Thermische isolatie en luchtdichtheid buitendeuren

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: GND Garantiedeuren, tenzij anders vermeld

Corporatie woning met energielabel C.

Het energielabel voor woningen en gebouwen bestaat sinds 2007. Dit label biedt een snelle indicatie van de energieprestatie van een woning. Van de bijna 8,3 miljoen woningen in Nederland zijn bijna 5,1 miljoen woningen voorzien van een energielabel (bron: Compendium voor de Leefomgeving, 18 maart 2025). Dit komt overeen met 61% van de totale woningvoorraad. De energiezuinige woningen (label A en B) vormen samen ruim 51% van de gelabelde woningvoorraad.

Woningcorporaties en particulieren

Binnen de corporatiesector, met het aandeel van circa 2,3 miljoen woningen, worden flinke stappen gezet op het gebied van energiebesparing. Hier hebben alle woningen een label, waarvan inmiddels 60% een energielabel B of beter heeft. Hier zijn de Nationale Prestatieafspraken die tussen de marktpartijen en de overheid zijn gemaakt een belangrijke stok achter de deur. De uitdaging om de overige ruim 4,5 miljoen (met name particuliere) woningen minimaal naar label B te krijgen is nog groot, en biedt de komende jaren veel werk voor de markt. Bij verkoop van een woning is het energielabel verplicht en heeft het aanzienlijke invloed op de hoogte van de verkoopprijs van de woning.

Particuliere woningbezitters moeten zich dan ook realiseren dat ze bij doorvoeren van woning verbeteringen vooraf nagaan of de uitgevoerde werkzaamheden ook positieve invloed hebben / gewaardeerd worden bij de bepaling van het energielabel. Hiermee komt de investering zeker terug in de waardevermeerdering van de woning. Particuliere woningbezitters worden hierin gestimuleerd met subsidies.

Corporatie woning met energielabel E.

Standaard en streefwaarden

Bij woningverbetering in de corporatiesector zijn concrete maatregelen om 2050 proof te verbouwen in 2021 vastgelegd in ‘de standaard’. Deze is ontstaan uit het Klimaatakkoord en geeft een advies voor de isolatiegraad van een woning. Naast een standaard voor de gehele woning bestaan er ook streefwaarden voor verbetering van afzonderlijke bouwdelen van een woning. Daarbij worden concrete waarden aangegeven voor bijvoorbeeld vervanging van deuren en ramen en hoe deze uitgevoerd moeten worden: de dikte voor deuren van minimaal 54 mm, hr++ glas en de kierdichting die een maximale Qv;10-waarde moet opleveren. Hiermee wordt de isolatie van de woning niet alleen verbeterd, maar ook de luchtlekkage aangepakt.

Voor nieuwbouw zijn sinds 2021 op bouwaanvragen voor alle nieuwe gebouwen de BENG-eisen (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) van toepassing. Goed isolerende deuren en deur-kozijncombinaties spelen een belangrijke rol in de thermische isolatie van de gevel en komen terug in de BENG-1 eis.

Vooral bij bijvoorbeeld studentenwoningen, studio’s, tiny-houses en andere kleinere woningen ontbreekt een warmtebufferende hal soms en is een isolerende en tochtdichte deur extra belangrijk. Naast goed isolerend, moet een buitendeur/kozijn combinatie ook luchtdicht zijn. Zo kunnen kieren tussen deuren en kozijnen leiden tot tochtklachten, maar ook onvoldoende luchtdichting.

Bepaling in het laboratorium

De luchtdichtheid van deur- en kozijncombinaties wordt bepaald met behulp van een test in een proefkast volgens NEN-EN 1026 ‘Ramen en deuren – Luchtdoorlatendheid – Beproevingsmethode’. Daarbij wordt de luchtdichtheid in m³/h gemeten bij drukverschillen van 50, 100, 150, 200, 250, 300, 450 en 600 Pascal (Pa). Op basis van die gegevens is de luchtdichtheid bij 10 Pa te bepalen.

Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bepaalt aan welke luchtdichtheidseisen de schil van een gebouw moet voldoen en geeft aan op welke wijze deze in het laboratorium bepaald en in de praktijk getest moet worden, zoals met de blowerdoor-test. Voor deuren geldt daarbij een maximale luchtlekkage van sluitnaden van 0,3 m³/h per strekkende meter bij een drukverschil van 10 Pa (qv;10-waarde).

Laboratoriumopstelling wind- en waterdichtheidstest. Foto: SHR Wageningen.

Testen in de praktijk

In de praktijk wordt met een Blower doortest gecontroleerd of de gevel, waaronder deuren en ramen, voldoende luchtdicht is. Tijdens de test wordt met een testdeur waarin een ventilator is geplaatst een kunstmatige drukverschil tussen binnen- en buitenlucht gecreëerd, waardoor lekken in de gevel kunnen worden gedetecteerd.

