Dakpan ventilatie: essentieel onder pannendak

Artikel delen

“Help! Mijn dak wordt groen.” Het is een veel gehoorde uitroep van aannemers en architecten bij het bouwen van huizen met hellende daken. De oorzaak zit hem bijna altijd in de dakpanventilatie. Lucht onder een pannendak is essentieel: het voorkomt vocht en aanslag en zorgt er bovendien voor dat de pannen ook bij harde wind op hun plek blijven liggen.

Tekst: Armand Landman
Beeld: Nelskamp

dakpan ventilatie

Achterzijde van universele chaperonpannen voor lessenaardaken

Regelmatig krijgt Harold Kock, verkoop- en marketingleider van de Duitse dakpannenfabrikant Nelskamp, telefoontjes van aannemers of architecten waarin ze vragen hoe het toch kan dat de net gelegde pannendaken groen uitslaan. Kock zucht diep wanneer hij erover vertelt. “Ik merk steeds vaker dat de basale dak-kennis bij bouwers en opdrachtgevers afneemt. ‘Help! Mijn pannen worden groen’, krijg ik dan te horen. Tsja, eigenlijk heeft het altijd met de ventilatie van de dakpannen te maken. Hierdoor blijven de pannen te lang vochtig, waardoor er algen en andere micro organismen op kunnen groeien.”

dakpan ventilatie

Geventileerde chaperonvorsten

Dakpan ventilatie

Alle dakpannen zijn nu eenmaal doorlatend en ademend. Of het nu om keramische of om betonnen exemplaren gaat, gemiddeld zal een dakpan ongeveer 3 procent vocht opnemen. “Maar hoe flauwer een dakhelling is, hoe makkelijker er water op blijft liggen”, doceert Kock. “Dan is het dus essentieel dat je een dak goed ventileert, zodat het weer snel droogt.” Bij flauw hellende daken adviseert hij dan ook om hogere daktengels te gebruiken: 22 millimeter in plaats van de gebruikelijke 12 millimeter. “Dan creëer je meer ruimte onder de pannen en dus een betere trek. En zeker bij het gebruik van vlakke pannen – die van zichzelf minder gemakkelijk hemelwater afvoeren omdat ze geen verticale goot hebben – is het zaak om een beter geconstrueerd onderdak te maken. Wij raden dan ook altijd een ventilerende panlat aan, onderaan het dak waar het schuine dak uitkomt op de gevel.”

dakpan ventilatie

Het op de juiste manier aanbrengen van de op maat gemaakt chaperonpannen

dakpan ventilatie

Ventilatie panlat onder aan het hellend dak bij de aansluiting met de gevel

dakpan ventilatie

Zorg voor hogere tengels onder een dak met een flauwere helling

Condens

Overigens is een goed ventilerend hellend dak niet alleen noodzakelijk vanwege het feit dat een dak door regen en condens nat kan worden. Ook bij een lange warme en droge zomer moet een dak kunnen ademen. “Een gemiddeld gezin ademt dagelijks zo’n 24 liter vocht uit. Dat moet wel door de kap weg kunnen wil je een gezond binnenklimaat houden. Een deel zal door de ademende dakpannen verdampen, maar er zal ook een deel als condens aan de onderkant blijven zitten. Dat moet je dus goed kunnen afvoeren onder het pannendak. En ook hier geldt weer: hoe flauwer de dakhelling, hoe minder makkelijk dat gaat. Goede ventilatie van de dakpan maakt dat condens eerder verdampt.”

Nokvorsten en chaperonpannen: optimale dakpan ventilatie

Omdat een goede dakpan ventilatie belangrijk is, hebben alle dakpanfabrikanten ventilatiepannen in hun assortiment. Maar de plaatsing van die ventilatiepannen is belangrijk, betoogt Kock. “We zien nog wel eens dat ze vrij willekeurig op een dak worden aangebracht. Ik leg dan altijd uit dat je in een schoorsteen of rookafvoer ook geen ventilatiegat in de slaapkamer uitspaart. Dus ook voor een dak geldt dat je een ventilatiepan zo hoog mogelijk in het dak legt, liefst vlak onder de nok.”
Hierbij aangetekend dat voor daken met een – in veel nieuwbouwprojecten populair – knikdak net iets andere regels gelden. Daar moet ook een ventilatiepan in de buurt van de knik komen. “Ventilatiepannen hebben daarbij twee belangrijke functies”, zegt Kock. “Ze zorgen voor een goede droging van de pannen, wat vochtproblemen en een groen uitgeslagen dak voorkomt. Maar ze zorgen ook voor nivellatie van de stuwdruk onder een pannendak. Met andere woorden, bij stevige wind wil je niet dat de lucht onder de pannen niet weg kan en daarmee de pannen van het dak blaast. Dat voorkom je door goede dakpan ventilatie.”

Voor de in de nieuwbouw zo populaire knik- en lessenaardaken levert Nelskamp op maat gemaakte oplossingen. “Chaperon- en knikpannen zijn bij ons eigenlijk altijd maatwerk”, stelt Kock. “Aannemers of architecten geven bij ons de gradenhoek en de gewenste lengtes van beide delen aan en wij maken op basis van die gegevens een monster. Klopt alles dan gaan we de gewenste hoeveelheden produceren.”
De op maat gemaakte chaperon- en knikpannen worden vervaardigd van twee hele pannen die worden verzaagd. Ze worden daarna met een twee-componentenhars verlijmd, uitgehard en op kleur gebracht. Voordeel van de op maat gemaakte producten is dat er altijd een goede verdeling van de pannen op het dak mogelijk wordt. Je blijft niet met halve of driekwart gezaagde stukken op de bouwplaats zitten.
Speciaal voor lessenaardaken produceert Nelskamp tegenwoordig ook universele chaperonvorsten. Die zijn uit voorraad leverbaar en bovendien is al rekening gehouden met een goede ventilatie via de bovenrand van het dak.
Voor grootformaat dakpannen zijn speciale halfronde nokvorsten leverbaar. In plaats van de gebruikelijke 3 vorsten in een meter passen er bij dit formaat 2,5 in een meter dakvorst.

Ga je dakpan ventilatie realiseren op een dak? Let dan goed op je veiligheid en minimaliseer de risico’s.