De wal keert het schip

Met ingang van 1 mei 2017 zou de Wet DBA (‘deregulering beoordeling arbeidsrelaties’) in haar volle omvang gaan gelden. Anders gezegd: het ‘introductiejaar’ waarin de belastingdienst voor 1,3 miljoen zzp’ers en hun opdrachtgevers vooral informerend optreedt en alleen overgaat tot het opleggen van naheffingen en boetes bij evidente misbruiksituaties zou dan eindigen. Maar het loopt anders.
 

De handhaving is inmiddels uitgesteld tot tenminste 1 januari 2018. En van uitstel komt …  inderdaad, u raadt het al … afstel. En zo keert de wal het schip. Dat krijg je ervan als je weigert het echte probleem aan te pakken en er ondertussen vanuit gaat dat de praktijk zich met het kluitje in het riet wel redt. Het logische resultaat van ‘deregulering’ is immers chaos en dat is precies wat er nu gebeurt. De praktijk heeft vooral behoefte aan zekerheid.
Met de VAR was dat prima geregeld. Opdrachtgevers konden, kort gezegd, niet achteraf met vervelende naheffingen geconfronteerd worden als de zzp’er beschikte over een VAR. Die zekerheid is weg. Natuurlijk, de praktijk kan nu werken met modelcontracten, maar die bieden als het er echt op aan komt geen zekerheid. Papier is immers geduldig: de opdrachtgever en opdrachtnemer kunnen ‘van alles en nog wat’ schriftelijk vastleggen, maar de uitvoering is uiteindelijk bepalend. Als de belastingdienst achteraf oordeelt dat de feiten niet aansluiten bij het ‘modelcontract’, kan de opdrachtgever alsnog geconfronteerd worden met naheffingen. Tja, dan denk je als opdrachtgever wel twee keer na voor je een overeenkomst met een (al dan niet vermeende) zzp’er sluit.
Op grotere schaal maakt het grote (en nog steeds groeiende) aantal verschillende modelcontracten het er ook niet duidelijker op. Maar wat is dan wel de oplossing? Wat mij betreft zijn er twee alternatieven. Ten eerste kunnen we weer terug gaan naar de VAR. Voor de grootste groep opdrachtgevers en opdrachtnemers werkte dit prima. Daarbij kun je de kleine groep die ten onrechte gebruik maakte van de VAR ‘domweg’ accepteren. En als je dit niet wil, kun je extra inzetten op controle.
Een ander alternatief is het aanpakken en oplossen van een veel groter vraagstuk: de werknemer. Of beter, de kenmerken die de wet aan de werknemer verbindt. De praktijk heeft behoefte aan flexibel in te zetten arbeid. Met werknemers is dit niet, althans minder, bereikbaar. Terwijl met een zzp’er op maat afspraken te maken zijn. Daarbij komt nog dat de verdiensten van een zzp’er fiscaal veel gunstiger worden behandeld dan het loon van een werknemer. Deze min of meer ‘marktverstorende’ prikkels kun je aanpakken. Maar ik betwijfel of de politiek hier de handen aan wil branden. Het vereist een grondige herijking, terwijl in Den Haag eerder de waan van de dag lijkt te regeren.

Mr Frank Kerkhof FB
Alfa Accountants en Adviseurs te Bennekom
Fkerkhof@alfa.nl