Tiny houses: Andrew en Crystal gooien het roer om

Sinds het begin van de financiële crisis in de zomer van 2007 leven Amerikanen in een veranderende maatschappij. Wijzer geworden door onbetaalbare hypotheken en de gevolgen van ‘the american dream’ is het inmiddels hip om klein te wonen en stoer tegen je vrienden te zeggen: ‘Wie heeft er tegenwoordig nog een hypotheek? Leef simpel, bouw je eigen huisje en vier je geluk.’  Gaat dit ook gebeuren in Europa? Het zou zomaar kunnen. Andrew en Crystal Odom delen hun ervaringen in ieder geval graag. Hun idealisme gaat hand in hand met een super praktische instelling.
 
Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
 
‘Tiny living’ of ‘klein leven’ is een absolute keuze, vertelt Andrew me. ‘Het is niet iets wat je doet vanwege je financiële situatie of door gebrek aan andere beschikbare huisvesting. Het is een doelbewuste keuze en klein leven vraagt om een actieve levenshouding. Nog nooit eerder hebben mensen in de U.S. zo hard gewerkt om een schijnbaar normaal huis bovenop een as en wielen te bouwen. En nog nooit eerder heeft een groep Amerikanen zo hard gewerkt om te ontsnappen aan het dogma van de American Dream’, start Andrew zijn bevlogen verhaal.
‘Om klein te leven moet je je goed bewust zijn van alle emotionele, fysieke, spirituele en materiële aspecten van het leven. Voor mij betekende dat een heroverweging van: ‘nodig hebben’ versus ‘willen’. Toen we veel geld konden krijgen voor de financiering van ons eerste huis, moest ik goed nadenken. Was de korte termijn voldoening, het kopen van een eigen huis, groter dan de lange termijn verplichting die we aangingen. Je betaalt immers tientallen jaren flinke rentebedragen over je schulden. Tel die maar eens op.’ Andrew vervolgt: ‘Het is de kopers impuls. Als voorbeeld, je staat in de rij bij de supermarkt en bent bijna bij de kassa, als de mooie magazines en  tijdschriften, snoeprepen en kauwgom je blik vangen. Koop je op impuls, omdat ze de juiste snaar op dat exacte moment raken? Hetzelfde geldt voor het kopen van een huis!’
 
Tiny house
Andrew legt uit: ‘Elke Amerikaan wil een eigen huis hebben met een hek erom heen, een paar kinderen, een nieuwe auto op de oprit en een hond, die je begroet na een dag hard werken. Ik liet dat idee los en besloot met mijn vrouw Crystal om alleen te kijken wat we echt nodig hadden én niet wat anderen van ons verwachtten. Ons tiny house plan was geboren.’
Als bewoners van een tiny house moesten Crystal en Andrew zich ook voorbereiden op fysieke veranderingen. ‘Met slechts 2,5 meter van muur tot muur kun je niet leven zonder fysiek contact. Daar moet je aan wennen. Zoveel van de schoonheid, hoffelijkheid en vriendelijkheid, die onze samenleving ooit kende ging verloren, omdat mensen bang zijn voor fysiek contact. In een tiny house kun je de koelkast niet eens openen als er iemand anders in de keuken is. Dat fysieke contact is onvermijdelijk, maar het is ook gezond. Het herinnert je er voortdurend aan dat je niet alleen bent. Je moet rekening houden met elkaar. Je moet geven om te krijgen.’ Om dit te illustreren vertelt Andrew, ‘Wij zitten naast elkaar te lezen als onze dochter slaapt. We gaan op hetzelfde moment naar bed om elkaar niet te storen met licht of geluid. We koken samen. Onze familie is opnieuw een eenheid geworden door ons kleine huisje.’
 
