Netcongestie bottleneck voor de bouw
De energietransitie en de bouwsector zitten in hetzelfde schuitje: beide hebben urgentie, ambitie en een onontkoombare afhankelijkheid van infrastructuur. Maar terwijl Nederland haast heeft met het verduurzamen van energie, blijft een fundamenteel knelpunt onopgelost: netcongestie. Zonder een snelle en gerichte aanpak dreigt deze overbelasting van het elektriciteitsnet de bouwsector op slot te zetten.
Het net zit vol, maar de bouw gaat door. Nederland kampt met een elektriciteitsnet dat de stijgende vraag niet kan bijbenen. Bouwprojecten lopen steeds vaker vertraging op omdat er geen capaciteit is voor nieuwe aansluitingen. De woningbouwopgave en verduurzaming van industrie en mobiliteit stuiten op een harde fysieke grens: de infrastructuur is niet berekend op de elektrificatie van de samenleving. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel. Terwijl de overheid de bouwproductie wil versnellen, kunnen ontwikkelaars geen zekerheid krijgen over hun stroomvoorziening. Dit leidt niet alleen tot extra kosten, maar zet ook het behalen van klimaatdoelen onder druk.
Slimmere verdeling en snellere actie noodzakelijk
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft in haar Focus op Energie 2025 rapport terecht benadrukt dat de energietransitie niet kan wachten op lange infrastructuurprojecten. Maar oplossingen zoals energiehubs, batterijopslag en groepscontracten worden te langzaam opgeschaald. In plaats van afwachten moeten overheden en netbeheerders versneld experimenten opschalen en barrières in wet- en regelgeving wegnemen. De ACM kent dit jaar voorrang toe aan maatschappelijk belangrijke bouwprojecten bij netaansluitingen, maar dit is een tijdelijke oplossing. Structureel moeten er investeringen komen in slimme netten, flexibele tarieven en betere afstemming tussen ontwikkelaars en netbeheerders.
Bouwbedrijven en projectontwikkelaars kunnen niet lijdzaam afwachten tot netbeheerders hun netwerk uitbreiden. Daarbij moeten we als sector zelf actiever inzetten op innovatieve oplossingen, zoals lokaal opgewekte en opgeslagen energie. Energiecoöperaties, decentrale netwerken en onderlinge capaciteitsdeling moeten niet langer toekomstmuziek zijn, maar een kernonderdeel van de strategie. Dit vereist samenwerking en investeringen, maar de alternatieven – vertraging, stijgende kosten en energietekorten – zijn erger.
Uitstellen is geen optie
Netcongestie is niet zomaar een technisch probleem, maar een systemische bedreiging voor de voortgang van de energietransitie en de bouwsector. De overheid, netbeheerders en de bouwsector moeten samen verantwoordelijkheid nemen en oplossingen versnellen. Er is geen tijd om te wachten op grootschalige netuitbreidingen: de energietransitie en de bouwsector hebben nu actie nodig. Nederland moet niet langer accepteren dat netcongestie een excuus is om stil te blijven staan.
