Revolutie of Evolutie?
Als scholier gingen we met veel ontzag kijken naar een Burroughs main frame computer, ter grootte van een woonkamer. Als 20-jarige student berekende ik een ruimtevakwerk door een stapel ponskaarten aan te maken, waarmee een computer in de VS werd gevoed. Een dag later kon je je resultaat ophalen om teleurgesteld te constateren dat je ergens een minnetje was vergeten en alles opnieuw moest.
In mijn eerste baan bij Rockwool, begin jaren ’80, haalde ik de eerste PC binnen. Nu een lachertje, maar de Commodore 64 kon al veel meer dan de woonkamer vullende Burroughs, waaraan ik mij vijftien jaar daarvoor had vergaapt. Bij DSM werkten we in die tijd met de eerste CAD systemen.
Inmiddels is de ICT binnendrongen in elk apparaat, met de auto voorop. We zijn hard op weg naar home automation en robotisering. Wie dacht er in 2000 aan een zorgrobot of drone? Of aan de Segway met zelf balancerende gyro-sensor technologie of aan een zelf inparkerende of zelfsturende auto? We zijn al 50 jaar bezig met deze ICT revolutie. Gelet op de ontwikkelingen rondom big data, predictive technology en internet of things, zijn we kennelijk nog stevig onderweg.
Voor duurzaamheid een soortgelijk verhaal. Op school hoorden we voor het eerst over de club van Rome. Als student dachten we in 1975 na over solar energy: we bouwden collectoren met een verwarmingsradiator achter glas. We dachten ook na over compacte opslag, in glauberzout bijvoorbeeld. Bij Rockwool raakte ik vanaf 1976 betrokken bij de ontwikkeling van een zero-energy huis en dat lukte ook. PV raakte in de jaren ‘90 bekend, maar was nog onbetaalbaar. Dat is sinds de laatste circa vijf jaar, met name door de schaalvoordelen, totaal veranderd. We vergeten snel, PV is al redelijk normaal. De nieuwe uitdagingen gaan over integratie, energie opslag en het wegvallen van aardgas.
Ooit was duurzaamheid synoniem voor energie. Dat is nu niet meer zo. Duurzaamheid gaat inmiddels ook over materiaal en water, over biodiversiteit en vooral over zaken als gezondheid en comfort, veiligheid, aanpasbaarheid en toegankelijkheid. Dan hebben we het over sociale duurzaamheid. De duurzaamheidsvisie ontwikkelt zich nog volop en is net als de ICT revolutie nog overduidelijk onderweg.
En zijn het wel revoluties? Over honderd jaar zullen onze nazaten terugkijkend dit revoluties noemen. Vanuit ons perspectief zijn het eerder evoluties. Iets wat 80% van je eigen leven beslaat kun je immers moeilijk een revolutie noemen. Een kwestie van perspectief dus.
Prof. Dr. Ir. Jos Lichtenberg
