High-tech theehuis

Professor Richard Horden uit London ontwierp in 2001 z’n eerste Micro Compact Home (m-ch). Hij wilde ultieme leefkwaliteit en de kleinst denkbare ruimte, zoals we die kennen uit vliegtuigen en Japanse theehuisjes, combineren. Horden ontwikkelde een futuristische leefkubus van minder dan 10 m2. 

Micro Compact Home (m-ch) aan het Meer van Zürich.  

Het team van onderzoekers en ontwerpers, gevestigd in Londen en aan de Technische Universiteit in München, ontwikkelde de m-ch als antwoord op de toenemende vraag naar ‘kort verblijf’ woonruimte voor studenten, zakenlieden, sport en vrije tijd en als weekendverblijf. De m-ch, nu in gebruik en beschikbaar in heel Europa, combineert de technieken voor compacte leefruimtes in vliegtuigen, jachten, auto's, en mini-appartementen. Het ontwerp is gebaseerd op de klassieke schaal en het gebruik van een Japans theehuis, gecombineerd met geavanceerde installatieconcepten en productietechnologieën. Het gebruik van vooruitstrevende, lichte en sterke materialen, staat borg voor het slanke ontwerp. Het motto van m-ch? ‘Minder is meer’. Met een verblijf in m-ch beleef je wat je nodig hebt en niet wat je allemaal extra zou kunnen bezitten.
 

Het beste van Tokyo en München 

De Technische Universiteit van München wilde in 2001 een kubus woning ontwikkelen van 2,6 x 2,6 m2. Professor Horden nam samen met zijn assistenten en studenten het initiatief en richtte een projectteam op. Het onderzoeksproject begon als een samenwerking tussen TU München en de Tokyo Institute of Technology en werd geïnspireerd door de Japanse theehuis architectuur en het gebruik van geavanceerde Europese en Japanse prefabricage methoden. De eerste prototypes werden tentoongesteld bij de Universiteit en al snel breidde het onderzoek zich uit naar cluster woningen.  Zo ontstond in 2005 een klein studentendorp (zie foto) in München in samenwerking tussen het buro van Richard Horden (Horden, Cherry Lee Architects)  en Haack Höpfner Architecten uit München. Met de Nederlandse kunstenares Marijke de Goey uit Amsterdam ontwikkelde hij later het ‘Reedhouse’ (zie foto). Richard Horden vertelt hierover enthousiast: ‘Met Marijke heb ik een type ontwikkeld, dat bij uitstek geschikt is voor het waterrijke Nederland.’ Marijke vult aan: ‘Het is een samenwerking van architectuur en kunst. De rietstengels en het elegante huisje vormen een bijzondere eenheid met de omgeving en het huisje is ook nog eens voorzien van  duurzame energiebronnen.’ Inmiddels kan je m-ch’s bewonderen in Groot-Brittannië , Zwitserland, de VS en een cluster studentenwoningen in München.

Klein studentendorp in München.

High tech en Low energy

Micro Compact Home 16 (het 16-de huisje uit de reeks, geplaatst in 2012) meet 2,6 x 3,6 meter en heeft een lichtgewicht frame van aluminium (totaal gewicht circa 1,8 ton). In slechts vier minuten en negen seconden is de m-ch 16 met hulp van een helicopter geïnstalleerd op een plek met uitzicht op het Lago Maggiore. In het aluminium supportframe zitten gaten van 35 mm, waarmee het huisje aan de funderingsconstructie wordt bevestigd. Ter voorbereiding zijn vier poeren gemaakt en liggen leidingen klaar voor watervoorziening, elektriciteit, vuilwaterafvoer en internet.
M-ch 16 doet dienst als gastenverblijf en is een meter langer gemaakt dan de standaard m-ch om ruimte te hebben voor een tweepersoonsbed en een eettafel voor acht personen. Je vindt er ook een logeerbed, eet- en werkruimte, toilet, douche en keuken met magnetron, koelkast, vriezer en koffiezetapparaat. En er is LED-verlichting. Het voorspelde energieverbruik is 4 – 5 kWh per dag, gemiddeld over het jaar. Richard Horden legt uit: ‘De essentiële functies kan je reduceren tot vier: slapen, hygiëne, bereiding van eten en werken. Het micro huis heeft deze functies verdeeld over vier zones, met ieder eigen opslagruimte.’ 

De huisjes zijn energiezuinig omdat in de kleine ruimte slechts een geringe hoeveelheid lucht hoeft te worden opgewarmd of afgekoeld. De low-energy variant van Micro Compact Home gaat nog een stap verder en functioneert volledig op elektriciteit, die wordt opgewekt door 8 m2 PV panelen en een kleine windgenerator.

