Detailleren en aanbrengen massief houten gevelbekleding

Massief houten gevelbekledingen zie je steeds vaker verschijnen in het straatbeeld. Hoe detaileer je deze en hoe breng je de bekleding op de juiste wijze aan?
 
Tekst: SBRCURnet
 
De gevelbekleding vormt de buitenste schil van een gebouw. Deze is daardoor niet alleen beeldbepalend, maar beschermt ook de achterconstructie tegen weer en wind. Hout is voor deze toepassing een veelgebruikt materiaal. De bekleding is opgebouwd uit geprofileerde, meestal aaneengesloten massieve delen. De delen kunnen verschillende vormen en afmetingen hebben en worden doorgaans horizontaal of verticaal aangebracht met ringnagels of schroeven van roestvast staal op houten bevestigingslatten op een houten stijl- en regelwerk. Een juiste detaillering en uitvoering zijn van doorslaggevend belang voor een duurzaam en fraai resultaat.
 
Oplossingsrichtingen
Bij het aanbrengen van de houten gevelbekleding spelen de volgende vier aspecten vooral een rol:

1. Keuze van de bevestigingsmiddelen
2. Lengte en plaats van de bevestigingsmiddelen
3. Uitvoering
4. Detaillering

 
1. Keuze bevestigingsmiddelen
Geprofileerde, massieve houten delen van de gevelbekleding worden op de bevestigingslatten gespijkerd met ringnagels of geschroefd met schroeven (lenskop of bolkop) van roestvast staal (zie Voorbeelden 2 en 3). Nagels en schroeven van verzinkt staal kunnen zwarte strepen geven en mogen daarom niet worden gebruikt. Let erop dat de koppen van de nagels of schroeven op het oppervlak van het hout blijven liggen. Wanneer de koppen in het oppervlak worden gedreven raakt het hout beschadigd. Bevestiging door nieten of T-nagels is daarom niet toegestaan. Nieten en T-nagels hebben bovendien een geringere uittrekweerstand, waardoor delen mogelijk los kunnen komen. Er bestaan tegenwoordig ook enkele gevelbekledingssystemen met clips met een onzichtbare bevestiging, waardoor het houtoppervlak intact blijft.
 
2. Lengte en plaats bevestigingsmiddelen
De lengte van de nagels of schroeven hangt af van de dikte van het te bevestiging hout. De positie hangt af van de gevelprofilering. De tabel geeft een overzicht van de mogelijkheden.
 

Soort gevelbekleding
Minimale lengte (x dikte van het te bevestigen deel)
Plaats van de nagel of schroef bij één bevestigingsmiddel per deel

 
Nagel
Schroef
 

Rabatdelen en bevel siding
2,5
2
25 mm uit de onderzijde

Potdekselwerk
3,5
3
30 mm uit de onderzijde

Zweeds rabat
2,5
2
45 mm uit de onderzijde

Schroten en channel siding
2,5
2
25 mm uit de kant

Opdekwerk smalle opdekstroken
3,5
3
In het midden

Opdekwerk gelijke delen
3,5
3
25 mm uit de kant

Open gevelbekleding
2,5
2
In het midden

 
3. Uitvoering
De details zijn van doorslaggevend belang voor een duurzaam en fraai resultaat. Voor de uitvoering worden de volgende aanbevelingen gegeven voor wat betreft:
•          bevestigingspunten;
•          rekening houden met zwellen;
•          voldoende vrijhouden van de delen;
•          beëindiging aan de onderzijde;
•          afschuinen van de onderzijde.
 
Bevestigingspunten
Om kopscheuren te voorkomen moeten de delen aan de uiteinden van de profielen met één nagel of schroef per steunpunt zijn bevestigd op minimaal 50 mm uit het einde. Bij kleinere eindafstanden, bij gemodificeerd hout en bij hardere houtsoorten de gaten voorboren.
Bij tussensteunpunten bij voorkeur één, of bij profielbreedten van minimaal 120 mm twee, bevestigingsmiddelen per bevestigingslat toepassen. Bij loofhoutsoorten wordt dit laatste ook wel gedaan bij smallere profielbreedten. De afstand tot de randen bedraagt minimaal 15 mm (zie Voorbeeld 4).
 
