Bouwfouten
Wind uit de stopcontacten
De nieuwe eigenaren van een oudere woning die in het verleden al eens werd uitgebouwd, besluiten voordat ze de woning zullen betrekken de beganegrond te renoveren. De bouw verloopt voorspoedig en in goede harmonie met de aannemer. Na de oplevering is iedereen tevreden. Na enkele dagen verandert dat sterk doordat er wind via de wandcontactdozen de woning binnen komt. De aannemer geeft aan niet te weten hoe dat nou toch mogelijk is. Na onderzoek dat werd uitgevoerd door het Bureau voor Bouwpathologie BB, blijkt een niet luchtdichte dampremmende folie in de wanden de oorzaak van de problemen.
Tekst: Jos van Leeuwen, Bureau voor Bouwpathologie BB
Ontwerp
De uitbouw betreft een onderheide betonvloer zonder kruipruimte. De achtergevel betreft een gevelbrede schuifpui. De zijgevels betreffen spouwmuren, de buitenspouwbladen zijn opgetrokken uit baksteen metselwerk. De originele binnenmuren van de uitbouw toonden wat scheurvorming en om die reden wilden de eigenaren de woning renoveren.
In de nieuwe situatie zijn de binnenspouwbladen gemaakt en is gewerkt met constructieve houtskelet bouwelementen waarin het isolatiepakket is opgenomen. De houtskeletwanden zijn tevens langs de woningscheidende muren doorgezet als voorzetwand.
Problematiek
Door de eigenaren is naar eigen zeggen zorgvuldig een ervaren aannemer geselecteerd. Tijdens het voortraject en ook tijdens de bouw is alles soepel en in goed overleg verlopen. In verband met de voor de eigenaren beperkte verbouwtijd, is een zo kort mogelijke bouwtijd vereist. Om die reden wordt er voor houtskelet binnenspouwbladen gekozen. Omdat de houtskelet wanden naadloos moeten aansluiten op de voorzetwanden besluit de aannemer om de houtskeletwanden ter plaatse te maken. Na de oplevering wordt door de eigenaren een koude luchtstroming in de omgeving van de wandcontactdozen waargenomen. De koude luchtstroming wordt als oncomfortabel ervaren. Om die reden zijn de niet in gebruik zijnde wandcontactdozen met tape afgeplakt. De eigenaren willen van dit probleem af, maar de aannemer geeft aan niet te weten waar de lucht vandaan komt en hoe dit herstelt zou moeten worden.
Om een onafhankelijk onderzoek en advies omtrent de tochtproblematiek te krijgen, is het Bureau voor Bouwpathologie BB in de arm genomen. De Bouwpatholoog kan de zaak ter plaatse en aan de hand van interviews, waarnemingen, metingen en tests onderzoeken.
Onderzoek
Voorafgaand aan het onderzoek is de windproblematiek met de eigenaren besproken. Omdat de aannemer ook wil weten wat de oorzaak is en hij mogelijk informatie van het bouwproces kan geven, is ook hij aanwezig. Bouwtekeningen waren niet vereist en dus ook niet gemaakt. Ook zijn er tijdens de verbouwing geen foto’s genomen.Tijdens het gesprek is het hierboven geschreven verhaal op tafel gekomen.
Wanneer de Bouwpatholoog de woonkamer/ keuken betreedt, vallen hem direct enkele zaken op. De niet in gebruik zijnde wandcontactdozen zijn met tape afgeplakt. Ook de wandcontactdozen in de voorzetwanden. Volgens mededeling van de eigenaren is de wind uit de wandcontactdozen afhankelijk van de wind buiten. De bouwpatholoog vraagt de aannemer hoe de houtskeletwanden en de voorzetwanden zijn opgebouwd.
