waarborgen is inmiddels het Instituut Energetisch Renoveren en Bouwen opgericht. Het IEB deelt kennis op zo breed mogelijke schaal. Het zet onder meer opleidingen op, die door verschillende docenten in licentie gegeven worden. DNA focust hiermee niet alleen op de regio Arnhem-Nijmegen, maar ook op de rest van ons land.
Passiefhuis internationaal
Jaarlijks wordt de Internationale Passiefhuis Conferentie georganiseerd, in 2014 voor de 18e keer, dan vlak over de grens in Aachen (zie www.passivhaustagung.de/achtzehnte/Englisch/index_eng.html). De call for papers dit jaar resulteerde in meer dan 200 voorstellen. Hier wordt de Passive House Award uitgereikt, die voorlopers op het gebied van energie-efficiënt bouwen wereldwijd in de schijnwerpers zet. Voor de komende Award zijn wereldwijd ruim 100 projecten ingediend. Internationaal worden jaarlijks in november de driedaagse Passiefhuis Dagen georganiseerd. Een openhuis-route toont de voordelen van energieneutraal bouwen. Dit jaar bezochten enkele honderden mensen twaalf projecten in ons land. DNA in de Bouw trekt de kar om Nederland bij deze evenementen te laten aanhaken.
Bouwen met LEF
DNA deelnemers komen bij elkaar om binnen de regio van elkaar te leren en samen te werken. Er is al veel kennis beschikbaar: kennis over bijna energieneutraal bouwen (BEN), passiefhuis en bijbehorende installaties. Bijna elke donderdagavond komen de deelnemers bij elkaar in bezoekerscentrum Sonsbeek te Arnhem, om met experts samen nieuwe ideeën te ontwikkelen.
Daarnaast worden evenementen georganiseerd om in de regio anders bouwen op de agenda te krijgen. Naar het motto van DNA in de Bouw ‘Bouw met lef, bouw voor het leven’; voor een andere aanpak is lef nodig. Lef om als bedrijf je traditionele manier van bouwen om te gooien. Want het is niet eenvoudig om woningen en gebouwen te realiseren die geen verwarming meer hebben, maar alleen de ventilatielucht nog na verwarmen. En koelen? Alleen met zomernachtventilatie moet voldoende zijn. Er is durf nodig om woningen en gebouwen te maken die een minimale installatie hebben, zodanig dat ze nog maar 10% van de huidige energie verbruiken of zelfs nog minder.
Expertgroepen
DNA in de Bouw agendeert de thematiek van de nabije toekomst. Niet verwonderlijk dus dat de vereniging een snel groeiend regionaal netwerk is. DNA kent een aantal expertgroepen die eens in de 3 á 4 weken samenkomen in het Arnhemse bezoekerscentrum Sonsbeek. Na vier bijeenkomsten presenteren de experts hun vindingen en resultaten tijdens een openbare DNA-bijeenkomst.
Het zijn:
• Gebouwanalyse van duurzame gebouwen.
• GPR en DCBA methode: integraal en duurzaam bouwen.
• Duurzame installaties.
• Onderwijs.
• Renovatie of transitie.
• Financiële markten openbreken voor duurzaamheid.
Trilogie Energieneutraal Bouwen
Beleven, zien en aan de slag! Dat is het motto van de Trilogie Energieneutraal Bouwen, die DNA dit najaar organiseerde, samen met Stadsregio Arnhem Nijmegen en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN).
De trilogie startte met een beurs en symposia op 23 oktober in de faculteit Techniek van de HAN te Arnhem. Professionals uit Nederland, Duitsland en België bewezen dat energieneutraal bouwen gemakkelijk en betaalbaar kan. Het tweede deel op 13 november was een drukbezochte busexcursie naar passiefhuis projecten in de regio Mönchengladbach en Köln. De Trilogie werd afgesloten met een co-creation bijeenkomst in bezoekerscentrum Sonsbeek op 27 november. Een verslag daarvan treft u elders in dit blad aan.
Vereniging DNA in de Bouw
Postbus 7001, 6710 CB Ede
info@dnaindebouw.com
www.dnaindebouw.com
