ORGA bouw wist wat haar te doen stond met de Innovatie Expo voor de deur. Op dit geweldige podium laten zien dat hergroeibare natuurlijke materialen de toekomst hebben. Het resultaat mag er zijn: 90% van de bouwmaterialen waarmee mHome is gebouwd, is biobased. ORGA bouw presenteert zich met mHome als een echte bio-constructor.

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
 

Tijdens de Innovatie Expo werd het biobased huis, inmiddels omgedoopt tot mHome, geopend door minister Kamp. Het huisje is een initiatief van ORGA bouw. Naast het realiseren van het huis, samen met een dertigtal bedrijven en kennisinstellingen, is dit concept verder ontwikkeld als één van de vele mogelijkheden die biobased bouwen te bieden heeft voor bewoners en gebruikers van gebouwen. Tegelijk met het ontwikkelen van het huis is ook het platform EcoBouw Nederland opgericht. Dit als vervolg op de Green Deal Biobased Bouwen, met als trekker Patrick Schreven.
Patrick vertelt enthousiast: ‘Een mHome is bijna volledig gebouwd van biobased materialen, overige materialen zijn circulair toegepast. De grondstoffen worden opnieuw aangeplant en slaan 18 ton CO2 op. En de energie wordt zelf opgewekt. Smart home toepassingen sturen de verwarming en verlichting aan en het binnenklimaat is op je smartphone uit te lezen.
 

Drijfveren van een pionier

Patrick was als kind al bezig met natuurlijke materialen. Niet toevallig dus, dat hij de voortrekker is van Ecobouw Nederland. In een interview met ‘het kan wel’ vertelt hij over z’n drijfveren: ‘Van jongs af aan heb ik al iets met natuurlijke materialen, met hout als favoriet. Tijdens mijn eerste baan bij een timmerfabriek is die liefde voor bouwen met hout alleen maar aangewakkerd. Toch heb ik daarna alleen bij grote en kleine traditionele bouwbedrijven gewerkt. Van binnen groeide de wens en de ambitie om ooit mijn eigen bouwbedrijf te beginnen. Ik wilde graag houten huizen bouwen, maar de tijd was er niet naar.’
‘In 2013 kwam ik in contact met een architect die geen aannemer kon vinden die écht ecologisch wilde bouwen. Dat was voor mij het moment om mijn eigen bouwbedrijf te starten en mijn droom waar te maken. In 2013 is ORGA bouw gestart met modern ecologisch bouwen. We willen mensen laten genieten van de voordelen die duurzaam bouwen met zich meebrengt. De ecologische bouwwijze heeft namelijk een positief effect op zowel het wooncomfort als de gezondheid.’
 

Biobased

Patricks drive gaat verder dan een heldere visie. Hij wil veranderen vanuit een oprechte zorg: ‘De bouw is direct en indirect verantwoordelijk voor vijftig procent van het grondstoffenverbruik en dertig procent van de CO2 emissies in West-Europa. Dat wil ik veranderen door lowtech materialen te koppelen aan hightech bouwmethodes en zo het imago van ecologische bouw op te vijzelen.
Mijn doel is om samen met milieubewuste fabrikanten, leveranciers en onderaannemers in co-creatie de Nederlandse bouw om te gooien. Van een traditioneel, milieubelastend en grondstoffen verslindende industrie naar een toekomstbestendige bedrijfstak die in harmonie met de natuur grondstoffen circulair toepast.’
 

18 ton CO2 opslag

De woningen zijn gemaakt van natuurlijke materialen (biobased), die zorgen voor een gezond en comfortabel binnenklimaat zonder chemische toeslagstoffen. De biobased materialen zijn hergroeibaar en worden direct opnieuw aangeplant. Hierdoor zijn de grondstoffen weer voorradig aan het einde van de levensduur van het huis en daarmee is de woning bijna grondstoffen neutraal. Doordat de grondstoffen hergroeibaar zijn slaan ze CO2 op.
Ook de gevelconstructie vervult een belangrijke functie. Patrick vertelt: ‘De gevelconstructie is luchtdicht maar dampopen. Hierdoor worden de luchtvochtigheid en de temperatuur beter gereguleerd, je woont als het ware in een gore-tex jas in plaats van in een plastic zak. Een betere regulering van de luchtvochtigheid levert een belangrijke bijdrage aan de gezondheid, comfort en energiezuinigheid. Het huis wekt ook nog eens zijn eigen elektriciteit op. De woning is all-electric en daarmee zo goed als zelfvoorzienend voor wat betreft energie.’
 

