Een Hobbit Huis is natuurlijk gemaakt van takken, aarde en strobalen. Simpel te bouwen voor een handige doe het zelver, maar zeker geen snel bouwsysteem. Wil je snel klaar zijn, dan is hier de oplossing van Green Magic Homes. Prefab modules aan elkaar zetten met bouten en moeren en, … zand erover.

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
 

Wonen in je eigen Hobbit Huis is niet langer een droom. Een avondje proefslapen in de Kennemer Duincamping Geversduin was al mogelijk, maar sinds kort kan je ook simpel je eigen Hobbit Huis bouwen. Met het prefab concept van Green Magic Homes zet je een droomhuisje neer, waar je maar wilt.
 

Moeren draaien en zand scheppen

‘Nadat je de vorm van je huisje hebt gekozen, worden de prefab delen als bouwpakket bij je afgeleverd’, vertelt de enthousiaste Gustavo Santander van Magic Green Homes. ‘De schalen zijn gemaakt van vezel versterkte polymeren en worden geproduceerd in Cancun (Mexico). Elke module is voorzien van geperforeerde vlakken, waardoor de modules eenvoudig met bouten aan elkaar en aan de fundering kunnen worden bevestigd. Met het aanbrengen van een sealing maak je de verbindingen waterdicht. De ramen en deuren met hun afgeronde hoeken zijn van hout, maar kunnen desgewenst ook in aluminium worden geleverd. Leidingen of buizen voor water en elektriciteit en mechanische ventilatie kunnen op elk moment in het productieproces worden toegevoegd aan de prefab delen.’
Gustavo legt uit hoe je de constructie kan afwerken: ‘Op de binnenschaal kan je aarde, gras, sedum, struiken, bomen of planten aanbrengen. Je maakt zo je eigen tuindak en je kan zelfs een isolerende werking toekennen aan het groene dak. Vooral in de zomer kan een vochtig tuin dak aanzienlijk bijdragen aan een prettige binnentemperatuur. Door het aanvullende gewicht van de aarde worden de segmenten ook nog eens onderling tegen elkaar aan gedrukt en wint het gebouwtje aan sterkte.
 

Ruimte-innovatie

De bolvorm is de meest duurzame vorm, die je kunt bedenken. Per m3 ruimte heb je het minste buitenoppervlak nodig en is dus ook het materiaalgebruik en het energieverlies het minst. Natuurlijk zijn er wel wat aandachtspunten. Een cirkelvormig oppervlak heeft beperkte indelingsmogelijkheden. Gustavo Santander: ‘Het Hobbit Huis van Green Magic Homes heeft hier weinig last van, omdat de plattegronden rechthoekig zijn en de bolling alleen in verticale richting wordt toegepast. Hierdoor ontstaat natuurlijk wel enige beperking in het bruikbaar vloeroppervlak. Toch zijn de mogelijkheden riant en heb je bij de startersmodule van 38 m2 al een mooie ruimte voor twee personen, inclusief natte cel, keukenopstelling, slaapruimte, eet- en zithoek.’
 

Tuindaken isoleren?

Vegetatiedaken voegen ook iets toe aan de warmte-isolatie. Maar hoeveel is dat nou precies? Klaas de Vries – adviseur duurzaam en energiezuinig bouwen bij RVO (Rijksdienst voor Ondernemende Nederland, voorheen AgentschapNL) – gaat nader in op deze vraag: ‘Op internet en in de pers kom je dit soort berichten steeds weer tegen: met een vegetatiedak zou je een flinke bijdrage kunnen leveren aan energiezuinig bouwen. Maar de literatuur en de wetenschap spreekt hier sinds jaar en dag anders over. Vegetatiedaken hebben voordelen genoeg, maar relatief dunne, zogeheten extensieve vegetatiedaken voegen nauwelijks iets toe aan de isolerende eigenschappen van het dak. Daarvoor zijn de lagen te dun en te vochtig. Alleen in de zomersituatie zou er een voordeel kunnen zijn, doordat het in de vegetatie aanwezige vocht verdampt, waardoor het dak pakket minder opwarmt. Daardoor is minder koeling nodig. En dat kan een energiebesparing opleveren als een airco kan worden vermeden.’
De publicatie ‘Daken in het groen’ van SBRCURnet spreekt zich ook uit over de isolerende eigenschappen van een vegetatiedak: ‘De bijdrage aan de warmteweerstand is bij vegetatiedaken, wellicht met uitzondering van gras-kruidenvegetatiedaken met een redelijke substraatdikte, vrijwel verwaarloosbaar. Niet alleen zijn de isolerende eigenschappen van de substraatmaterialen en vegetatie beperkt, bij deze typen zijn ook de laagdikten maar klein. Bovendien hebben het hoge vochtgehalte en de afvoer van overtollig water onder de substraat laag een nadelige invloed.’
 

