Goede isolatie op zich niet energiebesparend

Een tweetal op leeftijd besluit het leven wat gemakkelijker en goedkoper te maken en verhuist van een gedateerde vrijstaande woning naar een penthouse op de bovenste etage van een geheel nieuw gebouwd appartementencomplex. Het goed geïsoleerde nieuwe penthouse zou naar belofte een veel lagere energierekening moet opleveren, vergeleken met de oude woning vol kieren en gaten. De vrouw des huizes heeft het echter in de nieuwe woning nog nooit zo koud gehad en de energierekening blijkt veel te hoog.
 
Tekst: ing. S. den Ouden, Bureau voor Bouwpathologie BB te Montfoort
 
Omschrijving gebreken
Door de vrouw des huizes was voornamelijk de klacht geuit dat het met name in de avonden in de woonkamer zo verschrikkelijk koud kon worden dat ze met een deken over zich heen en opgetrokken voeten op de bank, televisie moest kijken. Ook de muren voelen koud aan. Haar man zegt geen last te hebben en vond het eerder juist veel te warm in de nieuwe woning. Deze klachten hadden ze nog nooit gehad in hun vorige woning. Jawel, daar was wel tocht en was het ook wel eens koud, maar daar kon je je op kleden.
Van de energierekening aan het einde van het eerste jaar kregen ze het nog kouder: veel te hoog en ook veel hoger dan het andere, vergelijkbare penthouse in het complex. Tijd voor een grondig onderzoek naar de isolatie: daar moet iets mee mis zijn.
 
Onderzoek
Tijdens het onderzoek blijkt dat er bij de VvE bouwtechnische tekeningen aanwezig zijn. Hierop staat aangegeven dat de Rc waarde van de buitenmuren en daken minimaal 3,5 m2K/W moeten zijn, evenals in de verkoopbrochure. Met behulp van een endoscoop is een rondgang gemaakt langs de gevels, voor zover bereikbaar, en hier wordt geconstateerd dat het isolatiemateriaal aanwezig is. De gemeten diktes zijn ruim voldoende om een Rc-waarde van 3,5 m2K/W te bereiken. De woning is op onderdruk gebracht waarbij met een rookpen langs de kozijnaansluitingen en aansluitingen van draaiende delen is gegaan. Hier is nagenoeg geen luchtstroming waargenomen. De enige plaatsen die duidelijk voelbaar en zichtbaar blijken te zijn is de cilinder in de balkondeuren en de niet geheel sluitende ventilatieroosters in de kozijnen.
Vervolgens is de woning afgekoeld en is de kamerthermostaat op 25 graden gezet. Hierbij blijkt een sterke luchtstroming op gang te komen ter hoogte van de bank waar de klachten het sterkst worden waargenomen door de bewoonster. Door middel van de rookpen is vastgesteld dat de luchtstroming wordt veroorzaakt door een convector op de tegenover de bank gelegen muur. Deze convector is in een grote/hoge omkasting geplaatst en blijkt aan de bovenzijde te zijn voorzien van een viertal ventilatoren. Naast deze convector verwarming is in de woonkamer geen ander verwarmingselement aanwezig. De rook wordt vanaf de bank in de richting van de convector gezogen, waarna het door de convector met ventilatoren omhoog wordt gestuwd. Zittend op de bank is inderdaad langs de enkels een luchtstroming voelbaar en is er ook het gevoel van luchtstroming van bovenaf. Beiden voelen onbehaaglijk aan. De luchttemperatuur blijkt binnen zeer korte tijd wel de ingestelde temperatuur te bereiken van de thermostaat. De wanden voelen echter nog koud aan.
 
Oorzaken
Vastgesteld is dat de isolatie aanwezig is waar deze aanwezig moet zijn. Ook is vastgesteld dat de luchtdichtheid van de woning zeer goed te noemen is. Indicatief is vastgesteld dat de luchtstroming, die als koud wordt ervaren door de hoge snelheid, afkomstig is van de convector in de woonkamer. De gewenste opwarming van de lucht in het appartement wordt door de grote van de convector in zeer korte tijd bereikt. Doordat de wanden en vloeren door deze korte opwarming achter blijven in temperatuur is de gemiddelde stralingstemperatuur in de woning lager dan bij opgewarmde scheidingsconstructies. Hierdoor koelt de lucht in de buurt van de buitengevels snel weer af. De verwarming zal dus kortstondig met een hoge luchtsnelheid opwarmen, hoge luchtsnelheid in combinatie met relatief koude lucht. Dit is gevoelsmatig voor de bewoonster erg ongemakkelijk en koud. Door het als gevolg van de kou hoger instellen van de kamerthermostaat is het energieverbruik van de woning sterk gestegen.
 
Herstel
Het vervangen van de convector door een drietal plaatradiatoren onder de kozijnen, waartussen lamellen. Hierdoor wordt de gemiddelde stralingstemperatuur verhoogt en de luchtsnelheid verlaagd. De bestaande convector kan dan komen te vervallen. De ventilatoren daarvan moeten uitgeschakeld worden. Daarnaast is het aan te raden een extra radiator halverwege de woonkamer te plaatsen. Door spreiding van het vermogen door de ruimte zal de temperatuur in de ruimte gelijkmatiger en rustiger stijgen waardoor de constructie meer tijd krijgt op te warmen en het gevoel van tocht sterk afneemt. Nadeel van de wijziging is dat gebruik gemaakt moet worden van in het zicht blijvende leidingen, en dat in een nieuwbouwwoning. Aan de isolatie lag het in ieder geval niet.