Waarom zelf ontworpen en gebouwd?
‘Toen we trouwden hebben we besloten ons eigen huis te bouwen. We waren kieskeurig en zagen eigenlijk nooit een bestaand huis, waarover we enthousiast werden. Uiteindelijk vonden we een cottage en begon ons onderzoek naar de financiering. Ik werkte in een nogal kansloze baan en we verdienden helemaal niet veel geld. Toen we ontdekten hoeveel een bank ons voor een huis wilde lenen, waren we eerst aangenaam verrast. Maar daarna ben ik gaan rekenen en heb ik de totale kosten berekend op basis van de maandelijkse betalingen en een looptijd van 30 jaar. Dat ging ons toch een hoop extra kosten aan rente bovenop het aanschafbedrag van de woning. We besloten dat we iets anders wilden. We wilden iets, dat wij konden bezitten en geen bezit nam van ons. Hier begon ons onderzoek naar alternatieve huizen.’
 
Welke functies vervult jullie tiny house?
‘Omdat ons huis op maat is ontworpen (door ons en voor ons) vervult het al onze directe behoeften in het leven. De 10 meter lengte delen we in principe in drieën. Eénderde is voor de keuken, die wij voor de grap 's werelds eerste gastronomische tiny house kitchen’ noemen. Eénderde is onze eet- en woonruimte. De laatste éénderde is de slaapruimte voor onze dochters en onszelf. Het is heel comfortabel met een minimum aan meubels en decoratie. Wat nog het meest in het oog springt zijn de boeken en het speelgoed van onze dochters. Ik heb een ‘klein thuiskantoor’. Dat is een apart los hutje naast ons huis, dat ook als gastenverblijf wordt gebruikt. In de toekomst kunnen we een tweede deur in ons huisje maken. De constructie is hiervoor gereed, en ook voor een aanbouwtje of ‘loopbruggetje’ naar een klein bijgebouwtje.’
 
Hoe is de constructie opgebouwd?
‘Het huisje staat op een 10 meter lang chassis van een voormalige Shasta RV – aanhangwagen  (Recreational Vehicle). De gevels zijn opgebouwd uit houten regels van 5 cm x 10 cm met beplating. We hebben isolatie toegepast van gerecycled denim (spijkerstof) met een Rc-waarde van 2,3 m2K/W. Deze isolatie is betaalbaar, niet-toxisch, en eenvoudig aan te brengen. De constructie van het dak is opgebouwd uit dakspanten en plaatmateriaal en eveneens geïsoleerd met gerecyclede denim (Rc-waarde 2,8 m2K/W) en afgewerkt met metalen dakbedekking.’
 
Hoe duurzaam is jullie tiny house?
‘Leven in een klein huisje levert direct een bijdrage aan het milieu. Minder ruimtebeslag, minder materialen, minder giftige stoffen, minder energieverbruik en ga zo maar door. Aangezien onze ‘fundering’ bestaat uit een metalen chassis van een RV (Recreational Vehicle) moesten we ook nog rekening houden met het gewicht van de opbouw. We gebruiken dus alleen het materiaal dat echt nodig is. Alle bouwmaterialen zijn bovendien uitgekozen op basis van maximale energie-efficiëntie en minimale toxiciteit. In feite zijn we een partnership aangegaan met negen verschillende bedrijven, die onze levenswijze en de duurzame uitgangspunten van tiny houses ondersteunen.
De belangrijkste reden voor het bouwen van een huis op een aanhangwagen van deze omvang is niet zozeer de ambitie om te kamperen of regelmatig te wisselen van woonlocatie. Nee, het belangrijkste is ons verlangen naar mobiliteit. Wij bezitten ons eigen huis, helemaal naar onze wensen en kunnen wonen op de plek waar we willen, zonder ooit hoeven terug te gaan naar het speelveld van de vastgoedwereld. Dat is nog eens duurzaam.’
 
Van welke installaties maak je gebruik?
‘Ons huis is aangesloten op voorzieningen, zoals je dat bij een recreational vehicle, bijvoorbeeld een camper, ook zou doen. We zijn aangesloten op het lichtnet met een eenvoudig elektriciteitssnoer. Toen we klaar waren met ons huisje hoefden we alleen de stekker in het buitenstopcontact te steken. We gebruiken energie-efficiënte apparaten, waaronder een koelkast van circa 0,3 m3 kubieke meter, een propaanfornuis en handmatige koffie- en theevoorzieningen. We hebben LED-verlichting geïnstalleerd en infrarood verwarming. In de vloer bevindt zich een koel-unit. Water wordt geleverd door de provincie en aangevoerd met een PEX-buis (HDPE high density poly-ethyleen), die op ons huisje is aangesloten. Als sanitair hebben we een zaagseltoilet in gebruik.’
 