Door de aannemer is eerst het houten stijl- en regelwerk van de voorzetwanden geplaatst. Hierna heeft hij het stijl- en regelwerk van de dragende houtskelet elementen in elkaar gezet. Toen het houten stijl- en regelwerk klaar was, is de isolatie tussen de stijlen geplaats. Hierna is de elektricien gekomen en heeft alle leidingen en dozen aangebracht. Vervolgens is er een folie tegen het stijl- en regelwerk bevestigd. Het geheel is afgewerkt met gipsplaten.
De bouwpatholoog heeft aan de hand van deze opsomming twee vragen aan de aannemer. Als eerste vraagt de bouwpatholoog of de achterzijde van het houten stijl- en regelwerk ook is voorzien van een folie. Hierop geeft de aannemer aan dat het niet mogelijk is om een folie tegen de achterzijde van het houten stijl- en regelwerk te maken. Als tweede vraagt de bouwpatholoog of de aannemer zeker weet dat de elektraleidingen en dozen achter de folie zijn aangebracht. Hierop geeft de aannemer aan dat hij dat zeker weet, hij heeft zelf de folie rond de wandcontactdozen weggesneden. Hierna vraagt de bouwpatholoog of de aannemer één wandcontactdoos wil openen en het binnenwerk eruit wil halen. De aannemer is daartoe bereid en demonteert een wandcontactdoos. Dan wordt voor de aannemer al snel duidelijk waar de wind vandaan komt. De eigenaren begrijpen het nog niet, de bouwpatholoog legt het hen uit. De spouw tussen het buitenspouwblad en de houtskelet elementen wordt geventileerd met buitenlucht. Doordat de isolatie ter plaatse van de wandcontactdozen is verwijderd en de folie is weggesneden kan buitenlucht via de opening in de achterzijde van de wandcontactdozen de woning binnen komen.
Terecht vragen de eigenaren hoe dat dan zit bij de voorzetwanden. De bouwpatholoog geeft aan dat dit op dezelfde manier gebeurt als bij de houtskelet elementen. Doordat ter plaatse van de aansluiting van de uitbouw met de woning de ruimte tussen de voorzetwand en de bouwmuur niet is dichtgezet, kan de buitenlucht via de spouw van de uitbouw tussen de bouwmuur en de voorzetwand komen.
Deze uitleg van de bouwpatholoog wordt door de aannemer bevestigd met de woorden “zo simpel kan je dus een fout maken”. Wat is er nou fout gegaan; de dampremmende folie, aan de warme zijde van de isolatie, had achter de elektra leidingen en wandcontactdozen geplaatst moeten zijn. Dan had de folie rond de wandcontactdozen niet geopend hoeven worden en had de constructie winddicht gebleven.
Herstel
Herstel vraagt een iets andere opbouw van de wanden. Na het aanbrengen van de isolatie wordt de folie op het stijl- en regelwerk aangebracht. Hierbij is het van belang dat bekend is waar de wandcontactdozen geplaatst worden. Hier wordt de folie met een forse plooi aangebracht. Vervolgens wordt het stijl- en regelwerk opgedikt met latten ter dikte van de elektra leidingen. Nu kan de elektricien zijn leidingen en wandcontactdozen aanbrengen zonder dat daarvoor de folie open gemaakt hoeft te worden. Wanneer de elektraleidingen en dozen zijn aangebracht, kunnen de wanden gesloten worden.
De eigenaren geven aan dat zij begrijpen wat er fout gegaan is en wat duurzaam herstel in gaat houden. Ze willen echter niet dat de begane grond weer verandert in een bouwput en geven aan dat het hierboven omschreven herstel voor hen niet uitvoerbaar is. Zij willen een andere manier om van de wind overlast verlost te zijn, tegelijkertijd beseffen zij dat elk ander herstel onder ‘pappen en nathouden’ valt.
De ‘oplossing’ wordt gevonden door vanuit de binnenzijde van de wandcontactdozen de openingen in de achterzijde van de dozen zorgvuldig af te dichten. Ook de flexibele buizen zullen zorgvuldig afgedicht moeten worden. De aannemer geeft aan deze werkzaamheden in overleg met de eigenaren spoedig te herstellen.