Wie dus een goed isolerend extensief (licht) vegetatiedak wil, moet, zoals gebruikelijk, zorgen voor voldoende isolatiemateriaal onder de waterdichte laag. Voor echte tuindaken heeft het wel zin de verschillende lagen bij de berekening te betrekken. Echter ook daar moeten de doorgaans optimistische uitspraken van de fabrikanten gerelativeerd worden: teruggang in warmteweerstand gedurende de winterperiode treedt vooral op bij sterk vocht bufferende substraatmengsels.
 

Voordelen vegetatiedaken

Vegetatiedaken hebben andere eigenschappen, waardoor ze wel degelijk heel aantrekkelijk zijn: ze vertragen de afvoer van hemelwater, beperken daardoor de (piek)afvoer van hemelwater op het riool, bevorderen de verdamping en binden fijn stof. Bovendien vertegenwoordigen ze esthetische waarden, vooral als er van hoger gelegen gebouwen op een lager dak wordt uitgekeken.
Groene daken bieden levend groen op een plek die anders steenachtig zou zijn. Ze dragen bij aan een gunstiger microklimaat in onze steden omdat het vastgehouden water geleidelijk aan de atmosfeer wordt afgestaan. Dit heeft ook financiële voordelen: een studie van de Ryerson University acht forse besparingen mogelijk op de kosten voor piekberging van hemelwater en op het verminderen van het ‘Heat-Island’-effect in stedelijk gebied. Uiteraard geldt dit vooral bij grootschalige toepassing.
Tenslotte verkleint een vegetatiedak de grote temperatuurschommelingen van een zwart bitumineus dak en verlengt alleen al daardoor de levensduur van de dakbedekking. Bovendien beschermt vegetatie de dakbedekking tegen veroudering door UV-licht.
 

Wat kunnen we leren van Green Magic Homes?

Goed kijken hoe andere bedrijfstakken bouwen en vernieuwen. Dat scheelt een hoop research. Als je kiest voor kleine ruimtes met afwijkende vormen, kan je veel leren van auto-, vliegtuig- en botenbouwers. Magic Homes maakt prefab modules, die zo uit de jachtbouw kunnen komen. Met vezel versterkte polymeren, die in een mal worden aangebracht, zijn er nauwelijks beperkingen in de vorm. Natuurlijk moet je wel de stijfheid, stabiliteit en sterkte doorrekenen. Maar van Gaudi leerden we al dat ronde vormen unieke constructieve eigenschappen hebben. Er kan veel! Een mooie kans voor innovatieve bouwers.
 
 

Concrete Canvas Shelters en Binishells

‘Een betonnen schuilplaats, die je binnen een uur opzet en die binnen een dag bruikbaar is.’ Zo introduceert Concrete Canvas haar opblaasbare betonnen hut. Je start met een opgevouwen canvas tentdoek, waaraan hoge sterkte droge mortel is toegevoegd. Vervolgens blaas je de tent op tot de gewenste vorm en maakt het tentdoek aan de buitenzijde nat. De chemische reactie van de mortel wordt hierdoor in gang gezet en binnen een etmaal heb je een dunne hoge sterkte betonnen schaal. Door de bolvorm heeft de hut een hoge mechanische sterkte. Gaten zagen voor installaties, afwerken met grond en groen en je bent klaar. Meer informatie vind je op: www.concretecanvas.com.
 

Opbouw Concrete Canvas Shelter.

Binishells zijn al in de jaren zestig uitgevonden door dr. Dante Bini. Hij wilde snel, goedkoop en duurzaam bolvormige constructies bouwen en bedacht een opblaassysteem. Je start met een dubbel doek in de vorm van de gewenste constructie. De onderkant is vlak, de bovenkant bol, de naden zijn luchtdicht. Op het dubbeldoek wordt een flexibele wapening bevestigd en beton aangebracht met vertragers. Vervolgens wordt in de ruimte tussen de twee doeken lucht in geblazen zodat de gewenste constructie vorm ontstaat. Na uitharding van de beton wordt het dubbeldoek, als herbruikbare bekisting, weggehaald en opnieuw gebruikt voor de volgende klus. Dante’s zoon Niko, eveneens architect, heeft de Binishell methode nieuw leven ingeblazen en wil met kleine bolvormige constructies voorzien in duurzame, low-budget huisjes. Meer informatie is te vinden op: www.binishells.com.
 
 

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik

In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen  kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een Hobbit Huis, mantelzorg in je achtertuin,  biologische huisjes en plug and play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers.

Boek over Slim Ruimtegebruik

In BouwTotaal laat Marcel van Mierlo in iedere uitgave een slimme oplossing van ruimtegebruik zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst. Inmiddels is er ook een handzaam boekwerk verschenen met twintig eerder in BouwTotaal gepubliceerde voorbeelden van Slim Ruimtegebruik. U kunt het boek bestellen via www.bouwtotaal.nl/slimruimtegebruik.