Samenwerken met circulaire bouwmaterialen

Het gebouwtje is op vele manieren te gebruiken. Zo kan het  bijvoorbeeld worden ingezet als noodwoning, studentenwoning, mantelzorg unit en kantoortje. ‘Deze biobased, circulaire woningen zijn veel duurzamer dan woningen van baksteen en kunnen de concurrentie qua moderne architectuur en wooncomfort makkelijk aan. We willen laten zien dat je met hout en andere natuurlijke materialen ook eigentijds kunt bouwen’, aldus Patrick.
‘Wat het vooral bijzonder maakt is de samenwerking. In de sector van circulair bouwen en biobased materialen is het duidelijk dat men elkaar nodig heeft. De innovatie zit in de combinatie van gezonde natuurlijke materialen met hightech oplossingen in een modern jasje. Om dat voor elkaar te krijgen is samenwerking essentieel.’

Ecologisch passief huis

In een passief huis worden de warmteverliezen tot een minimum gereduceerd. Dat doe je onder andere  door optimaal te isoleren en gebruik te maken van passieve warmtewinsten uit de bodem en via de zon. Patrick vult enthousiast aan: ‘Een passief huis heeft maar een minimaal conventioneel verwarmingssysteem nodig en toch heerst er een aangenaam binnenklimaat. De energiebehoefte ligt ongeveer vier keer lager dan een gemiddelde woning. Qua ontwerp is er veel mogelijk, maar je moet natuurlijk altijd rekening houden het oriënteren van de woning ten opzichte van de zon.’
De belangrijkste verschillen tussen een traditioneel gebouwde passief woning en een ecologisch gebouwde passief woning is de dampopen schil. In de traditionele bouw wordt een woning dampdicht gebouwd. Je woont als het ware in een plastic zak. Het overschot aan vocht moet de woning uit geventileerd worden door middel van  installaties.
Patrick: ‘Bij een ecologische woning gebruiken we natuurlijke isolatie materialen. Deze hebben bijzondere eigenschappen die ervoor zorgen dat de gevel van de woning ademt. Het overschot aan vocht wordt geleidelijk door de constructie afgevoerd en wanneer het wat droger wordt binnen geeft de constructie het vocht weer af aan het binnenklimaat. Met als resultaat een constante luchtvochtigheid en temperatuur. Dit levert een bijzondere bijdrage aan de gezondheid het comfort en de energiezuinigheid van de woning.’
 

Klaar voor de toekomst

Patrick ziet een mooie toekomst voor biobased bouwen: ‘Ik ben ervan overtuigd dat er de komende tijd veel gaat veranderen in de bouw. Steeds meer mensen raken overtuigd van de voordelen van bouwen met natuurlijke hergroeibare materialen. We moeten af van het gebruik van fossiele grondstoffen, we moeten zuinig zijn op onze grondstoffen. Tot slot moeten we de toename van CO2 in de lucht terugdringen.’
‘Het ecologisch bouwen is volgens mij een oplossing voor veel wereldproblemen. Het meest bijzondere is de bijdrage die deze manier van bouwen kan leveren aan de gezondheid en het comfort van de bewoner. Mijn doel is om het voor iedereen mogelijk te maken om in een gezond, comfortabel en energiezuinige woning te leven.’

Bronnen: hetkanwel.nl

Wat kunnen we leren van ORGA bouw?