Houd rekening met zwellen
Vanwege de kans op zwellen moeten de delen met enige speling (3-4 mm) in de breedte worden aangebracht. Dit uitgaande van een houtvochtgehalte behorende bij een relatieve vochtigheid van 80% op het moment van montage.
 
Delen voldoende vrij houden
De delen 7-10 mm vrijhouden van aansluitende constructieonderdelen. Ook bij onderlinge ontmoetingen in de lengterichting ongeveer 7-10 mm ruimte vrij houden tussen de delen (zie Voorbeelden 5 en 6). Bij geprefabriceerd geveltimmerwerk kunnen andere toleranties of details noodzakelijk zijn.
 
Let op beëindiging onderzijde
Laat tussen het hout en het maaiveld een afstand vrij van minimaal 200 mm, maar liever nog 300 mm. Hierdoor blijft het hout vrij van opspattend vocht en vuil. Bij harde, vlakke afwerkingen kan vocht en vuil zelfs hoger opspatten. Een grindkoffer wordt daarom aanbevolen. Eventueel kunnen voor de onderste 300-500 mm extra duurzame delen worden toegepast, die bovendien gemakkelijk zijn te vervangen.
 
Schuin de onderzijde af
Schuin bij voorkeur de kopse kanten van de onderste delen naar binnen toe af, zodat een afdruiprand ontstaat. Schuin bij ontmoetingen van een verticaal aangebrachte gevelbekleding de delen ook af, óf dicht de kopse kanten goed af tegen het indringen van water.
 
4. Detaillering
In tekeningen op de website van SBRCURNet  zijn de volgende voorbeelden van aansluitdetails gegeven:
– buitenhoeken;
– binnenhoeken;
– ontmoeting tussen horizontale delen;
– ontmoetingen tussen verticale delen.
 
N.B. meer voorbeelden en figuren zijn te vinden in de bron voor dit artikel: Infoblad 361 van SBRCURnet.
 

 Infoblad
Dit artikel is gebaseerd op SBRCURnet Infoblad 361 – Massief houten gevelbekleding: aanbrengen en detaillering bekleding. De Infobladen behandelen een groot aantal bouwtechnische onderwerpen in kort bestek. U kunt er direct mee aan de slag. Zoeken kan op onderwerp of trefwoord, via www.sbrcurnet.nl/infobladen.
 

Nieuwe online rekentool voor warmteweerstand
Voor het objectief en betrouwbaar vaststellen van de Rc-waarde bieden SBRCURnet en BRIS nu een nieuw online hulpmiddel aan: de productonafhankelijke Rekentool Warmteweerstand. Met deze gratis online tool is voor een groot aantal constructies direct te bepalen wat de warmteweerstand is, maar ook hoe de Rc-waarde verandert als de detaillering wordt aangepast. Maar ook met het oog op andere factoren, zoals brandveiligheid, is direct te zien wat er gebeurt.
 
Waarom deze tool?
Het toenemend aantal eisen voor onder andere energiebesparing en comfort, zorgt ervoor dat de  behoefte in de markt aan neutrale en flexibele rekentools sterkt toeneemt. Met deze tool springen SBRCURnet en BRIS hier samen op in. De tool is direct te vinden via www.sbrcurnet.nl/rekentools
 

Checklist Bouwbesluit: voor nieuw- en verbouw
 
Alle Bouwbesluit-eisen in één leesbaar overzicht
 
Deze tweedelige uitgave van SBRCURnet is een praktisch hulpmiddel voor elke aannemer die snel inzicht wil in de wettelijke bouwtechnische eisen die gelden voor gebouwen met een woonfunctie. Of u nu nieuw bouwt (deel A) of verbouwt (deel B).
 
Aanpassingen 2015 meegenomen
Auteur Aldo de Jong heeft bij het schrijven alvast rekening gehouden met de veranderingen in diverse wettelijke eisen per 1 januari 2015.
Wilt u weten of dit iets voor u is? Lees dan de inleiding voor u bestelt via de SBRCURnet-website.