“Praktijk denkt mee bij doorontwikkeling verticale trekstang”
Kalkzandstenen penanten die haaks op bouwmuren staan, zijn in de loop der jaren smaller en hoger geworden. Dat kan bij gestapelde bouw tot instabiliteit leiden. Als de windkracht hoog en/of de verticale belasting onvoldoende is, dan neigt de penant te kantelen en op te wippen aan de zijde waar de horizontale druk op de bouwmuur uitgeoefend wordt. Er ontstaan daar trekkrachten in de penanten die je graag met een wapeningsstaaf wilt opvangen en afvoeren via de fundering. In 2017 zijn rekenregels ontwikkeld voor penanten op de begane grond van grondgebonden woningen, want daar in het bijzonder heb je te maken met dit fenomeen. Sinds verleden jaar zijn ook rekenregels voor de tweede bouwlaag voorhanden. Edwin van Alstede, bouwtechnisch adviseur bij Calduran, neemt ons mee naar de praktijk.
Wandaanzicht met sleuf voor de trekstang in de kop van de wand.
Edwin vertegenwoordigt Calduran in allerlei technische commissies. Zo praat hij mee over de Europese richtlijnen en is hij betrokken bij de activiteiten van Stichting Stapelbouw. Deze stichting publiceerde de richtlijnen waarmee een constructeur de dimensies van de verticale wapeningstaaf in een penant of wanddeel kan berekenen. De richtlijnen zijn tot stand gekomen na proeven op de TU
Eindhoven. Op basis van de resultaten zijn door Stichting Stapelbouw richtlijnen uitgebracht waarmee deze trekstang door de constructeur kan worden berekend. Daarop heeft Calduran een adviesblad opgesteld voor de uitwerking van verticale wapening in de praktijk.
Edwin: “Calduran heeft experts in dienst die de constructeur en aannemer kunnen helpen.De afdeling Service en Support kan met een van de bouwplaatsbegeleiders een toelichting geven op de aandachtspunten. En als dat nodig is, verlenen de mensen van onze afdeling Techniek en Advies extra ondersteuning.”
Praktijkvoorbeeld: Samen werken aan vereenvoudiging
Koppelbus voor de strekstang bestaande uit draadeinden.
Arjan van der Spek is projectleider bij Knaap Maatwoningen en past in diverse varianten al jaren de trekstang toe. “Bij de uitvoering hebben we het liefst eerst de kalkzandsteen wand staan en brengen daarna de trekstang aan. We zijn bij de eerste projecten begonnen met het plaatsen van een stalen strip. Aan de bovenzijde zijn draadeinden gelast, die door de verdiepingsvloer steken en op de begane grondvloer monteren we een hoeklijn op de draadeinden die in de fundering zijn verankerd. Onze uitvoerder Corstiaan van der Spek kwam met het voorstel om dit eenvoudiger te maken.”
Hun vaste constructeur, Erik van Bemmel, werd erbij gehaald. Uitvoerder en projectleider deden hun verhaal en de constructeur ging aan het rekenen. De uitkomst van deze gezamenlijke inspanning is een verticale trekstang bestaande uit een doorlopend draadeind M20.
Edwin: “Een prima oplossing vanuit de praktijk, die ze met ons gedeeld hebben en waar wij ook achter staan. In de begane grondvloer wordt een sparing aangebracht, waarin een stekanker vanuit de fundering omhoogsteekt. Op de stekeind plaats je een koppelbus en daarin schroef je het draadeind dat boven de verdiepingsvloer uitsteekt. Over de dikte van de verdiepingsvloer is het draadeinde in een mantel gehuld. Daarna stort je de eerste verdiepingsvloer en vult tegelijkertijd de sparing in de begane grondvloer. Nadat de verdiepingsvloer is uitgehard breng je met een borgmoer waaronder een volgplaat zit, de verticale trekstang op spanning. Met een koppelbus kun je hetzelfde trucje herhalen tot op de tweede verdieping. Daarvoor zijn verleden jaar rekenregels vrijgegeven.”
Moer met volgplaat om trekstangwapening af te spannen
Afwerking
Proefopstelling van de verticale wapening bij de TU Eindhoven.
Uitvoerder Corstiaan noemt de oplossing ‘simpel en robuust’. Over de afwerking is ook nagedacht. Soms zit de wapening opgesloten tussen twee wanden en kan deze eenvoudig worden weggewerkt achter de stuclaag of een aftimmering. “Je kunt voor de verticale trekstaaf ook een sleuf in het kalkzandsteen maken waardoor het geheel achter de stuc- of spacklaag verdwijnt.”
Goed uitvoerbaar
Constructeur Erik van Bemmel heeft inmiddels ervaring met de verticale trekstang over meerdere verdiepingen. “Bouwers zien hier nog wel eens tegenop, omdat ze de verticale trekstang nog niet kennen. Maar met een beetje extra aandacht voor de draadkoppelingen en de verankering in de fundering, is het goed te maken”.
Daarom geeft Van Bemmel op de constructietekeningen de uitwerking duidelijk aan waarbij samen met de bouwer wordt gekeken naar de gewenste details. Belangrijk is dat de verankering constructief goed is uitgevoerd en niet samenvalt met een sparing of lateioplegging. De trekstang kan ook aan een stalen ligger gekoppeld worden.
Nogmaals de tip van Edwin voor bouwers die voor het eerst mee aan de gang gaan met de verticale trekstang: de afdeling Service en Support van Calduran kan met een van de bouwplaats begeleiders zo nodig een toelichting geven op de aandachtspunten met eventueel extra ondersteuning van de afdeling Techniek en Advies.
Calduran
calduran.nl
