Inzameling en recycling gereedschappen minder vrijblijvend

Tekst: ing. Frank de Groot

Beeld: Wecycle.

“Vroeger kreeg je voor iedere bak oud ijzer van de oud ijzerboer op de bouwplaats een krat bier. ‘Biergeld’ noemden ze dat. De aandacht voor inzameling van gebruikt elektrisch gereedschap is dus niet nieuw”, zegt Rob de Koning, voorzitter van de SVEG en algemeen directeur Benelux van Flex Power Tools. Al op 17 augustus 1999 werd de Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschappen opgericht op initiatief van de VIFEG (Vereniging Importeurs en Fabrikanten Elektrisch Gereedschap), waar het bedrijf van De Koning ook lid van is. Het doel was en is nog steeds het organiseren van het inzamelen en verwerken van elektrisch en elektronisch gereedschap. De uitvoering is in handen van de uitvoeringsorganisatie Wecycle.
“Aan het begin had de SVEG een geiten wollen sokken imago, maar inmiddels is inzameling en recycling vanuit milieuoogpunt pure noodzaak geworden”, zegt De Koning. “We hebben met onze uitvoeringsorganisatie Wecycle al gezorgd voor ruim 13.000 inzamelpunten voor gereedschap, verspreid over heel Nederland. Daarin werken we nauw samen met de stichting LightRec, een initiatief van de producenten en importeurs van energiezuinige verlichting en armaturen in Nederland. De inzamelpunten voor elektrisch gereedschap en energiezuinige verlichting vinden we bij onder meer bouwmarkten, tuincentra, technische groothandel – zoals de Technische Unie – en steeds meer professionele bouwmaterialenhandelaren, zoals Transferro. Helaas is er ook inzameling van gebruikt gereedschap buiten ons inzamelsysteem om. Dat gaat naar be- of verwerkers met louter winstoogmerk. Dat zijn bedrijven die bijvoorbeeld alleen waardevolle materialen als koper uit de machines winnen. De rest gaat alsnog in de afvalbak. Op die wijze heeft inzamelen weinig zin.”

De Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschappen (SVEG) heeft samen met uitvoeringsorganisatie Wecycle al gezorgd voor ruim 13.000 inzamelpunten voor gereedschap, verspreid over heel Nederland.

Gecertificeerde verwerkers

De Koning pleit ervoor dat gebruikte gereedschappen alleen nog worden verwerkt door bedrijven met een zogenoemde ‘WEEELABEX of Cenelec certificering’. “Dit is een kwaliteitsnorm voor verwerking van e-waste, die in Nederland verplicht is gesteld. Gecertificeerde bedrijven zorgen voor hoogwaardige recycling met zoveel mogelijk materiaalhergebruik. Van elektrische gereedschappen zijn bijna alle materialen herbruikbaar. Doordat ze zijn opgebouwd uit kunststof schaaldelen zijn ze eenvoudig uit elkaar te halen. Het kunststof is te recyclen, maar ook metalen, printplaten en andere onderdelen zijn herbruikbaar.”
De markt heeft helaas nog veel last van de ‘cowboys’ die puur uit winstoogmerk zelf gereedschap inzamelen. “Maar uit milieuoogpunt ben je dan verkeerd bezig. Gelukkig is dit jaar de Stichting OPEN (zie kadertekst, red.) opgericht. De kern van de aanpak van de Stichting OPEN is een strikte scheiding tussen regie en uitvoering. Stichting OPEN voert de regie en de uitvoering wordt belegd bij marktpartijen zoals inzamelaars, transporteurs en recyclers. Dat gaat veel verder dan elektrisch gereedschap en betreft alle afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. De SVEG is een kleine organisatie binnen het geheel, maar we zijn trots op de reeds bereikte resultaten in onze branche. Ieder VIFEG-lidbedrijf is actief bezig met recycling en heeft daar ook een afdeling voor.”
Dit jaar hoopt de Stichting OPEN op een zogenoemde Algemeen Verbindend Verklaring (AVV), die bij de overheid is aangevraagd. De AVV heeft betrekking op een afvalbeheerbijdrageovereenkomst tussen de individuele producent en Stichting OPEN die namens de producent collectief de regie voert over en invulling geeft aan de producentenverantwoordelijkheid. “Dit betekent dat de afspraken uit die overeenkomst voor alle producenten gaan gelden. Op die manier wordt een gelijk speelveld gecreëerd. Milieukwaliteit en het realiseren van wettelijke doelen worden dan bepalend en niet de prijs.”

Tweede leven?

De SVEG is geen voorstander van een tweede leven voor gebruikt elektrisch gereedschap: “Het lijkt een leuk idee om bijvoorbeeld oud elektrisch gereedschap op te knappen en naar ontwikkelingslanden te sturen. Maar in werkelijkheid creëer je hiermee onveilige machines. Garanties gelden niet meer en met alleen een paar nieuwe koolborstels erin en een nieuw netsnoer ben je er ook niet. Je weet niet wat er allemaal met dat gereedschap is gebeurd, dus dat is onverantwoord. Voor handgereedschap, zoals hamers, beitels en schroevendraaiers is dat een heel ander verhaal”, aldus De Koning.
Omdat er steeds meer machines met accu’s zijn uitgerust, komen er ook steeds meer gebruikte accu’s in het afval terecht. “Stibat organiseert in Nederland de inzameling van accu’s en batterijen in. Dat gebeurt dus via aparte kanalen en niet via de SVEG.”
Het wachten is nu op een oordeel van de overheid. De Koning besluit: “De VIFEG-leden hebben allemaal een mindset dat elektrisch gereedschap verantwoord ingezameld en gerecycled moet worden. Maar zolang de recyclingmarkt niet gereguleerd wordt van bovenaf, blijft er gereedschap wegstromen naar oudijzerboeren die alleen uit zijn op onder meer het koper in de machines.”

Vereniging NVMP en Wecycle