Hoelang duurde het bouwen van jullie huisje?
‘Wij hebben ons huis gebouwd in veertien maanden tijd, uitsluitend met contant geld. Mijn ouders hebben een boerderij in Georgia, waar we het hele huis op het chassis hebben gebouwd. Toen dit klaar was hebben we het huis verplaatst naar ons land in North-Carolina. Als fundering heb ik een betonplaat gemaakt van 10 m x 3 m. Nadat het huisje op z’n plek was gezet, hebben we extra stutten gemaakt voor de stabiliteit en het gebouw verankerd in de grond. Dit werd verplicht door onze gemeente, maar geeft ons ook een geruster gevoel, omdat in deze gebieden regelmatig orkanen en tornado’s voorkomen.’
 
Welke vergunningen zijn nodig voor plaatsing in achtertuin?
‘Ik weet dat de regels en voorschriften verschillen per staat en zelfs binnen de verschillende staten kunnen afwijken van elkaar. We hebben niet één verordening, die voor de hele U.S. geldig is. Als ik ons huisje in een achtertuin wil parkeren, moeten we een recreational vehicle-permit hebben en wordt ons huis geïnspecteerd door een mobile-home inspector.’
 

Wat kunnen we leren van Andrew en Crystal?

Andrew en Crystal zijn pioniers van de Tiny House Movement. Tiny Houses zijn ontstaan in Amerika bij mensen, die geen zin hebben om hun leven lang voor een hypotheek te werken en verlangen naar eenvoud en duurzaamheid. De Tiny houses zijn tussen de 20 en 40 m2, staan op een stevige trailer en hebben de woonkwaliteit van een traditioneel huis. Ze zijn alleen kleiner en verplaatsbaar. Ook in Nederland groeit de interesse voor kleine en verplaatsbare gebouwtjes om te verblijven in de vrije natuur, erf, achtertuin of op een braakliggend terrein. Door je huis, inclusief traditioneel zadeldak en goede isolatie, op wielen te zetten, heb je aanzienlijk minder hordes te nemen in de vergunningsprocedures. Dit was dan ook een belangrijke reden voor ‘Eigenwijsbouw’ (zie kader Tiny House Movement) om hun nieuwste concept, een trekkershut, op een trailer te bouwen en ‘sleurhut’ te noemen.
 

Tiny House Movement

‘Het tiny house fenomeen geeft nieuwe betekenis aan het begrip ‘thuis’ en geeft kracht aan mensen voor een betere wereld. ‘Tiny house people’ komen uit alle levensstijlen en -overtuigingen.’ Zo beschrijven tiny house people hun nieuwe levensstijl. Enkele feiten over ‘tiny house people’:

• 68% heeft geen hypotheek ten opzichte van 29,3 % van alle Amerikaanse huiseigenaren;
• 55% heeft meer spaargeld dan de gemiddelde Amerikaan en 89% heeft lagere credit card schulden dan de gemiddelde Amerikaan;
• 78% is zelf eigenaar van het huisje, voor de traditionele huizen is dit 65%;
• 40 % is ouder dan 50 jaar;
• Van de Tiny house people hebben tweemaal zoveel mensen een master degree dan de gemiddelde Amerikaan;
• Een gemiddeld tiny huisje is 20 m2, een traditionele woning in de U.S.A. is gemiddeld 200 m2.

 
En hoe zit het met tiny houses in Nederland? Informeer eens bij Eigenwijsbouw. Het recent geïntroduceerde huisje  op wielen, ‘de sleurhut’, heeft vier slaapplaatsen, is volledig geïsoleerd en voorzien van een zadeldak. Meer informatie vindt u op: www.eigenwijsbouw.nl/
 

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik

 
In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een hobbit house, mantelzorg in je achtertuin,  biologische huisjes en Plug & Play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers.
In BouwTotaal laat Marcel van Mierlo in iedere uitgave een slimme oplossing van ruimtegebruik zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst.