Veranderen

We hebben de neiging om te ontkennen dat de omgeving verandert. De toekomst lijkt sterk op vandaag. Maar is dat wel zo? Vijftien jaar geleden dachten we een millenniumprobleem te hebben, betaalden we nog met guldens en heette de voorloper van de Euro nog ECU. George (dubbeljoe) Bush won in 2000 de verkiezingen van Al Gore, maar won hij eigenlijk wel? Tellen, hertellen en toen wisten we het nog niet. Hoe anders zou het zijn gelopen met Gore aan het bewind? Dat is slechts vijftien jaar geleden. 2030 lijkt heel ver vooruit te zijn en toch is dat even ver van ons vandaan dan 2000. Vooruit in plaats van achteruit, maar even ver. Tel daarbij op dat de veranderingen in de komende vijftien jaar in hevigheid zullen toenemen en het wordt duidelijk dat afwachten geen optie is.
 
Niets is zeker. Stilstaan en denken dat de markt wel weer terugveert, is gevaarlijker dan ooit. Speculeren overigens ook. De toekomst roept woorden op als ‘verandering en dynamica’. Het oude model, waarnaar wij nog veelvuldig handelen, is gebaseerd op ‘stabiliteit en statica’. Dat betekent dat we bij beslissingen met een bepaald toekomstbeeld er per definitie naast zullen zitten. Waar voorheen de omgeving sluipend veranderde kwamen we er nog mee weg, omdat de werkelijkheid nooit veel afweek van de voorspelling. Dat wordt even anders.
Als we niet voortdurend anticiperen heeft dat consequenties voor het voortbestaan van het bedrijf maar ook voor de samenleving. Die wordt namelijk opgescheept met een starre gebouwenvoorraad uit de oude wereld. Zo bouwen we nog steeds gebouwen die niet zijn voorbereid op de te verwachten materiaal schaarste. We produceren nog steeds woningen die ongeschikt zijn om ouderen met hun gebreken te kunnen laten blijven wonen. Steden en gebouwen fixeren voorts de openbare ruimte voor decennia, terwijl we druk discussiëren of de scheiding wonen, recreëren en werken, nog wel van deze tijd is. Ook de  technologie gaat grote invloed krijgen op ons dagelijks leven. Denk aan custom made openbaar vervoer, automatisering van zorgprocessen, et cetera.
 
We stemmen alles af op een vermeende toekomst terwijl in werkelijkheid deze toekomst steeds sterker in beweging is. Waar verandering en dynamica aan de orde van de dag zijn schiet je dan al gauw mis. En als je dat weet moet je dus ook onderweg kunnen bijsturen. Als je niet weet hoe de stad moet zijn opgebouwd en welke processen door gebouwen moeten worden gefaciliteerd, moeten ze flexibel, respectievelijk aanpasbaar, zijn.
 
Slimbouwen geeft een antwoord waarmee ondernemers en samenleving hun voordeel kunnen doen. Waar wachten we nog op?
 
Prof. Dr. Ir. Jos Lichtenberg, hoogleraar productontwikkeling aan de TU/e, consultant bij organisaties met een innovatieambitie, voorzitter van de stichting Slimbouwen.