Tempo maken

De groeicijfers van onze sector worden de laatste tijd steeds maar weer naar boven bijgesteld. Gelukkig maar! Zo gaan we mee met de Nederlandse economie, die dit jaar het niveau van voor de crisis weer bereikte. Maar we komen van heel diep en we zijn er nog echt niet. De bouw schrijft dan wel mooie cijfers, maar als we even verder kijken, zien we dat de bouwproductie qua volume dit jaar nog 20% beneden het niveau van 2008 ligt.

Na de zwaarste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog, is er nog heel wat tijd nodig voor we weer echt op kracht zijn. Vooral woningnieuwbouw is de motor daarvan. Kopers durven weer, ze hebben meer zekerheid, ze stromen door, bijvoorbeeld naar een nieuwbouwwoning. Ook is in de crisis veel minder gebouwd dan nodig was, er zit dus ook nog een flink inhaaleffect bij. De vraag is kortom weer terug. Volop zelfs, en er is ook kapitaal. We zagen dit jaar een explosie aan aanvragen voor bouwvergunningen. 

Heel mooi, maar toch hangen er twee donkere wolken boven de woningmarkt. De eerste is de rente. De drijvende kracht achter het herstel is de extreem lage rentestand. Die zal vroeger of later weer omhoog gaan. En pas bij een periode met normale rentestand van 4 tot 5 procent weten we hoe solide het herstel is. 
Ten tweede baren de hoge grondprijzen mij nog steeds zorgen. Crisis of niet, veel gemeenten hebben hun grondprijzen amper laten zakken, terwijl de bouwkosten wel enorm daalden. Wie nu een woning koopt betaalt dus relatief een enorm bedrag voor de grond. En dat gaat alleen maar erger worden, als gevolg van het ‘binnenstedelijk bouwen-mantra’ dat in veel gemeenten nog heerst. Wanneer ze daaraan vasthouden, zullen de prijzen alsmaar verder stijgen, vooral in provinciesteden en grote delen van de Randstad. Dan wordt een eigen woning met tuin – zoals de meeste mensen willen – daar straks onbetaalbaar voor modale huishoudens. Dat kan toch niet de bedoeling zijn!
Natuurlijk kun je kantoorruimte transformeren tot woningen, maar dat levert hooguit 50.000 woningen op. Zet je dat af tegen de prognose dat er tot 2040 er een miljoen woningen bij moeten komen, dan weet je één ding: het bouwtempo moet omhoog! 
Gelukkig krijgt het kabinet nu een gedegen advies waarin staat dat de ellenlange gemeentelijke procedures rond woningbouwprojecten veel korter moeten. Ook zien we dat sommige gemeenten realistisch genoeg zijn om met een frisse blik te kijken naar echt nieuwe bouwlocaties. Het zal tijd worden. Anders keert de wal het schip.

Maxime Verhagen
Voorzitter Bouwend Nederland