Praktijkmeting luchtdichtheid met behulp van blowerdoortest. Foto: SHR Wageningen.

Hoe herken ik de deureigenschappen?

Houten buitendeuren worden al vanaf 1995 in geïsoleerde uitvoering geleverd. De isolerende prestatie van deuren is sindsdien verder toegenomen. Het aantonen van de prestaties is mede door de opkomst van energielabels en de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) steeds belangrijker geworden. Gelukkig zijn de prestaties van deuren van GND-fabrikanten sinds 2023 eenvoudig te herkennen door het witte garantielabel en daaronder geplaatste zekerheidslabel in de hangzijde van de deur. GND is de overkoepelende organisatie van toonaangevende Nederlandse houten deurenfabrikanten die een gegarandeerde kwaliteit bieden.

Na het uitlezen van de QR-code op het label is in een oogopslag te zien hoe de deur is geleverd, wie verantwoordelijk is voor de verschillende werkzaamheden bij het plaatsen en controleren en welke prestaties de deur of deur/kozijn-combinatie levert. Na het scannen van de QR-code is op het prestatiescherm af te lezen in welke isolatieklasse de deur valt (zie Tabel 1).

Tabel 1.

Bestaande woningen

Bij het vervangen van deuren in bestaande woningen, waar meestal een 38 mm deur aanwezig is, wordt aangeraden om minimaal voor isolatieklasse 2 of 3 te kiezen. Deze deuren zijn uitgevoerd in een dikte van 54 mm en hebben het grote voordeel dat er isolatieglas HR++ of zelfs triple glas in geplaatst kan worden. De beperkte meerkosten voor een 54 mm dikke deur zijn in korte tijd terug te verdienen. Voor particulieren is dit verschil door subsidieregelingen nagenoeg nihil.

Verder worden deze zwaardere deuren over het algemeen uitgevoerd met een geïntegreerd dichtingskader. Dat draagt niet alleen bij aan de isolatie, maar ook aan tochtwering. De veel langere levensduur en werking van deze kaders hebben een groot voordeel ten opzichte van de traditionele tochtstrippen die in de sponning of dagkant van het kozijn geplaatst zijn. Daarvan is de werking al na enkele jaren door veroudering teniet gedaan.

Als een GND-deur bij het uitlezen van de QR-code isolatieklasse 1, 2, 3 of 4 heeft, mag deze deur bij opname voor het energielabel door een EP-adviseur in het opname protocol (BRL 9500) aangemerkt worden als geïsoleerd. Deze uitspraak heeft het platform KEGO in december 2023 gedaan. Het meewegen van deze isolatiewaarde heeft een positieve invloed op het af te geven energielabel en is ook goed voor het comfort en het energieverbruik.

Prestatieoverzicht na scannen van GND-garantielabel met QR-code. Foto: Weekamp Deuren.

Ongeïsoleerd of geen label?

Het advies is om een niet geïsoleerde deur te vervangen door een 54 mm-deur uit isolatieklasse 2 of beter. De voordelen zijn evident. Bovendien is het vervangen van de deur relatief eenvoudig en bijna altijd mogelijk in het bestaande houten kozijn.

Nieuwbouw

Voor nieuwbouw is isolatieklasse 3 of 4 een vereiste om te voldoen aan de BENG nieuwbouw-eisen. Dit komt in de praktijk neer op deuren van minimaal 54 mm dikte met HR++ of zelfs triple glas. De trend is zelfs dat deze deuren in verband met de verbeterde kierdichting in de dikte 67 mm uitgevoerd worden. Voor energieneutrale of energieleverende woningen gaat dat zelfs richting de 80 mm.

Voor nieuwbouw moet de berekening van de isolatiewaarde Ud uitgevoerd worden voor het gehele element. Dit houdt in dat deurblad, glas, dichtingskader, kozijnafmetingen, houtsoort en ook onderdorpel gezamenlijk berekend moeten worden. Dat gebeurt volgens NEN-EN-ISO 10077-2 ‘Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken: – Berekening van de warmtedoorgangscoëfficiënt – Deel 2: Numerieke methode’.

Geïsoleerde deur van 54 mm, gemonteerd in bestaand kozijn. Kaderdichting in de deur voor betere luchtdichtheid.

GND-zekerheidsklasse® II en III

Met verschillende zekerheidsklassen wordt duidelijk of alleen het deurblad of ook het hang- en sluitwerk en de combinatie met het kozijn gegarandeerd voldoen aan het testcertificaat. Bovendien zijn de verantwoordelijkheden van het GND-aangesloten bedrijf en die van de aannemer/afnemer hieronder terug te vinden. Voor buitendeuren betreft dit GND-zekerheidsklasse II en III. Meer informatie vindt u in de verantwoordelijkhedenmatrix voor binnen- of buitendeuren.