Waarom geen Phonebloks in de bouw?

De wereld om ons heen stikt van de innovatieve ideeën: sommige nog pril, andere al ruim bekend. Om al deze, soms nog verborgen, innovaties aan het licht te brengen organiseert Slimbouwen elke twee jaar de wedstrijd ‘wie is FRED?’. Hierbij wordt gezocht naar het slimste idee van de bouw. FRED staat symbool voor de kernwaarden van Slimbouwen: Flexibiliteit, Reductie van materiaal, Efficiëntie in het proces en Duurzaamheid. Slimbouwen haalt graag inspiratie uit andere sectoren om deze innovatie te reflecteren op de bouw. Hoe denkbaar is het succesvolle idee Phonebloks in de bouwsector? Misschien inspireert dit u wel tot het slimste idee van de bouw?
 
Waarom gooi je je telefoon weg als slechts een onderdeel defect is? Telefoons gaan daardoor vaak maar een paar jaar mee. Dave Hakkens, afgestudeerd aan de Design academy bedacht een variant gebaseerd op ontkoppeling. Elk specifieke functie; camera, batterij, wifi ontvangen, et cetera, bestaat uit een eigen onderdeel dat je dus ook individueel kan veranderen. Resultaat is Phonebloks: een telefoon bestaande uit verschillende blokjes.
Deze trend is goed denkbaar richting de bouw. Alleen al even doorredenerend naar de huidige problemen met de kantoorleegstand. Het is geen kwestie van ontbrekende techniek om deze gebouwen nieuw leven in te blazen. Veelal is de upgrade van verouderd kantoor naar woonruimte die voldoet aan huidige eisen, te ingrijpend en daarmee de kosten te hoog. Slimbouwen heeft als eerste pijler niet voor niets ‘Flexibiliteit’; het belang van het ontkoppelen van onderdelen is cruciaal om een gebouw een gezonde levensduur te geven. In het geval van leegstaande kantoren is het denkbaar dat je een leidingcomponent of zelfs een gevelcomponent zo in het bestaande casco ‘klikt’. Bij herbestemming van bestaand kantoor naar woningen kan de toekomstige bewoner wellicht wel kiezen voor zijn gewenste gevelcomponent; met een hoog of breed raam, veel of weinig glas.
 
Praktijkontwikkelingen
Dit lijkt nog toekomstmuziek. Toch zijn de ontwikkelingen al ver. In 2014 presenteerde een team Slimbouwen bedrijven (waaronder Archipel ontwerpers en An Archi)  het concept ‘Multiplicity’. Dat is een andere manier van bouwen en denken in ‘gevelconfiguraties’. Iedere bewoner kiest zo zijn gewenste, dak, gevel en materiaal. Zelfs een extra serre kan zo ‘aangeklikt’ worden. Dit geeft niet alleen de bewoner flexibiliteit maar maakt ook dat een gebouwconcept op elke specifieke locatie met de componenten op maat neergezet kan worden.
Ook op het gebied van renovatie is er een innovatieslag in modulaire concepten. In 2014 werd tijdens het Slimbouwen event ‘So you think…you can innovate’ het concept ‘ENDIS portiekflat’ gepresenteerd en bekroond als meest innovatieve concept. De elementen die samen het ENDIS portiekflat renovatieconcept vormen, zijn zo veel mogelijk modulair van opbouw en kunnen zo veel mogelijk industrieel worden vervaardigd en onderling worden uitgewisseld. Net zoals het Phonebloks idee uitgaat van een veroudering van modules die sneller gaat dan die van het casco, gebruikt ook het ENDIS dit feit.
 
ENDIS gaat verder; waar de ene portiekflat al dubbel glas heeft en een budget heeft voor een verbeteringsslag naar triple glas, kan de andere portiekflat een sprong maken van enkel naar dubbel glas. Zo kan het dubbelglas uit flat 1 wellicht wel doorverhuizen naar flat 2. Zo wordt er specifiek gekeken naar de kwaliteit van componenten in verschillende contexten om zo de nuttige levensduur te verlengen. Daarbij is het een realistische aanpak; een renovatie is geen investering vergelijkbaar met het kopen van een nieuwe telefoon of Phonebloks module. Voor niet iedere gebouweigenaar is zo’n grote investering dan ook in één keer mogelijk. Het ENDIS concept gaat daarom uit van een stap voor stap aanpak. Voor de renovatie wordt een tijdspad uitgestippeld, waarbij elke verbeteringsslag een stap is richting het einddoel (bijvoorbeeld energieneutraal). De investering wordt zo ook gespreid, waardoor een renovatie haalbaar en behapbaar wordt.
Het modulair en levensduurgericht denken is dus zeker niet alleen weggelegd voor de snelle sectoren zoals mobiele telefonie. Ook de bouwwereld moet en kan mee in deze trend, die zeker noodzakelijk is om de steeds sneller veranderende technieken en stijgende prestatie eisen bij te benen. De visie van Slimbouwen, die dit jaar haar 10-jarig bestaan viert, heeft niet voor niets deze flexibiliteit als belangrijke pijler. Concepten, ontwikkelt binnen de Innovatie Community van Slimbouwen, zoals Multiplicity en ENDIS, laten zien dat het mogelijk is.
 
Wilt u meer inspiratie van innovatieve bouwproducten, concepten of gebouwen? Kijk dan op www.slimbouwen.nl.