Aanpassingen Bbl om woningbouw te versnellen

Tekst: ing. Frank de Groot

Minister Mona Keijzer van VRO gaat de regelgeving versoepelen om de woningbouw te versnellen.

Het voelt bijna als een aardschok, maar de bouwregelgeving wordt flink versoepeld. “Elke afzonderlijke regel heeft op zichzelf een gerechtvaardigd doel, of het nu gaat om milieu, gezondheid, veiligheid, rechtsbescherming of participatie. Maar het ontbreekt vaak aan een integrale aanpak waarin regels op elkaar zijn afgestemd en worden afgewogen tegen bredere maatschappelijke opgaven, zoals het oplossen van de woningnood. De gevolgen daarvan zijn zichtbaar en voelbaar: woningbouwprojecten stagneren, lopen vertraging op of worden duurder”, aldus Mona Keijzer in de brief aan de Tweede Kamer.

Er is volgens de minister van VRO een benadering nodig waarin wet- en regelgeving niet versnipperd wordt toegepast, maar als samenhangend geheel wordt ingezet om ruimte te maken voor méér, snellere én betaalbare woningbouw. Met die ambitie is eind vorig jaar het programma Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving (STOER) gestart. STOER richt zich op het verminderen van regeldruk en het wegnemen van belemmeringen die de woningbouw vertragen.

STOER

Een externe adviesgroep onder leiding van Friso de Zeeuw, met vertegenwoordigers uit de bouwsector, wetenschap en decentrale overheden, is gevraagd om met concrete voorstellen te komen. Op 24 april 2025 is het eerste rapport van STOER aangeboden; het eindrapport volgt in de zomer van 2025. De analyse van de adviesgroep is helder: niet één specifieke regel vormt het probleem, maar juist de stapeling en versnippering van regels leidt tot vertraging, hogere kosten en onzekerheid. Het advies bevat daarom niet alleen voorstellen om regels te schrappen of te vereenvoudigen, maar ook om beter gebruik te maken van de ruimte die de regelgeving nú al biedt. Mona Keijzer neemt vrijwel alle aanbevelingen uit het adviesrapport STOER fase 1 over die onder haar politieke verantwoordelijkheid vallen.

Aanpassing technische eisen

Verschillende adviezen van de adviesgroep gaan over de regels met betrekking tot de technische kwaliteit van woningen. Aanpassing en/of striktere toepassing van deze regels kan volgens de adviesgroep leiden tot een bouwkostenbesparing tot wel € 30.000, – per woning. Met name gevallen waarin medeoverheden bovenwettelijke eisen stellen, leiden tot extra bouwkosten. “Aanvullende publiekrechtelijke eisen voor nieuwbouw zijn niet toegestaan”, aldus de minister. “Lokale regelruimte voor medeoverheden is alleen aanwezig waar het Bbl deze ruimte uitdrukkelijk biedt.”

De volgende aanpassingen in het Bbl worden door de minister verder uitgewerkt:

• Plafond- en deurhoogtes: voorgesteld wordt om de minimale plafondhoogte te verlagen van 2,60 naar 2,50 meter en de deurhoogte van 2,30 naar 2,10 meter. Daarmee worden materiaal- en energievoordelen behaald en lagere bouwkosten.
• Trappen: voorgesteld wordt het gebruik van steilere trappen toe te staan. Dat levert ruimtebesparing in woningen op en lagere bouwkosten.
• Daglichttoetreding: voorgesteld wordt de nieuwe NEN-norm voor daglichttoetreding niet op te nemen om kostentoename te voorkomen.
• 55%-eis: voorgesteld wordt om de eis dat minimaal 55% van het vloeroppervlak moet voldoen aan de hoogste eisen voor daglicht en ventilatie aan te passen, aangezien deze norm leidt tot beperking in woningplattegronden
• Interne geluidseisen: voorgesteld wordt de geluidseisen tussen verblijfsruimten binnen een woning te versoepelen, zodat open woningplattegronden beter mogelijk worden.

Mona Keijzer verwacht de wijzigingen in 2026 voor te leggen aan de Kamer ter voorhang. Met betrekking tot de 55%-eis wil ze met partijen in overleg om na te gaan welke aanpassing hier mogelijk en wenselijk is.

Voorstel nieuwe Bbl-eisen: steilere trappen en minimale plafond- en deurhoogtes terug naar respectievelijk 2,50 en 2,10 meter.

Milieuprestatie

De adviesgroep adviseert de aanscherping van de milieuprestatie gebouwen (MPG) voor woningen niet door te voeren. De reden is dat de bouwwereld uitkijkt naar de uitwerking van de Europese Whole-lifecycle Global warming potential (wlc-gwp). Dit is de nieuwe Europese eis voor broeikasgasemissies waar de bouw en het gebruik van woningen in 2023 aan moet voldoen. De uitgangskaders daarvan moeten per 2027 zijn bepaald. De milieuprestatie (MPG) heeft daardoor in de ogen van de adviesgroep nog maar een beperkte ‘houdbaarheidsdatum’.

Dit advies neemt de minister over. Zij zegt hierover: “Uit de voornoemde onderzoeken blijkt dat in een aantal situaties aanvullende maatregelen nodig zullen zijn in de materiaalkeuze en in het ontwerpproces. Dit kan dan leiden tot meerkosten of een vertraging in de bouwopgave. Deze mogelijke gevolgen overziend besluit ik om de scherpere milieuprestatie-eis voor woningen niet in te voeren. Dit betekent niet dat ik de milieuprestatie van woningen niet belangrijk vind. In mijn overweging heb ik meegenomen dat met de wlc-gwp binnen afzienbare tijd een eis zal worden ingevoerd om de bijdrage van woningen aan de effecten op het klimaat inzichtelijk te krijgen vanaf 2030 en uiteindelijk te beperken.”

Procedures verkorten

“Het is essentieel om bestaande innovaties, zoals industrieel bouwen en digitalisering, sneller op te schalen en te implementeren in de dagelijkse praktijk. Door deze innovatieve technieken in te zetten, kan de woningbouw sneller, goedkoper en toekomstbestendiger plaatsvinden”, zegt de minister in de brief. Ook kan bestaande ruimte beter worden benut door bijvoorbeeld: transformeren en optoppen van gebouwen, mantelzorg- en familiewoningen op eigen kavel, woningsplitsing, hospitaverhuur, woningdelen en voorkomen van leegstand.

“In lijn met de adviezen roep ik gemeenten ook op tot snellere en efficiënte welstandtoetsing. Op het gebied van grondbeleid verwelkom ik het advies van de adviesgroep om het gebruik van modelovereenkomsten voor anterieure overeenkomsten te stimuleren. Ook het aanpakken van netcongestie is een belangrijke randvoorwaarde in het realiseren van de woningbouwopgave. Het Rijk heeft de regie gepakt op de aanpak van netcongestie middels het Landelijke Actieprogramma Netcongestie. Daarnaast heeft het demissionaire kabinet eind april een nieuwe aanpak gepresenteerd gericht op het sneller uitbreiden van het elektriciteitsnet.”

De minister noemt verder nog meer acties om vertraging in de bouw van woningen te beperken, zoals versnelling in rechtsbeschermingsprocedures. Daarnaast wil Mona Keijzer bekijken welke kansen de voorstellen en aanbevelingen van de adviescommies bieden voor aanpassing van het bestuursprocesrecht voor omgevingsrechtelijke zaken om te komen tot versnelling van woningbouw.