Nachtelijke stroom wordt geleverd door de windturbine en de reserve batterijen en overdag wordt de overtollige energie teruggegeven aan het net. Verwarming en airconditioning worden verspreid via vier afzonderlijk in te stellen bronnen. LED-verlichting is zowel geïnstalleerd voor binnen- als buitengebruik.
 

In slechts vier minuten en negen seconden is de m-ch 16 met behulp van een helikopter geïnstalleerd op een plek bij Brissago (Zwitserland, nabij de Italiaanse grens) met uitzicht op het Lago Maggiore.

Duurzamer dan auto’s

Als je Professor Horden vraagt naar de duurzaamheid van het huisje, maakt hij gelijk de vergelijking met de automobielindustrie: ‘De duurzaamheid is net als een auto, de levensduur is afhankelijk van de zorg tijdens het gebruik. Je moet m-ch schoon maken en onderhouden. Losse onderdelen kan je bij ons bestellen als ze aan vervanging toe zijn. Net als een auto was je de m-ch met een zachte borstel met water en zeep, de ramen met een wisser. En wil je de kleur wijzigen, dan kan de aluminium beplating worden gespoten of geanodiseerd.’ Om hier met gepaste trots aan toe te voegen: ‘De gebruikte materialen staan garant voor een lange levensduur. Ramen zijn gemaakt van hoge kwaliteit gehard glas; vloer, gevels en dak zijn opgebouwd uit zes lagen materiaal.’
Enthousiast vervolgt hij: ‘Als u de m-ch niet meer nodig heeft, kan uw gebouwtje door de fabriek worden teruggenomen. Het kan ook worden vervangen door een nieuwe in één levering. Een gebruikte m-ch kan worden verkocht aan een tweede gebruiker of worden gerecycleerd door de fabriek in nieuwe m-ch onderdelen. Aluminium is zeer doeltreffend te recyclen met slechts 0,3% verspilling in het recycleproces en slechts 11% van de energie die nodig is om nieuw aluminium te maken. De low-energy versie heeft ook nog eens potentieel nul CO2-uitstoot.’
 

Interieur Micro Compact Home

Veel meer dan een overdekte bouwplaats

In Uttendorf, 35 minuten rijden ten noorden van Salzburg (Oostenrijk) worden de m-ch’s geproduceerd in een moderne fabriek met een capaciteit van twintig huisjes tegelijkertijd. Veel van de interieur onderdelen worden volledig geautomatiseerd geproduceerd. Na acht tot tien weken productietijd kan de Micro Compact Home de fabriek verlaten: vijf huisjes in krimpfolie per vrachtwagen. Ze worden met een kraan geplaatst of met een helikopter, als de locatie moeilijk bereikbaar is. In dat geval is een aluminium frame gewenst. Circa 30 % van het gewicht van het standaardhuisje bestaat namelijk uit de houtconstructie en multiplex.

Met het Micro Compact House wordt een grote innovatiestap gezet in de bouw. Het huisje is gebaseerd op traditionele theehuisjes én high-tech vliegtuiginterieurs, volledig prefab, low-energy en opgebouwd uit sterke lichtgewicht materialen. En ook nog eens recyclebaar en eenvoudig te verplaatsen. Professor Richard Horden werkt vanuit London en de productie is gehuisvest bij een familiebedrijf in Oostenrijk. Landsgrenzen tellen niet. Vanuit Oostenrijk bedient hij de wereldmarkt met kant en klare eindproducten. Het wereldwijde distributiemodel van de automarkt ligt voor het oprapen. Is de bouwwereld hier klaar voor?

Bronnen: www.microcompacthome.com en www.dezeen.com
Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
 

Micro Compact House Treehaven, Millbrook, New York.

In Uttendorf, 35 minuten rijden ten noorden van Salzburg (Oostenrijk) worden de m-ch’s geproduceerd in een moderne fabriek met een capaciteit van twintig huisjes tegelijkertijd.

Wat kunnen we leren van professor Richard Horden?

We dromen al decennia van 100%  industrialisering van het bouwproces: anders organiseren en anders construeren. Het high-tech theehuisje van professor Richard Horden toont aan dat ook bouwdromen realiseerbaar zijn. Een lichtgewicht aluminium constructie, hoogwaardige isolatie en beglazing en een superslim interieur, gebouwd in de geconditioneerde omstandigheden van een fabriek. Fabricagetijden van enkele weken én geplaatst binnen enkele minuten. Dit vraagt wel om toepassing van nieuwe bouwmaterialen: licht, dun en sterk. Ik ben benieuwd welke revolutionaire bouwmaterialen komende jaren worden geïntroduceerd in nieuwe lichtgewicht gebouwen. De auto- en vliegtuigindustrie hebben wel wat geslaagde voorbeelden voor ons klaar liggen!