Compromisloze innovaties zijn eigenlijk de mooiste. Het doel was om circulaire en biobased materialen te gebruiken in een nieuw eigentijds ontwerp en dat is volledig gelukt. Goed doorzoeken en puzzelen en vooral met elkaar overleggen. Iedereen die mee-ontwerpt en bouwt is een partner in dit project. En dan krijg je een echt biobased huis. ORGA bouw laat zien wat er nu al is en wat nu al kan, en doet een oproep aan partijen, die zich hierin herkennen: ‘sluit u aan bij het platform EcoBouw Nederland.’

Meer informatie: www.ecobouwnederland.nl

Actieplan Bos en Hout

Op 26 oktober 2016 werd op de Nationale Klimaattop het Actieplan Bos en Hout ondertekend. Tot de ondertekenaars behoorden vertegenwoordigers van boseigenaren, houtimporteurs, papier- en kartonproducenten, de bouwsector en natuur- en milieuorganisaties. Met Staatsecretaris Dijksma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu werden afspraken over volgende stappen gemaakt.

Het plan kreeg veel aandacht in de media, waaronder het NOS-journaal, Nieuwsuur en op de voorpagina’s van kranten. Met name het idee om in Nederland 100.000 hectare bos aan te leggen trok daarbij veel belangstelling. Dr. Mr. Guido Enthoven, directeur van het Instituut voor Maatschappelijke Innovatie (IMI) is één van de kartrekkers: ‘Op dit moment is Nederland nog voor een belangrijk deel afhankelijk van de import van hout, waarbij het meeste hout uit Europa, Scandinavië en de Oekraïne komt. De verwachting is dat de vraag naar hout de komende decennia minimaal zal verdubbelen. De aanleg van meer bos vermindert onze afhankelijkheid van het buitenland.’
Het beter benutten van hout vormt een andere belangrijke pijler onder het Actieplan. Uit onderzoek blijkt dat hout voor verschillende toepassingen een gunstiger klimaat- en milieuvoetafdruk heeft dan andere grondstoffen als steen of staal. Biobased bouwen en houtskeletbouw winnen aan populariteit. Het gebruik van hout in de bouw leidt ertoe dat koolstof langer in de keten wordt vastgehouden. Bouwen met hout draagt daarmee bij aan het bereiken van klimaatdoelen.  
Enthoven: ‘Wat kan de bouwkolom zelf doen? De belangrijkste stap is om veel vaker hout te gebruiken als bouwmateriaal. Dat  betekent dat architecten, projectontwikkelaars en aannemers zich veel meer moeten oriënteren op de mogelijkheden van hout. Er zijn al wolkenkrabbers van hout in ontwikkeling en hout biedt bijzondere kwaliteiten als het gaat om aardbevingsbestendig bouwen. Daarnaast kunnen bouwbedrijven mee-investeren in productiebossen, die direct gekoppeld worden aan de maakindustrie. Zoals tegenwoordig steeds meer particulieren zonnepanelen huren op het dak van anderen, zo wordt het ook tijd dat de bouwsector haar eigen materialen op een duurzame wijze gaat (laten) produceren.’

Biobased materiaalgebruik

Mhome is voor 90 % opgebouwd uit biobased materialen:

• Cross Laminated Timber voor het casco.
• Houtvezelisolatie voor de gevels, dak en de begane grondvloer en geëxpandeerde kurkisolatie.
• Thermisch verduurzaamd hout.
• Accoya kozijnen en deuren.
• Tricoya voor de boeidelen.
• Ecoplex voor het interieur.
• Stoffen en kussens van jute.
• De zuinigste keuken apparatuur.
• Krijtverf op de wanden binnen.
• Lijnolie verf voor de kozijnen en deuren binnen en de boeiboorden buiten.
• Linoleum op de vloeren en een carpet van gerecyclede vissersnetten.

Hiernaast zijn ecologisch vriendelijke installaties toegepast:

• Waterbesparende kranen.
• Slim en duurzaam sanitair.
• Duurzame verwarming met infrarood panelen.
• Smart home toepassingen, zodat het binnenklimaat is af te lezen van je smartphone.
• Pv panelen, een zonnecollector en Led-verlichting.

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik

In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een Hobbit Huis, mantelzorg in je achtertuin, biologische huisjes en plug and play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers.