Bouwfouten

Artikel delen

Heeft prefab altijd hogere kwaliteit?

Jaren geleden heb ik op school geleerd dat de kwaliteit alleen maar hoger wordt als je prefabriceert in de fabriek en dan op de bouwplaats monteert. Natuurlijk is dit over het algemeen wel zo, maar dit geldt niet altijd. Een buitenlands stel heeft een woning gekocht in de kuststreek van ons land en wil de bovenverdieping bewoonbaar maken. Een dakkapel lijkt de uitkomst. Het internet op en bestellen. Geprefabriceerd, hoge kwaliteit materialen en in één dag geplaatst. Doen! Toch?

Tekst: Ing. S den Ouden
Bureau voor Bouwpathologie te Montfoort
www.bouwpathologie.nl

Dakkapel voor met door wind beschadigd rolluik.

Afgewaaide lamellen.

De tussenwoning is een projectwoning en is voorzien van een zadeldak, een zogenoemde ‘langskap’. De zolderverdieping is hoog genoeg om daar nog een flinke slaapkamer te realiseren. Door het plaatsen van dakkapellen ontstaat een ruim twee keer zo groot beloopbaar vloeroppervlak. Zowel op de voorgevel als de achtergevel wordt een dakkapel gewenst.

Door de sterk aangeprezen grote voordelen van prefabriceren wordt gekozen voor twee prefab dakkapellen. De aannemer maakt een offerte en de bewoners tekenen voor opdracht. De dakkapellen worden geplaatst, afgewerkt en de zolder wordt in gebruik genomen. Na krap een jaar komt het stel thuis terwijl het flink waait. Ze zien tot hun grote schrik één van de rolluiken half op straat liggen. Een deel ligt in de dakgoot en een deel hangt nog aan enkele draadjes te klapperen in de wind. De aannemer wordt gebeld voor herstel onder garantie, daar hadden ze tenslotte extra voor betaald.

Probleem

Afgewaaide kap.

De aannemer zegt dat het rolluik niet naar beneden had mogen blijven bij deze wind. Hadden de bewoners moeten weten en dus is het hun eigen schuld. Dit vinden de bewoners helemaal niet. Hoe konden zij dat dan weten en de aannemer had toch beloofd dat prefab het beste was en dat alleen de beste materialen werden gebruikt? Een rolluik moet toch juist dicht kunnen bij harde wind? Het rolluik aan de achtergevelzijde was er niet uitgewaaid, hoe kan dat dan? Het rolluik functioneerde achter ook altijd nog goed en die voor gaf voor het uitwaaien al problemen. Veel vragen en felle discussie. Tijd voor een externe deskundige die de vragen kan beantwoorden op basis van eigen onderzoek.

Onderzoek

Bij het onderzoek wordt ook de aannemer uitgenodigd. Die is ook bij het onderzoek aanwezig en zegt volledig te willen meewerken. De bouwpatholoog begint met een onderzoek aan het beschadigde rolluik, de bewaarde uitgekomen onderdelen en de restanten aan het dakkapel.

Uit metingen blijkt dat de lamellen korter zijn dan nodig op basis van de afstand tussen de zijgeleiders; hier zat ruimte op. Ook de kap is afgewaaid en hierin is zichtbaar aan de schroefgaatjes dat er twee schroefjes nooit zijn gemonteerd. Te weinig bevestiging van de kap dus en mogelijk te grote doorbuiging van de lamellen. Op het kozijn wordt blauwe spuitlak waargenomen. Het rolluik zou nog zijn bijgewerkt volgens de aannemer.

Bij de aannemer worden de specificaties van het rolluik opgevraagd en die worden vlot aangeleverd. Het betreft een degelijk merk met prima specificaties. Het type rolluik valt bij de gemeten breedte van 2,60 meter nog binnen windweerstandsklasse 4. Op basis van de lameldoorsnede, met het type lamel blijkt slechts een windweerstandsklasse 3 bereikbaar.

Op basis van de schadedatum worden bij het KNMI de weerdata geraadpleegd. Hieruit blijken zich windsnelheden te hebben voorgedaan van 15 m/s (windkracht 7). Nodig is dus een rolluik van windklasse 4, een nominale winddruk tot 170 N/m2 en een maximale winddruk tot 204 N/m2 (windsnelheden tussen 13,9 en 17,1 m/s). Een dergelijk rolluik mag uitgerold blijven onder de omstandigheden op de schadedatum. Dit lijkt een grensgevalletje.

Dakkapel andere zijde

Schade aan rolluik.

Vervolgens is een vergelijkend onderzoek uitgevoerd met het rolluik aan de achterzijde dat niet is uitgewaaid. De dagen na de schadedatum hebben zich namelijk ook flinke windstoten voorgedaan uit andere richtingen en toch is deze er niet uitgewaaid. Bij vergelijking van de lamellen blijkt de kleur net anders te zijn. Ook de afmetingen en profilering blijken groter/zwaarder te zijn dan aan de voorzijde. Tevens is het gewicht en de stijfheid van de onderste lamel veel groter. Tevens blijkt de kap een grotere staaldikte te hebben en deze is wel volledig geschroefd.

Op dat moment licht de aannemer toe dat hij tijdens de prefabricage niet op tijd een tweede rolluik geleverd kon krijgen bij zijn huisleverancier. Het stel had namelijk eerst alleen aan de achterzijde een rolluik besteld, maar dit later gewijzigd in achter en voor een rolluik. Hierdoor zag de aannemer zich genoodzaakt via internet bij een andere leverancier te kopen en heeft deze in vrijwel dezelfde kleur laten spuiten. Dit zou toch niet worden opgemerkt dacht hij. Hhet was bijna precies dezelfde en de plaatsing hoefde niet uitgesteld te worden, toch?

Conclusie

De afmetingen en profilering van de lamellen van het rolluik aan de achterzijde blijken groter/zwaarder te zijn dan aan de voorzijde. Tevens is het gewicht en de stijfheid van de onderste lamel veel groter.

Het rolluik aan de voorgevelzijde is er uitgewaaid omdat het niet uitgerold had mogen blijven op de schadedatum. Ook het rolluik aan de achterzijde, had volgens de specificaties niet uitgerold mogen blijven op de schadedatum. De rolluiken waren slechts geschikt tot windklasse 3 en niet windklasse 4.

Het rolluik aan de voorgevelzijde blijkt geen specificaties te hebben maar blijkt uit onderzoek beduidend lichter te zijn uitgevoerd dan achter. Tevens zijn er enkele onvolkomenheden in de maatvoering vastgesteld. Dit geheel heeft er toe geleid dat het rolluik aan de voorgevelzijde is uitgewaaid en achter niet. Dit ondanks de hogere windsnelheden in de dagen erna, waarmee ook het rolluik achter was belast.

Het rolluik aan de achtergevelzijde blijkt dus sterker dan volgens de specificaties van de fabrikant. Echter, deze had ook niet uitgerold mogen blijven. Dat bleek niemand van de betrokkenen te weten.

Herstel

Spuitlak op wit kozijn.

Het herstel heeft bestaan uit het onder garantie alsnog vervangen van het rolluik aan de voorgevelzijde. Daarnaast heeft ook het stel een lesje geleerd in het gebruik van een rolluik. Van ‘juist naar beneden bij storm als bescherming’ is het besef doorgedrongen dat de meeste rolluiken juist opgerold moeten worden/blijven bij storm. Dit is iets wat veel meer mensen niet weten of beseffen.

Prefab altijd beter? Nee, in sommige opzichten lastiger. Je moet wat langer van te voren precies weten wat je wilt om de uitvoering niet te vertragen. Plaatsing zonder rolluik of uitstel van plaatsing had natuurlijk ook gekund.

BouwTotaal