Belastingdienst toetst uw bedrijfsopvolging

Bedrijfsopvolging is een vak, zoveel is duidelijk. Maar hoe goed je het ook probeert te doen, de belastingdienst kijkt altijd en kritisch mee. Want in de bedrijfsopvolging mag natuurlijk geen bevoordeling van de opvolger verborgen zitten. Als dit (volgens de belastingdienst) wel het geval is, volgen zeer zware sancties.

Tekst: Mr. Frank Kerkhof FB
Alfa Accountants en Adviseurs te Bennekom
fkerkhof@alfa.nl

Voorbeeld uit de praktijk
Al jaren geleden was de ondernemer, laten wij hem Henk noemen, gestart met de voorbereiding van zijn bedrijfsopvolging. Het bedrijf rendeerde onder zijn leiding best aardig, maar voor zijn ‘oudedag’ was hij wel afhankelijk van de opbrengst ervan. Het vinden van een opvolger viel nog niet mee. Een concurrent wilde zijn cliënten wel overnemen, maar niet de onderneming met de werknemers. Dat was voor Henk geen optie. Uiteindelijk bleek een ambitieuze werknemer bereid de sprong in het diepe te wagen.

Waardering en koopschuld
Vervolgens werd aan een deskundige gevraagd de waarde van de onderneming vast te stellen. Met de uitkomst daarvan waren zowel Henk als de werknemer tevreden, waarna de overdracht werd geregeld. De werknemer beschikte (uiteraard) niet over de middelen om de vastgestelde koopsom daadwerkelijk te betalen. Ondertussen, de kredietcrisis was net begonnen, bleken de banken niet bereid tot een financiering. Gelukkig wilde Henk wel, tegen een redelijke rente, als financier voor de werknemer optreden. Zoveel keuze had hij trouwens ook niet: zonder opvolger geen ‘oudedag’.

Belastingdienst
De jaren daarna moest de opvolger alle zeilen bijzetten om de crisis, die inmiddels hard om zich heen sloeg, te overleven. Met vallen en opstaan leek dit te gaan lukken. Maar toen volgde een brief van de belastingdienst. De bedrijfsvolging was door de inspecteur beoordeeld en hij was tot de conclusie gekomen dat de opvolger door Henk opzettelijk was bevoordeeld. Het voordeel werd beschouwd als loon. De alsnog te betalen loonbelasting werd vastgesteld op € 100.000. Als deze claim niet werd verhaald op de werknemer zou het voordeel nog eens fors worden verhoogd. En alsof dit nog niet voldoende was, volgde ook nog de aankondiging van een boete van 50% van de te betalen belasting.

Emotie en spanning
U kunt zich de verontwaardiging van Henk en de werknemer voorstellen. Zij hadden toch een deskundige gevraagd de waarde van de onderneming vast te stellen. Hoe kan er dan van een bevoordeling sprake zijn? En dan ook nog een boete? Zij waren toch geen criminelen? Daarbij konden zij deze belastingclaim helemaal niet betalen. Zelfs zonder deze belastingclaim was het al de vraag of de onderneming de crisis zou kunnen overleven.

Wat was dan zakelijk?
Maar de belastingdienst wilde van geen wijken weten. De uitkomst van de door de inspecteur gehanteerde rekenmodellen was duidelijk: bevoordeling. Hoe Henk ook probeerde de belastingdienst van zijn zuivere intenties te overtuigen, niets hielp. Ten einde raad vroeg hij de belastingdienst hoe het dan wel had gemoeten. Het antwoord maakte hem sprakeloos: op de koopschuld moest een rente worden berekend van meer dan 20%!

Wat is de les?
Voor de praktijk is er een belangrijke les: de belastingdienst rekent met andere modellen dan veel deskundigen doen. Het verschil tussen de uitkomsten kan buitengewoon groot zijn en rampzalige gevolgen hebben. Wees dus gewaarschuwd.