Eigen schuld
Tegenwoordig werk ik dicht bij huis. Op de fiets naar het werk. Ideaal. Ik mis de autokilometers totaal niet, laat staan de files. Nederlanders staan gemiddeld 50 uur per jaar in de file. Automobilisten in de ochtendspits zijn voornamelijk (73%) op weg naar hun werk, terwijl ruim de helft van de Nederlanders (58%) ‘s avonds vaststaat. Wat een ellende.
De grootste oorzaak van files? Minder ellendig. Toenemende welvaart. Maar meer auto’s zorgen voor meer drukte op de wegen. En niet alleen daar: net als op de snelweg ervaren we ook op het elektriciteitsnet een soort file-congestie. Netbeheerders zien het dagelijks op hun monitoren. Mensen komen thuis, de warmtepomp moet harder werken, er wordt gekookt, de auto gaat aan de lader, en de wasdroger draait. Logisch allemaal, maar ondertussen lopen de meters bij de netbeheerder in het rood. Vooral tussen 16.00 en 21.00 uur – precies als we met zijn allen stroom verbruiken – is de piek het grootst. Netbeheerders roepen op om juist op die momenten minder stroom te gebruiken.
Vergelijk het met de spits op de weg. Hoe meer verkeer, hoe groter de kans op ongelukken en opstoppingen. Bij het elektriciteitsnet werkt het net zo: als de drukte te groot wordt, kan een storing langer duren. Netbeheerders spreken nu al regelmatig hun storingsreserve aan, te vergelijken met de vluchtstrook. Maar die reserve is juist bedoeld voor noodsituaties, niet voor dagelijkse piekbelasting.
Investeren in uitbreiding van het net kost de gemeenten en netbeheerders miljarden euro’s, kilometers kabels en honderden transformatorhuisjes. We zouden een vierbaans-stroomsnelweg kunnen aanleggen om elke piek op te vangen. Maar als we ons gedrag iets aanpassen, is een tweebaansweg al voldoende. En dat scheelt ons uiteindelijk allemaal geld.
Wat kun je dan doen?
Laad je elektrische auto op een ander tijdstip. Een laadpaal trekt net zoveel stroom als zes of zeven huishoudens samen. Koken doen we massaal tussen 16.00 en 21.00 uur, maar een auto kun je ook later opladen. Gebruik je warmtepomp slimmer. Veel modellen kun je zo instellen dat ze eerder op de dag werken. Zo blijft je huis warm zonder dat je tijdens de piek veel stroom vraagt. Verspreid het gebruik van stroom vretende apparaten. Wasmachine, droger en vaatwasser hoeven niet allemaal ‘s avonds aan. Overdag of ‘s nachts is net zo effectief.
Als je daar allemaal geen zin in hebt?
Dat is natuurlijk je eigen keuze. Maar het elektriciteitsnet blijft voorlopig onder druk staan, waardoor de kans op storingen toeneemt. Wil jij in de file staan en meer betalen? Up to you. Waarschijnlijk komen er in de toekomst prijsprikkels: hogere tarieven tijdens piekuren en lagere daarbuiten, net als vroeger met dag- en nachttarief. Maar liever voorkomen we zulke maatregelen en nemen we nu al verantwoordelijkheid. Door veel bewuster met stroom om te gaan, houden we samen het net een beetje stabiel en besparen we op de energierekening.
De oplossing is dus niet alleen technisch, maar zit in onszelf. We zijn gewoontedieren, maar wat mij betreft de hoogste tijd om die gewoontes aan te passen. Gemeenten, het net en onze portemonnee zullen ons dankbaar zijn.
