“Dat geeft een veilig gevoel”

Martijn van Ophoven, bouwtechnisch adviseur bij Calduran, hoort regelmatig  dat er in het ontwerp nog wijzigingen doorgevoerd moeten worden – zelfs tot kort voor de levering van de kalkzandsteen elementen. Dat kan om architectonische redenen zijn, maar meestal is een bouwkundige eis de aanleiding. Bijvoorbeeld: een bepaalde aansluiting of constructie voldoet niet aan de eisen voor brand- en rookwerendheid. En dat luistert nauw, want het thema verliest niks aan actualiteit.

Martijn: “We adviseren architecten en ook aannemers onder meer over de brand- en rookvertragende kwaliteiten van kalkzandsteen. Dat doen we gevraagd en ongevraagd. Een tip die ik architecten zou mee willen geven is: leg je plan ergens  in het traject tussen voorlopig ontwerp en definitief ontwerp voor aan één van onze bouwtechnische adviseurs. Die kennen de normen en voorschriften als geen ander en weten op welke wijze je met het materiaal aan de rook- en brandwerendheidseisen kunt voldoen. Je vermindert dan in ieder geval de kans op fouten in de uitvoeringsfase en dus de kans op faalkosten.”

Kalkzandsteen voor compartimentering

Architecten en aannemers hebben volgens Martijn doorgaans wel een globaal idee van de brandwerende eigenschappen van kalkzandsteen. Dat leidt hij af uit hun opmerkingen tijdens de adviserende gesprekken over bijvoorbeeld liftschachten in appartementgebouwen en verzorgingscomplexen en ook over de scheidingswanden tussen compartimenten die brandoverslag in gebouwen vertragen. Verder komt de brand- en rookwerende capaciteit van kalkzandsteen goed tot zijn recht bij geschakelde- en rijwoningen. Martijn: “De compartimentwand moet voldoen aan de WBDBO-eis (Weerstand tegen BrandDoorslagen BrandOverslag). Deze moet ten minste 60 minuten zijn. De meeste architecten weten dat je al aan die eis voldoet, als de kalkzandsteenwand 100mm dik is. Zijn de wanden hoger dan vier meter, dan gelden grotere diktes. Informatie daarover is allemaal terug te vinden in ons adviesblad Brandwerendheid, dat je kunt downloaden via www.calduran.nl/downloads.”

Verder zag hij onlangs nog een staalconstructie die werd omhuld door een niet dragende kalkzandstenen scheidingswand. Martijn: “Dat laatste zou ik iets anders opgelost hebben, maar het voorbeeld geeft wel aan dat de ontwerper in kwestie bedacht heeft dat ons materiaal de staalconstructie goed beschermt tegen een hoge vuurbelasting.”

Detaillering

Globale kennis is dus inmiddels gemeengoed, maar de kennis over de detaillering bij aansluitingen op andere bouwdelen laat nog wel eens te wensen over. Hetzelfde geldt voor de juiste brandwerende uitvoering van een dilatatievoeg, wandaansluiting en leidingdoorvoeren. Terwijl het bij rook- en brandoverdracht toch vooral op de details aankomt.
Martijn: “Wij adviseren om koude dilatatievoegen van 1 mm dicht te zetten met een gewapende gipsafwerking. De grotere voegen bij wandaansluitingen, dilataties en bij kabel- en leidingdoorvoeren moet je bij voorkeur vullen met steenwol. Een goed alternatief is een brandwerende PUR-schuim. Gebruik je steenwol, zorg dan dat de steenwol goed sluitend in de voeg komt door de vulling stevig aan te drukken. Want naden en kieren zijn funest voor de verspreiding van rook. En het is algemeen bekend dat verstikking door rook minstens een even groot gevaar is als de vuurhaard zelf.”

Geen inferieure vulmiddelen

De bouwtechnisch adviseur waarschuwt tegen toepassing van onbetrouwbare vulmiddelen. “Stel je voor dat de opvulling bij een dilatatievoeg al bij een geringe vuurbelasting gaat smelten en aan de andere zijde een ontbranding veroorzaakt, dan is de opvulling van de voeg een oorzaak van de  verspreiding van de brand.”

Veel tijd om te vluchten

Kalkzandsteen is uitstekend bestand tegen vuur. Dat is de reden waarom het vaak als brandwerende wand wordt toegepast. Martijn heeft ooit foto’s ontvangen van een pand dat door een uitslaande brand volledig in de as was gelegd. Maar de zwartgeblakerde kalkzandsteenwanden stonden nog fier overeind. Sterker nog: men wilde de wanden laten staan en weer gebruiken bij de herbouw van het pand. En dat bleek mogelijk.
Martijn: “De temperatuur in een kalkzandsteenwand stijgt in eerste instantie tot maximaal 100 graden. Dat komt door het vocht dat erin opgesloten zit. De temperatuur stijgt pas weer als alle, dus ook het chemisch gebonden vocht, is verdampt. En als het dan heter wordt, verhardt het oppervlak, waardoor de wand beter afgeschermd is. Eenzelfde verschijnsel zie je bij hout.”

Mede door deze eigenschappen hield een 214mm dikke muur tijdens een test een vuurbelasting van maar liefst acht uur uit.

“Kalkzandsteenwanden in een doorsnee woning of appartementencomplex houden het zeker twee uur vol. Niemand wil natuurlijk getroffen worden door brand in huis, maar als het zich onverhoopt voordoet, dan heeft iedereen tijd genoeg om te vluchten. En dat geeft toch een veilig gevoel.”

Calduran
www.calduran.nl