Belangenverstrengeling innovatie in de weg staat?

Wist u dat…

De vraag naar duurzame en toekomstbestendige oplossingen in de bouwsector groeit met de dag. Opdrachtgevers komen met hogere eisen en de markt volgt gestaag met creatieve oplossingen. Door de breedte van de problematiek rondom grondstoffenschaarste, de vraag naar energie-nul woningen, de steeds groter wordende focus op gezondheid van gebouwen, et cetera, bezinkt het besef dat men hier niet alleen een antwoord kan bieden.
 
Tekst: Monique Donker-Blacha, Slimbouwen
 
Door de breedte van de vraag wordt er gezocht naar strategische partners binnen en buiten de bouwketen om zo hoogwaardigere projecten en producten binnen een zelfde of lager budget te kunnen bieden. Hierdoor krijgen ketenintegratie en het bewerkstelligen van cross-overs met andere sectoren steeds meer aandacht. Een belangrijke stap in het succesvol zijn bij dergelijke samenwerking is het vinden van de gezamenlijke belangen die de basis vormen voor de samenwerking.
 
Samenwerken = samen werken
Regelmatig worden er nieuwe samenwerkingen gesloten om te innoveren. Men gaat aan de slag met het ontwikkelen van nieuwe producten, bedenkt concepten met prefered suppliers of co-makers en vermarkt deze enthousiast. Helaas zijn er veel praktijkvoorbeelden van goede initiatieven die zijn gestrand zonder dat ze de marktintroductie hebben bereikt. Daarnaast lopen veel conceptontwikkelaars er tegenaan dat men geen concrete markt kan vinden om de concepten te realiseren. Dit heeft te maken met verschillende aspecten waaronder dat we vanuit de bouw gewend zijn om te ontwikkelen vanuit techniek en niet vanuit een behoefte. Vaak liggen de ambities niet op één lijn, of blijkt dat de belangen uit het team ongemerkt de inhoud van het project hebben geleid. Eenheid in de belangen van het team en in de belangen van alle stakeholders vergroten de kans op succes.
 
Complexe markt
Hoe ambitieus of ideëel de projecten en initiatieven soms ook mogen zijn; de achterliggende gedachte van de initiatieven blijven vaak draaien om het verbeteren van de marktpositie en de intentie om op korte of lange termijn geld te verdienen met het initiatief. Dat is wat de economie drijvend houdt. Onthoudt daarbij dat iedereen een eigen verdienmodel heeft. Zo worden de architect en constructeur afgerekend op basis van gemaakte uren en krijgen de leveranciers een marge over de producten die worden verkocht. Om die reden zit iedereen met een andere blik aan tafel.
Buiten de verdienmodellen om, en de posities in het proces, hebben we in de bouwsector ook nog eens te maken met de complexiteit van de markt waarin het initiatief wordt ontwikkeld. De bouw wordt gekenmerkt door een wirwar van partijen die allemaal een belang hebben bij de realisatie, bij het te behalen succes of het uitblijven van een bepaald succes. Deze belangen spelen op de achtergrond in ieder team mee. Het kost moeite om deze te achterhalen. Echter door voldoende vertrouwen in het ontwikkelteam te realiseren, kun je tot het punt komen waarop men open durft te zijn over het eigen belang.
Helaas zijn we er dan nog niet. De ontwikkeling en het team hebben namelijk een context, de complexe markt met schakels in het bouwproces. De context van de markt en zijn stakeholders zijn niet eenvoudig te doorgronden. Het betreft dan niet alleen de directe, maar ook de indirecte of op grotere schaal aanwezige stakeholders. Bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven wordt dit regelmatig buiten beschouwing gelaten. Ook vergeet men dat de belangen van het team ook gedragen dienen te worden door de achterban binnen de bedrijven waarmee de innovatie wordt ontwikkeld. Heeft het teamlid wel voldoende draagvlak binnen het bedrijf?
 
Goed stakeholdermanagement
De visie van Slimbouwen vereenvoudigt de complexe markt door het aantal schakels te verkleinen. Hierdoor wordt het eenvoudiger om inzicht te verkrijgen in alle belangen die spelen in het proces. Door de open en integrale ontwerptafels aan het begin van ieder project wordt gestuurd op het opbouwen van vertrouwen en het bespreken van de ambities en te behalen wensen in het project of bij het initiatief. Deze wijze van samen werken is in de praktijk meerdere malen succesvol gebleken, zoals in de vorige editie is beschreven in het artikel ‘Het nieuwe samenwerkingen stimuleert product overstijgende innovatie’. Hierin is omschreven hoe koplopers in de bouw hun protocollen in domoticasystemen voor elkaar open stellen.
Het uitvoeren van goed stakeholder management bij samenwerking, of het nou om de realisatie van een gebouw gaat, de ontwikkeling van een nieuw product, of het ontwikkelen van een concept met co-makers, is zeer belangrijk. Let daarbij vroeg in het ontwikkelproces op wat ieder zijn belang is. Zorg daarom voor eenheid in de belangen. Zonder eenheid in belangen is er geen succes op lange termijn en zal het team uit elkaar vallen. Zorg daarnaast voor voldoende draagvlak. Niet alleen in het team, maar ook dieper het bedrijf in. Kijk ook naar de ambities. Wat wil men bereiken met het project? Heeft iedereen de lat even hoog liggen? Betrek verder de verschillende partijen en stakeholders vroegtijdig in het ontwikkelproces. Praat niet alleen met je team, maar ook met potentiële klanten. Verdiep je in hun belangen en behoeften. Zo voorkom je dat een product of concept niet alleen vanuit de techniek wordt ontwikkeld.