Wie naar duurzaamheid in de bouw streeft, hoeft echt niet aan de slag met allerlei kunstgrepen. Juist met een focus op de primaire efficiëntie en kwaliteit kunnen al hele grote stappen gemaakt worden. Bedrijfsbouwer Hercuton uit Nieuwkuijk beheerst dit proces tot in de puntjes. Directeur Ivo van der Mark rekent zichzelf dan ook tot een nieuwe generatie bouwers. ‘Beton laat zich heel lastig buigen…’

Tekst: Rick van de Weg
 

Bouw van Wehkamp DC. Foto: Klaas Eissens AV Producties.

De bouwwerken van Hercuton, veelal distributiecentra of bedrijfshallen met kantoor, tonen veel overeenkomsten. Ivo van der Mark is er trots op. ‘Ze hebben een hoge herkenbaarheid, zeg maar. Een tamelijk kubistische stijl. De kwaliteit ervan straalt op ons af.’ Het symboliseert de manier waarop er in Nieuwkuijk, halverwege Waalwijk en Den Bosch, over bouwen gedacht wordt. Niks geen unieke scheppingen en improvisatie op de bouwplaats, maar strakke planningen, prefab bouwen en het hergebruik van goede oplossingen. ‘Hierdoor maak je veel minder fouten, wat natuurlijk enorm scheelt in de faalkosten, bouwtijd en kwaliteitsborging.’
 

Start bouw Wehkamp DC. Foto: Klaas Eissens AV Producties.

LEGO

De basis van de betonbouwer zijn 6.000 standaard prefab vormen. ‘Elk project is uniek, maar daar zullen we het mee moeten doen. De kunst is dus ook om de wensen van onze klanten te vertalen naar onze eigen concepten.’ LEGOlisering noemt Van der Mark dat. ‘Daar hebben we onze eigen architecten en engineers voor in dienst.’ Over het gebrek aan eigenheid krijgt de 36-jarige directeur geen klachten; wel complimenten over de duidelijkheid: ‘Opdrachtgevers hebben een helder beeld van wat ze krijgen. Ze weten waarvoor ze komen.’
Die duidelijkheid waar Van der Mark aan refereert, komt het meest concreet naar voren in de animatiefilm die vooraf van elke bouwproject wordt gemaakt. ‘Omdat we zo gestandaardiseerd werken – het leggen van een vloerdeel is 12 minuten; het plaatsen van een spant 32 minuten – kunnen we vrijwel op de minuut nauwkeurig het bouwproces in beeld brengen. Dat maakt niet alleen helder voor de klant wat er gaat gebeuren, maar ook voor onze bouwpartners.’ 4D-bouwen wordt dat bij Hercuton genoemd, waarbij de vierde dimensie de ‘tijd’ betreft. ‘Tot verrassing van leveranciers die voor het eerst met ons werken, houden we ons ook echt aan die planning. Dat leidt dan wel eens tot verbaasde en komische reacties…’
 

Foto: Klaas Eissens AV Producties.

Scheidingspapieren

Aan de basis van het prefab LEGO-concept ligt volgens Van der Mark de visie van een nieuwe generatie bouwers: ‘Het begint bij het willen nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen product. Trots erop zijn dat je iets goeds maakt. Nul opleverpunten wordt daarbij de standaard. Daar moet de aandacht bij liggen, in plaats van vooraf te investeren in de juridische ‘engineering’ van de samenwerking. Ik krijg soms contractvoorstellen onder m’n neus die eerder op scheidingspapieren lijken. Dankzij onze kwalitatieve manier van werken, is er nu een verzekeraar die op onze bouwwerken een verzekering voor verborgen gebreken durft af te geven. Daar heb je als klant meer aan, dan al dat geharrewar vooraf, waarbij iedereen via slimme clausules de risico’s probeert te verleggen.’
 

PR-feitje

De focus op efficiënt bouwen vindt de onderneming in haar ontstaansgeschiedenis, die 23 jaar geleden begonnen is als bouwer van betonnen casco’s. ‘Beton laat zich heel lastig buigen. Efficiency zit in onze genen.’ Samen met de focus op kwaliteit zorgt het ervoor dat er ook duurzaam gebouwd wordt. ‘Breeam Good is toch wel het minimum tegenwoordig, maar we hebben ook Excellent en Outstanding projecten opgeleverd. Ik merk dat dat een steeds belangrijkere rol bij onze klanten speelt. Niet als PR-feitje, maar als iets dat voortvloeit uit de visie van de onderneming in kwestie. Met prefab bouwen zit je dan goed. In een geconditioneerde omgeving iets bouwen levert altijd minder verspilling en afvalstromen op dan als je iets in de open lucht moet fabriceren.’

