Brochure Smalle Baksteengevels: milieuwinst makkelijk gemaakt

Toepassing EcoBrick in Amsterdam. Foto: Wienerberger.

Smalle en ‘volle’ baksteengevels zijn vergelijkbaar in uiterlijk en functionaliteit. Ook bij ontwerp en realisatie zijn er veel overeenkomsten, al past daar nog beter de vergelijking met 65 mm klamp baksteengevels. Daarmee zijn al decennia goede ervaringen opgedaan. In België zijn smalle baksteengevels veelvoorkomend. In Nederland nog niet en dat zorgt voor koudwatervrees. Dat is onnodig gezien de ervaring met ‘volle’ en klamp baksteengevels en de praktische handvatten in de KNB-brochure ‘Smalle Baksteengevels’. Aan bod komen de milieuprestaties, het esthetische en bouwtechnische ontwerp, de constructieve dimensionering, de uitvoering en realisatie van smalle baksteengevels.

Milieuprestatie

Uit de Nationale Milieudatabase blijkt de gunstige milieuscore van baksteengevels ten opzichte van veel andere gevelmaterialen. De toepassing van smalle baksteen verbetert deze score tot 35%. De baksteenbreedte is niet 100 maar 75 tot 65 mm, waardoor tot 35% minder grondstof en energie nodig zijn bij productie en transport. Dat geldt ook voor het mortel- of lijmgebruik bij de verwerking. Ook maakt het lagere gewicht een lichtere uitvoering mogelijk van geveldragers, lateien en draagconstructie. Bovendien ontstaat bij toepassing van smalle baksteen extra ruimte voor isolatie bij nieuwbouw of renovatie, dan wel meer woon- of kantooroppervlak.

Esthetisch

Smal metselwerk lijkt sterk op vol metselwerk. Toch zijn er verschillen. Door de andere kop/strek verhouding zijn er andere metselverbanden mogelijk. Reguliere metselverbanden zijn ook mogelijk, maar vergen meer knip- of zaagwerk. De smalle kopmaat zorgt voor een kleinere negge (voorzijde metselwerk tot kozijn). Desgewenst is de negge eenvoudig te verbreden.

Constructief en uitvoering

Het constructieve ontwerpproces van smalle en ‘volle’ baksteengevels verloopt identiek. Spouwmuren met volle bakstenen hebben constructief vaak wat overcapaciteit. Dat geldt vooral voor laagbouw buiten de kuststrook dat minder door wind wordt belast. Hierdoor reduceert de constructieve impact van ontwerp- en/of bouwfouten. Bij smalle baksteengevels neemt deze ‘constructieve marge’ af en beschikken bouwpartijen over een (nog) beperkte ervaring.

In de brochure is daarom veel aandacht voor bewustwording, het bouwtechnisch ontwerp en de constructieve dimensionering door een constructeur. Aan bod komen spouwconstructies met een binnenblad van beton, houtskeletbouw of stapelbouw. Bij die laatste optie is voor constructeurs een concreet handvat uitgewerkt, gebaseerd op NPR 9096-1-1 en voorzien van rekenvoorbeelden.

Ook de uitvoering en verwerking zijn vrijwel gelijk. Het gebruikelijke mortel- of lijmadvies is ook hier nodig voor een goede verwerkbaarheid, voldoende stabiliteit tijdens en na het metselen en voldoende constructieve sterkte na verharding. De smalle baksteen is afhankelijk van het gekozen type ongeveer een derde lichter in gewicht. Dat werkt prettig en vermindert de fysieke belasting van de metselaar.