STIP voor al het hout uit duurzaam beheerd bos

“De kwaliteitsborging in de houtsector staat al jaren op een hoog niveau. Kijk maar naar de vele keurmerken voor onder meer houtskeletbouw, deuren, kozijnen en trappen”, opent Van Doorn, die directeur is van zowel SKH (1963) als SHR (1991). “SKH verzorgt certificeringen voor producten, processen en personen. Denk aan ISO 9001, ISO 14001, VCA, SKH-Kwaliteitskeurmerk, MVO Prestatieladder, CE-markering, KOMO, FSC®, PEFCTM en Klimkeur. Wij kunnen in eigen beheer ook testen uitvoeren. Dat gebeurt bij SHR, dat hier ook is gevestigd. Zie SHR als een test- en adviespartner voor bouw- en bouwgerelateerde producten.”

De ‘H’ in de namen van beide organisaties verwijst nog naar ‘Hout’, maar de scope is inmiddels veel breder geworden. “Ja, wij doen inmiddels veel meer. Van plaatmateriaal tot biobased halffabrikaten, van verf tot lijm en van kitten tot schroeven, nagels, nieten en andere (bouw)materialen. Ook testen en certificeren we bijvoorbeeld speeltoestellen, kinderbedden en –boxen, ladders en trappen en stofafzuiginstallaties. En we certificeren ook op een breed gebied. Hoe dat zo komt? Als je de kwaliteit van hout test, dan heb je ook te maken met de toe te passen verfsystemen, lijmsystemen en schroef- en nagelverbindingen. Zo wordt het werkveld automatisch steeds breder. Het beeld bestaat helaas nog dat we ons alleen met hout bezighouden, maar dat is al lang niet meer zo.”

FSC en PEFC

Terug naar het hout. Twee belangrijke keurmerken daarbij zijn PEFC en FSC: zogenoemde bosbeheersystemen. PEFC heeft gekozen voor een ‘bottom-up’ manier van certificeren. Dit houdt concreet in, dat van een bestaande standaard voor duurzaam bosbeheer in een bepaald land wordt ‘getoetst’ of deze voldoet aan de PEFC ‘sustainability-benchmark-criteria’ voor duurzaam bosbeheer. Op het moment dat zo’n standaard voldoet wordt het keurmerk ‘goedgekeurd’ en mag het hout verkocht worden onder PEFC-label. Veelal betreft dit naaldhout uit Europa, Noord-Amerika en Rusland.

SHR-directeur Oscar van Doorn: “Als je als houtleverancier honderd procent duurzaam hout inkoopt dan verkoop je ook 100% duurzaam hout. Wij verleggen de bewijslast daarom naar de bron: de inkoper van hout.”

FSC benadert de markt met een ‘top-down’-visie. De principecriteria worden per land verder uitgewerkt en als de nationale uitwerking gereed is, kan het bos volgens deze, op het land afgestemde, principecriteria worden gecertificeerd. Hout afkomstig uit deze duurzaam beheerde bossen worden middels de Chain of Custody van beide systemen gevolgd tot aan de eindklant. Beide keurmerken maken gebruik van onafhankelijke partijen die certificeren. Deze zijn geaccrediteerd, oftewel toegelaten door PEFC en FSC om dat werk te doen. In Nederland zijn dit onder andere SKH, Control-Union en SGS.

Praktijkproblemen

Op 22 maart 2017 ondertekende bedrijfsleven, vakbonden, maatschappelijke organisaties en overheid het Convenant Bevorderen Duurzaam Bosbeheer. Het convenant is erop gericht om duurzaam bosbeheer te bevorderen en maatschappelijk verantwoord ondernemen in de gehele houtketen verder te versterken. “De PEFC- en FSC-bosbeheersystemen dragen in belangrijke mate bij aan duurzaam bosbeheer, maar zijn in de CoC systemen te veel gericht op de procedures en te weinig op de houtpraktijk”, merkt Van Doorn op. “Zo wordt er zeer streng gekeken of het vertoonde logo wel aan alle eisen voldoet qua kleur en afmetingen. Maar als je in een dakkapel hardhouten kozijnen met FSC-keurmerk toepast en je maakt zijwangen van naaldhout met PEFC-keurmerk, dan kun je geen keurmerk krijgen voor de hele dakkapel.”

“Je mag hout met beide keurmerken alleen onder strenge voorwaarden mengen. Maar dan wil PEFC niet te veel FSC-hout en vice versa. Zo kun je dus nooit een duurzaamheidskeurmerk voor een houtskeletbouwwoning krijgen, terwijl de houten bouwmaterialen wel allemaal duurzaam zijn ingekocht”, zegt de SHR- en SKH-directeur. “Daarnaast heb je met veel administratie te maken. Op de facturen moet staan dat het hout onder FSC- of PEFC-keurmerk is ingekocht. In de praktijk zie je daardoor dat veel klanten afhaken en niet meer naar een keurmerk vragen.”

STIP

Om het gebruik van hout uit duurzaam beheerde bossen te bevorderen komt SHR met een veel laagdrempeliger oplossing: de STIP-regeling. “Als je als houtleverancier honderd procent duurzaam hout inkoopt, dan verkoop je ook honderd procent duurzaam hout. Wij verleggen de bewijslast daarom naar de bron: de inkoper van het hout. Indien een houtleverancier kan aantonen dat hij alleen duurzaam beheerd hout inkoopt – dus bijvoorbeeld met FSC of PEFC-keurmerk – dat kan SKH dit bedrijf certificeren met een STIP-keurmerk. Middels steekproeven controleren we of het bedrijf aan zijn verplichtingen blijft voldoen.”

“STIP is dus geen Chain of Custody-keurmerk. Het is een bedrijfskeurmerk voor bedrijven die door een onafhankelijke certificatie-instelling conform de STIP-regeling steeds herhaald laten vaststellen dat zij uitsluitend hout uit verantwoord beheerde bossen in- en dus verkopen. Iedere afnemer heeft dus per definitie de zekerheid dat hij duurzaam hout inkoopt als hij koopt bij een STIP-bedrijf”, zegt Van Doorn. “Dat vergemakkelijkt de handel in hoge mate. Vooral voor zzp’ers is dat een hele vooruitgang: die hoeven niet alles meer zelf te controleren. Ook voor het houtverwerkende bedrijf zelf zijn er alleen maar voordelen: veel minder administratieve en logistieke verplichtingen en een duidelijk statement naar de klanten, overzichtelijk en eenvoudig. Duurzaamheid hoeft helemaal niet nodeloos ingewikkeld te zijn. Sterker nog: hoe gemakkelijker we het samen kunnen maken, des te beter is dat voor bos, mens en milieu.”

STIP is inmiddels goedgekeurd door de TPAC-commissie, waardoor certificatie voor het STIP-bedrijfskeurmerk per direct mogelijk is. Op 13 november werd het eerste STIP-certificaat uitgereikt aan WEBO uit Rijssen. Al een boze mail gehad van FSC of PEFC? “Nee, en die verwacht ik ook niet omdat we duurzaam bosbeheer juist stimuleren met deze regeling, doordat bedrijven nu de stap zetten naar 100% verantwoord inkopen. FSC en PEFC kunnen binnen onze regeling ook gewoon blijven bestaan.”

Meer weten? Ga naar www.stip.org