Volle vrachten

Ook logistiek is daarbij een essentieel onderdeel. ‘Samen met onze vaste partner voor bouwvervoer, Hoefnagels Transport, steken we veel tijd in het terugrekenen van het fabricageproces naar een strakke planning voor de aan- en afvoer. Die planning is dan uiterlijk drie maanden voor de start van de bouw gereed. En dan niet met marges van dagen of weken, maar dat gaat op slots van 10 tot 15 minuten, waarbij volle vrachten het uitgangspunt zijn. Het levert een enorme reductie op van het aantal ritten. Bij de bouw van het Wehkamp DC verwerkten we bijvoorbeeld 4.300 prefab elementen die we in iets minder dan 1.500 vrachten hebben vervoerd. Het zorgt in het begin altijd wel voor enige gewenning bij andere leveranciers’, vervolgt Van der Mark. ‘Maar wij zorgen dat we op de aangegeven slot klaar staan en zij moeten zorgen dat ze op tijd zijn. Daardoor heb je geen partijen die op elkaar moeten wachten en worden de doorlooptijden voor chauffeurs minimaal. Uiteindelijk betekent het dat op de bouwplaats zo min mogelijk voorraad – steeds één dagproductie – aanwezig is; met zo min mogelijk kans op schade, diefstal, in de weg staan of verkeerd gebruik.’

Hybride

Kijkend in zijn betonnen bol naar de toekomst ziet Van der Mark nog genoeg aanknopingspunten voor een verdere prefabrisering van de bouw. ‘Wij zitten nu op zo’n zestig procent van de materialen die prefab aangeleverd worden. Dat zal stijgen naar tachtig procent. Vooral op het gebied van installatiewerk valt er nog veel progressie te boeken, bijvoorbeeld met lichtlijnen en stekkers die maar op één bepaalde manier passen. Zaken als vloeren en wanden zijn te vormspecifiek en die zal je altijd ter plekke moeten maken.’
Beseffend dat de Hercuton bouwwerken zich bij uitstek lenen voor deze vorm van bouwen, verwacht Van der Mark dat prefab toch ook in andere sectoren van de bouw een opmars gaat maken. ‘Vooral bij kantoren en utiliteitsbouw kun je er goed mee uit de voeten.’ Voor Hercuton zelf gaan de gedachten uit naar meer hybride vormen van materiaaltoepassing. ‘Beton, in combinatie met staal of bijvoorbeeld hout. Wel altijd conceptmatig en prefab.’

[Beeld]

[BT.0102.17.Hercuton.2.jpg]
[Bs] Start bouw Wehkamp DC. Foto: Klaas Eissens AV Producties.

[BT.0102.17.Hercuton.3.jpg]
[Bs] Foto: Klaas Eissens AV Producties.

[BT.0102.17.Hercuton.4.jpg]
 

Printen?

De TU Delft en de TU Eindhoven hebben samen met White Lioness technologies de krachten gebundeld om 3D geprint beton een stap dichter bij de realiteit te brengen. Een kansrijke en veelbelovende ontwikkeling aldus Ivo van der Mark. ‘We houden het zeker scherp in de gaten. Probleem is dat de kwaliteitsborging op dit moment nog niet geweldig is. Maar daar wordt te zijner tijd ongetwijfeld wat op gevonden. Het grote voordeel van 3D geprint beton is de vormvrijheid en de besparing op materiaal. Bij prefab is een groot deel van de vorm van de objecten gemaakt om het transport en de handling mogelijk te maken. Kun je ter plekke printen, dan kan dat zo maar 40 procent materiaal schelen bij bijvoorbeeld een groot spant. Dan maak je weer een extra stap in duurzaamheid.’

Green deal in de maak

Dit jaar wordt er een Green deal gesloten met de overheid en de bouwsector waarin juist die innovaties in het bouwproces een centrale rol spelen. Doelstelling daarbij is om in 2020 tot een meer dan 20 procent slimmer, meer dan 20 procent efficiënter en meer dan 20 procent duurzamer bouwproces te komen. Hierdoor wordt een verlaging van de integrale kosten in de bouwketen als geheel bereikt, wat niet alleen leidt tot vergroting van de winstgevendheid van de keten, maar ook tot een significante reductie van verkeersbewegingen, uitstoot van emissies (CO2 en NOx) en verspilling van materialen.