Woningen uit de fabriek: geen eenheidsworst?

Tekst: Frank de Groot
Beeld: Van Wijnen

Fijn Wonen, grondgebonden woningen.

1. Wat wordt de nieuwe rol van de bouwplaats? Wordt het een assemblageplaats in plaats van productieplaats?

“In deze tijd van woningnood, schaarste aan grondstoffen en mankracht, fors gestegen bouwkosten, circulariteit en energieneutraal bouwen is voor veel Nederlanders een betaalbare woning nauwelijks nog weggelegd. Anders bouwen betekent een transitie in de bouw met het accent op digitalisering en industrialisatie. Vanuit deze visie is onze nieuwe woningfabriek en het woonproduct Fijn Wonen ontstaan.”

“Bij onze industriële manier van bouwen zijn alle onderdelen van de woning vooraf bedacht. Het ontwerp wordt digitaal naar de woningfabriek verzonden, waarna snel kwalitatief hoogwaardige elementen, zoals binnenwanden, vloeren en volledig afgewerkte gevels worden geproduceerd. Deze kant-en-klare elementen worden getransporteerd en op de bouwplaats geassembleerd. Alles is vooraf voorbereid om snel en efficiënt te kunnen bouwen.”

“Van Wijnen heeft fors geïnvesteerd in de woningfabriek: 150 miljoen euro, dat is zo’n vijf keer de jaarwinst. Met een configurator worden de woningen samengesteld en weet de fabriek exact welke elementen geproduceerd moeten worden. Zo kan de fabriek opschalen naar uiteindelijk vierduizend woningen per jaar.”

2. Wat zijn de voordelen van industrieel bouwen?

“Door industrieel bouwen kunnen we sneller, goedkoper en schoner, maar ook zo circulair mogelijk bouwen. Door de productie van componenten verkorten we de bouwtijd van een woning van ongeveer 60 dagen naar één dag. Hier zijn we korter aanwezig, want de woningen staan sneller. Daardoor is er minder overlast.”

“Daarnaast wordt de woningfabriek volledig digitaal aangestuurd. In de woningfabriek doen 70 robots en zo’n 50 vakmensen het werk van 1.350 bouwvakkers. Door gebruik te maken van een slimme productiemethodiek en hightech robotisering, leveren we producten met een hele hoge kwaliteit en zijn we minder afhankelijk van de schaarste aan menskracht.”

3. Minder vervoersbewegingen en emissieloos bouwen?

Menso Oosting, directeur Fijn Wonen: “Door industrieel bouwen kunnen we sneller, goedkoper en schoner, maar ook zo circulair mogelijk bouwen. Door de productie van componenten verkorten we de bouwtijd van een woning van ongeveer 60 dagen naar één dag.”

“We werken vanuit Heerenveen en assembleren de woningen op de bouwplaats. De componenten van de woningen en appartementen worden in de woningfabriek gemaakt, zodat ze op de bouwplaats alleen nog in elkaar hoeven worden gezet. Dit levert de nieuwe woonwijk veel minder transport én afval op. Bij het productieproces wordt rekening gehouden met het transport, zodat de componenten op een efficiënte manier worden getransporteerd en er zo weinig mogelijk vervoersbewegingen nodig zijn.”

“Wij werken verder met een duurzame manier van logistiek. Zo zitten onze grondstoffenleveranciers zo dicht mogelijk bij onze woningfabriek en houden we de transportafstanden klein. Daarnaast zorgt de aanvoer van materialen bij een traditionele woning voor CO₂– en stikstofuitstoot; wij leveren kant-en-klare onderdelen op locatie, zodat er minder vervoersbewegingen nodig zijn en er dus minder CO₂– en stikstofuitstoot is. Daarnaast wordt de bouwtijd op locatie flink verkort doordat we een woning in één dag assembleren.”

“De woningfabriek zelf is trouwens ook heel duurzaam: zo is de staalconstructie van de woningfabriek losmaakbaar en bovendien onbehandeld om hergebruik in de toekomst te garanderen. Het beton van de vloer is gemaakt van 100% herwonnen grind en zand uit oud beton. De woningfabriek is all-electric en wordt verwarmd met restwarmte uit het productieproces en bodembronnen. We vangen regenwater op en zetten dit in bij de productie van het beton.”

4. Leidt de industriële productie van woningen niet tot eenheidsworst?

Ook hoogbouw is mogelijk met Fijn Wonen.

“Nee, juist niet. De woningen uit de woningfabriek staan voor een grote keuzevrijheid. Fijn Wonen heeft diverse architectuurstijlen, woningtypes en afwerkingsmogelijkheden die samen zorgen voor miljoenen verschillende variaties. Zo kun je kiezen uit maar liefst acht woningtypes in 22 uitvoeringen, met daarbinnen nog legio andere keuzemogelijkheden, opties en afwerkpakketten. Er wordt samengewerkt met gerenommeerde architecten, die ervoor zorgen dat geen enkele woonwijk gelijk is.”

“Voor de appartementen geldt hetzelfde: de woontoren kent 20 basisplattegronden en de galerij 12 basisplattegronden. Deze zijn onderverdeeld in vier types kopappartementen en acht types midden appartementen. Alle plattegrondtypen en afmetingen zijn te combineren binnen een gebouw en zelfs verdieping. De vele mogelijkheden in architectuur zorgen voor gevarieerde woonwijken.”

Grote variatie in Lelystad Parkwijk.

5. Antwoord op minder vakmensen?

“Er is een groot tekort aan mensen in de bouw. Assembleurs zijn hard nodig. We kunnen iedereen goed gebruiken. Van mensen die al werkzaam zijn in de bouw, maar ook zij-instromers. Dankzij een uitgebreid opleidingsprogramma, kunnen we veel mensen opleiden tot assembleur.”

6. Circulair bouwen? Losmaakbaar en herbruikbaar?

“Fijn Wonen-woningen zijn circulair; losmaakbaar, remontabel en herbruikbaar. Alle woningen zijn te voorzien van een materialenpaspoort en een demontageplan. Zo kan de woning na verloop van tijd dus op een andere locatie worden geassembleerd, opnieuw als woning of voor andere doeleinden.”

7. Goedkoper bouwen?

“De woningen zijn kwalitatief, gevarieerd en vooral: betaalbaar. Een woning is betaalbaar als hij voor iedereen ook écht betaalbaar is. Dat geldt ook voor een één-persoonshuishouden met een modaal inkomen. Ons doel is om wonen voor iedereen bereikbaar te houden. Als het aan ons ligt bieden wij daarom woningen vanaf 175.000 euro v.o.n. aan.”