Je hutje harmonieus opnemen in een groene omgeving is natuurlijk altijd een goed idee. Maar als je echt tussen het wilde groen wilt gaan leven en werken én eisen stelt aan je comfort, dan heb je nog wel een kleine uitdaging. 

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo 

Alex Wyndham, architect en kunstenaar, nam de uitdaging aan en bouwde een huisje waarvan de gevels kunnen open klappen en de omgevingsbegroeiing doorgroeit op het dak. Een camouflage cabana die jaloers maakt…

Tussen de bergen van Big Sur met panoramisch uitzicht op de oceaan nestelt zich in centraal Californië het Hawk House. Het is een cabana met alleen een bed, stoel en bureau. Op het dak groeien inheemse wilde bloemen en inheemse grassen. De gevel is afgewerkt met boomschors van sequoia’s. 

De voorkant opent zich met drie glazen deuren en de zijkanten klap je omhoog als de vleugels van een havik. Zo heb je nog meer uitzicht en optimale ventilatie. Liggend in je bed zie je de walvissen voorbij zwemmen.

Inheemse begroeiing

Het begon allemaal toen een vriend aan Alex Wyndham vroeg z’n huis te herbouwen na de bosbranden in nationaal park Los Padres. Alex had hiervoor een slaapplek in de buurt van het project nodig en bouwde zijn eigen kleine Hawk House om te overnachten. Liefst zo klein en opvallend mogelijk, maar natuurlijk wel met voldoende comfort om lekker te kunnen wonen. 

Hij vond een prachtige plek voor het huisje van 2 meter x 3 meter. En met veel enthousiasme ging hij er werken en wonen. Het bouwproject is inmiddels afgerond, maar Alex bezoekt zijn cabana nog altijd met veel plezier als vakantieverblijf. 

Alex legt uit hoe hij het ontwerp heeft aangepakt. ‘Mijn hoofdidee was om het hutje zo goed mogelijk op te nemen in het ecosysteem. De combinatie van inheemse bloemen en grassen op het dak vormt een prima habitat voor het ontstaan van nieuwe inheemse planten.’

‘Na verloop van tijd zullen de inheemse zaden van de dakbegroeiing zich verspreiden op de heuvels rondom de cabana en ontstaat er een oase van inheemse soorten. Inmiddels kun je het huisje van bovenaf niet meer onderscheiden van de omgeving.’

Natuurlijke hulpbronnen

Hawk House is 100% autarkisch. De oriëntatie is zo uitgepuzzeld dat zon en wind optimaal hun werk kunnen doen om de verwarming, verlichting en koeling te regelen. Dubbele beglazing en een dik pakket aarde op het dak zorgen voor een gelijkmatige binnentemperatuur. 

Alex vult aan: ‘Ik gebruik nu nog kaarsen voor de verlichting en ga binnenkort een simpel zonnepaneeltje aanbrengen en wat LED-verlichting.’

Veel materialen werden gerecycled uit andere bouwprojecten of gevonden als restpartij bij zagerijen. Lokale sequoiaschors gevelbeplating werd bijvoorbeeld gered van de brandstapel bij een zagerij vlak in de buurt van het Hawk House. De wanden en vloeren zijn gemaakt van gerecyclede eiken vloerdelen. Om de cabana nog duurzamer te maken hebben alle materialen een natuurlijke afwerking.

Wat kunnen we leren van Alex Wyndham?

Alex Wyndham had een slaap- en werkplek nodig bij een bouwproject. Hij koos voor een cabana op loopafstand van het project. Onopvallend tussen de bomen en het wilde groen bouwde hij z’n eigen ‘keet’ met bed en bureau. Een prima oplossing, gegarandeerd filevrij woon-werkverkeer, en ’s avonds genieten van de boslucht met uitzicht op de oceaan. 

Heb je binnenkort zelf een langer lopend project in een mooie omgeving, zoek dan vooral naar een mooie slaapplek in de buurt. Of bouw je cabana in een nabijgelegen bos. 

Aardhuisje uit Smaland

Begin 1800 leefde Lille Jans (kleine Jan) in een backstuga (aardhuisje) in Zuid-Smaland, Zweden. Deze huisjes werden deels ingegraven in de grond. De ingegraven wanden waren van steen en de open wand van hout. 

