Villa IJburg: technisch hoogstaand gedetailleerd

Door twee tegengestelde S-vormen die om het programma van eisen zijn gevouwen, maakt villa S2 op IJburg maximaal gebruik van het uitzicht en de oriëntatie op de zon. De detaillering speelt daarbij een belangrijke rol: het glasoppervlak is bijvoorbeeld maximaal door geen kozijnen toe te passen waar dat niet nodig is. Deze detaillering én de toepassing van witte natuursteen benadrukken de S-vormen nog extra. Glas en witte natuursteen worden gecombineerd met hout voor een wat warmere uitstraling.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst
Foto’s: Raphaël Drent fotografie

Architect Marc van Driest van MARC Architects uit Amsterdam tekende voor het ontwerp van de villa S2 op het Oostelijke Rieteiland van IJburg. De villa heeft drie verdiepingen, met een parkeergarage en gastenverblijf in de kelder, woonkamer, eetkamer en keuken op de begane grond, en slaapkamers, badkamers en terras/balkon op de verdieping. Om het gastenverblijf in de kelder toch te voorzien van daglicht, is de begane grondvloer deels opgetild.
‘Het idee voor de S-vormen ontstond vanuit de gedachte dat je je als architect bij particulier opdrachtgeverschap terughoudend moet opstellen’, licht Van Driest toe. ‘Afgestemd op de wensen van de bewoners moet je het woonprogramma op de meest fantastische manier rangschikken. Vervolgens pak je dit in, met de omhulling, als een cadeautje.’

‘Íntelligente’ vloerrand
De S-vormen in het aanzicht van de villa worden benadrukt doordat bij de glasoppervlakken geen zichtbare kozijnen zijn toegepast, waar dat niet nodig is. Alleen bij te openen delen in de gevel zijn deze kozijnen zichtbaar. Dit zorgt voor maximaal uitzicht van binnen naar buiten.
‘De vloerrand hebben we ontworpen als een ‘intelligente’ vloerrand, met onder meer de weggewerkte zonneschermen en verborgen kozijnen’, aldus Van Driest. ‘Normaal sluit de vloerrand direct aan op het glas, waardoor bij een regenbui vuilstrepen vanaf het glas over de vloerrand kunnen lopen, en de rand vervuilt. Hier ligt de rand wat van het glas af met daartussen – onzichtbaar – goten die het water achter de gevel afvoeren.’
In het aanzicht van de villa is gekozen voor een beperkt aantal materialen, namelijk glas, natuursteen en hout, om geen kakelbont geheel te krijgen. De witte natuursteen is een composiet materiaal dat bestaat uit 90 procent natuursteen kiezel en 10 procent witte hars. De toegepaste panelen zijn 22 mm dik en gepolijst.

Aandacht voor details
De natuursteen bekleding vergde het uiterste van de ontwerpdeskundigheid van Van Driest. ‘Alle natuursteen is op maat geprefabriceerd. Dat betekende zo’n 110 verschillende vormen en platen. Zo zijn er bijvoorbeeld voor de dakrand neusvormige natuursteen profielen toegepast, zonder zichtbare daktrimmen. Dit was mogelijk door een terugliggende dakrand. Alle hoeken zijn in verstek gemaakt en ook de neggenprofielen bij de kozijnen vergden veel aandacht door het terugliggende glas.’
De natuursteenplaten zijn bevestigd op een achterliggende aluminiumconstructie. Deels zijn ze verlijmd en deels onzichtbaar bevestigd ofwel verdekt geschroefd met schroeven in de kleur van de kiezels in de panelen.
Ook de maatvoering van de verschillende panelen is zorgvuldig op elkaar afgestemd. Voor het raam in de zijgevel bijvoorbeeld geldt dat de onderregel even breed/hoog is als de doorlopende dakrand (370 mm hoog). Ook alle naden tussen de panelen hebben dezelfde afmetingen, namelijk 10 mm.
De fascinatie voor bouwtechniek komt voort uit de studie in Delft: zowel Marc van Driest als compagnon Taco van Iersel zijn beide afgestudeerd in twee studierichtingen, namelijk architectuur en bouwtechnologie. Van Driest: ‘Wij denken vanuit de techniek, en dat geldt ook voor bijvoorbeeld de installaties. We gaan van de architectonische elementen naar de details. Ambachtelijkheid hierbij is belangrijk én interessant. Architectuur gaat ook over maakbaarheid en uitvoerbaarheid.’

Constructie en installaties
De villa is opgebouwd met betonnen wanden en betonnen (breedplaat)vloeren. Om een zo energiezuinig mogelijke (energieneutrale) woning te maken, zijn de glasvlakken voorzien van driedubbel glas (U-waarde van 0,7 W/m2K) en is in de gesloten gevel- en dakvlakken hoogwaardige isolatie opgenomen, namelijk Kingspan Kooltherm, 120 mm, met een Rc-waarde van circa 6,0 m2K/W.
De witte gevelbekleding met natuursteen zorgt voor enige koelte in de zomer. De woning is voorzien van vloerverwarming in alle ruimtes: in de vloerafwerking liggen de luchtkanalen van de WTW. Zonnecollectoren op het dak, het warmteterugwinsysteem met WTW-unit en ledverlichting zorgen samen voor een laag energieverbruik.

Toepassing van hout
Voor een deel zijn de gesloten gevelvlakken afgewerkt met een houtbekleding. ‘Hoewel in de villa zoveel mogelijk glas is toegepast, geldt dat er soms behoefte is aan privacy, zoals bij de slaapkamers. Deze gesloten geveldelen zijn bekleed met hout, voor een warmere uitstraling’, vertelt Van Driest.
De houten gevelbekleding bestaat uit horizontale delen van 25 mm dik en 55 mm hoog, met naden van 15 mm, en met rvs nagels op vaste afstanden vernageld. Alleen ’s avonds – als binnen de verlichting aangaat – is zichtbaar dat deze bekleding ook voor een aantal glasvlakken langsloopt, zoals bij de badkamer.
Voor de houten bekleding is gekozen voor vuren dat via een speciale behandeling is verduurzaamd tot NobelWood, als alternatief voor tropisch hardhout. Het hout is gemodificeerd op basis van biopolymerisatie. Doordat hiervoor alleen foutvrij homogeen spinthout wordt toegepast, vergrijst het materiaal zeer gelijkmatig.
Ook voor de houtbekleding zijn bijzondere details ontworpen. Zo bestaat de garagedeur uit vier (verticale) delen, waarvan twee delen naar rechts en twee delen naar links vouwen. Dit vouwen vergde het uiterste van het voorstellingsvermogen: hoe vouwen de delen in elkaar waarbij de houtbekleding – toch 25 mm dik – niet ‘in de weg zit’? Van Driest zocht de oplossing uit via animatiefilmpjes. De deuren kunnen maar op één manier open en dicht, maar dit is via een druk op de knop volledig geautomatiseerd.

Projectgegevens
Opdrachtgever: particulier
Architect: MARC Architects, Amsterdam
Hoofdaannemer: Bouwbedrijf Bloed BV, Ede
Natuursteen gevelbekleding: PP Gevelbouw, Dodewaard
Houten gevelbekleding: Foreco, Dalfsen
Installaties: Veldhoen, Ede(W), Delektro.nl, Veenendaal (E)
Bruto vloeroppervlak: 390 m2
Bruto inhoud: 1295 m3
Stichtingskosten: 950.000 euro (excl. BTW)
Bouwkosten: 840.000 euro (excl. BTW)