Vanaf 1600 tot het eind van de 19e eeuw zijn er nogal wat backstuga’s gebouwd in de bossen, vooral tussen twee stukken grond op land dat niet bewerkt kon worden. Vaak werden ze bewoond door arme mensen, soms ook door criminelen. De bewoners werkten meestal voor de landeigenaren. 

In de jaren ’70 van de vorige eeuw is het huisje van Lille Jans gerenoveerd en werd het een toevluchtsoord voor een familie, die bang was voor de Russen. Inmiddels heeft één van de dochters het huisje volledig gerestaureerd en blijft het dus behouden voor het nageslacht. Meer weten of de backstuga een keer bezoeken? Lees meer op: www.agetorp.se/backstugan/backstugan.htm’

Foto: Christoffer Castor.

Onderlandhuis

In 1981 begon De Twaalf Ambachten met het bouwen (half) onder de grond. Wonen in een onderlandhuis, zoals zij het noemen, betekent warm, comfortabel en goedkoop wonen. 

In hun tijdschrift schreef oprichter Sietz Leeflang: ‘Een laag geplaatste en met aarde bedekte en deels door aarde omgeven woning isoleert goed, mede door grondbuis ventilatie, en zorgt voor een goede benutting van het zonlicht.’ 

‘Voor nog geen € 25.000 bouw je een complete woning, met ramen, ventilatiekanalen en een prachtig begroeide tuin op het dak. Dankzij de relatief eenvoudige bouwmethode en -materialen kan ook de amateurbouwer een onderlandhuis bouwen.’

Maar dat is niet alles. Sietze Leeflang ziet nog een ander groot voordeel van ondergronds bouwen in onze wereld, waarin geluidoverlast een groot probleem is. ‘Dankzij de isolerende werking van de aarden wal is het binnenshuis doodstil. De geluiden van buitenaf (zelfs van vliegtuigen) worden teruggedrongen tot een praktisch onhoorbaar minimum van 30 tot 35 decibel. Dat is een geluidssterkte die vergelijkbaar is met het geluid van een tikkend horloge.’ 

Leer meer over het onderlandhuis in Boxtel, waarmee de stichting tot haar vertrek in 2013 experimenteerde op www.de12ambachten.nl.
 

SCHULP in duin op Terschelling

Hans en Karin van Beek hebben hun eigen schuilplaats gevonden in een woonbunkertje in de duinen van Terschelling. Hans, architect en oprichter van Atelier Pro vertelt over het ontstaan: ‘In 1942 bouwden de Duitse bezetters complete bunkerdorpen langs de Nederlandse kust, met name op de eilanden.’ 

‘De meeste zijn opgeblazen of volledig bedekt met zand, maar ik vond er één in de duinen met uitzicht op zee. De ruimte meet 3,6 x 3,6 meter, omgeven door 30 tot 60 cm dikke stenen muren en een dak van 30 cm beton.’
 

Japanse kamer

Hans en Karin verblijven er iedere maand een kleine week. ‘We mochten 10% ruimte bijbouwen en daar hebben we het uiterste uitgehaald. Een erkertje is aangebouwd, de raamopeningen hebben we vergroot en een klein keukentje bouwden we in de dikte van de muur. Het lukte om een fietsenopslag te maken, die ook als gastenslaapplaats wordt gebruikt.’

‘De meubels worden dubbel gebruikt: op opbergdozen kun je immers ook prima zitten. En de ruimte functioneert als een Japanse kamer: overdag wonen en ’s nachts slapen. Bij mooi weer open en anders gesloten. Alleen de douche en het eco-toilet hebben buiten een plek gevonden.’

Hans en Karin genieten van de voordelen van het compacte huisje: ‘Omdat het zo klein is en beschermd met grond, is het huisje gemakkelijk te verwarmen en zeer comfortabel. Met een paar zonnepanelen op het zuiden zijn we van alle gemakken voorzien en doorstaan we hier de zwaarste stormen met zicht op een steeds wisselende zee.’

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik

In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. 

In een tweewekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een hobbit house, mantelzorg in je achtertuin, biologische huisjes en plug and play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers.

In BouwTotaal laat Marcel van Mierlo telkens een slimme oplossing van ruimtegebruik zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst.