Minerale steenstrips besparen gewicht en ruimte

Toepassing Sto Isoned minerale steenstrips bij project WFC MyLoft, Brink&Fleer Architecten. Foto: Norbert Duijvelshoff.

Opbouw buitengevelisolatiesysteem met minerale steenstrips. Bron: Alsecco.

Tekst: ing. Frank de Groot

Minerale en keramische steenstrips worden toegepast als afwerking van buitengevelisolatie, waardoor het uiterlijk van een traditionele baksteengevel wordt gerealiseerd. Meestal betreft het een compleet buitengevelisolatiesysteem, inclusief hardschuim isolatie, lijm en ankers. Vaak gaat het daarbij om hardschuimisolatie die aan een achterconstructie is verlijmd. Mechanische bevestiging vindt alleen plaats bij gevellengten boven de 12 meter (Alsecco) of bij ondergronden die niet draagkrachtig zijn door dat deze zijn geschilderd of gehydrofobeerd. Op de isolatie wordt met minerale of cementlijm / mortel een wapeningsweefsel (glasvezel) aangebracht, dat de spanningen uit de achtergrond opvangt. Hierop worden dan met een minerale lijmmortel de steenstrips aangebracht. Door het geringe gewicht en hoge isolatiewaarden is dit systeem heel populair bij prefab gevelelementen.
Minerale steenstrips zijn niet nieuw. Eén van de eerste projecten werd door Sto gerealiseerd in 1986 en is dus al ruim dertig jaar oud. De verwachting dat dit gebouw nog minstens zo‘n zelfde tijd mee zal gaan, wordt ook bevestigd door het Fraunhofer Instituut (Darmstadt, Duitsland): deze instantie noemt een verwachte levensduur van tenminste 60 jaar voor gevelisolatie systemen.

Steenstrips van Alsecco bij project Alphen a/d Rijn.

Productie

De keramische steenstrips kunnen worden gebakken of ze worden gezaagd of gespleten uit traditionele gevelstenen. Keramische steenstrips hebben een dikte van 11 tot 25 mm, terwijl minerale steenstrips slechts 4 tot 8 mm dik zijn. Minerale steenstrips worden geproduceerd uit minerale grondstoffen, zoals zand en kwarts. Het bindmiddel is een polymeerdispersie. Eventueel kunnen kleurpigmenten of andere additieven worden toegevoegd. De strips zijn met verschillende oppervlaktestructuren leverbaar. Brandveilig zijn ze ook, want ze vallen in Brandklasse A (onbrandbaar).
Minerale steenstrips worden gedroogd op 60° C en niet gebakken op 1000° C, zoals baksteen. Hierdoor is de CO2-uitstoot bij de productie van een gevel met minerale steenstrips slechts 20% van een gevel met een conventionele opbouw. Daar bovenop komt de besparing in transport gerelateerde CO2-uitstoot. De productie van een buitengevelisolatiesysteem met minerale steenstrips kost drie keer minder energie dan de productie van een conventionele gevelopbouw en veroorzaakt vijf keer minder CO2-emissie.

Toepassing Sto-Ecoshapes bij woonproject Bentismaheerd, Groningen. Oving Architecten. Foto: Norbert Duijvelshoff.

Verwerking

Door de dikte van keramische steenstrips worden deze achteraf meestal nog gevoegd. Bij minerale strips is dat door de geringe dikte niet nodig. De minerale lijmmortel wordt in de voegen na het plaatsen van de steenstrips met een natte kwast gladgestreken. Er zijn vele kleuren lijmmortels mogelijk. De kleurvrijheid voor de voegen is hierdoor groter dan bij keramische steenstrips.
Minerale steenstrips zijn ondanks hun geringe dikte zeer stootvast. Er kan zonder probleem een voetbal tegenaan worden geschoten. Dankzij de flexibiliteit van minerale steenstrips en de spanningsverdelende mortelweefsel laag worden spanningen in de ondergrond opgevangen. De dilatatievoegen zoals deze bij metselwerk vereist zijn, zijn daardoor niet nodig. Een uitzondering betreft bouwkundige dilataties in de ondergrond. Deze moeten uiteraard dan ook in de minerale steenstrips worden doorgezet. Een groot voordeel is daarnaast dat dit gevelsysteem geen witte kalkuitslag kent.

Ideaal voor prefab

Op de stand van Alsecco, onderdeel van het Duitse familiebedrijf DAW, worden minerale steenstrips aangebracht op een lijmmortel. De verwerker wijst me op de soepele backing van de steenstrips, waardoor deze enigszins buigbaar zijn. Ideaal voor prefab gevelementen, die tijdens transport en montage bloot staan aan torsiekrachten.
Voordeel is natuurlijk ook het geringe gewicht. Een vierkante meter minerale steenstrips weegt inclusief de benodigde lijmmortel circa 7,5 tot 8 kg. Bij 14 mm dikke keramische steenstrips is het gewicht per vierkante meter circa 36 kg. Bij een strip van 20 mm is dat ongeveer 48 kg. Bij een gevelelement van 6 x 3,50 meter en 50% openingen (deur en ramen) kan dat al snel 350 tot 450 kg per element schelen. Bij grote elementen en minder openingen loopt dat verschil nog verder op.

Steenstrips van Alsecco bij project Alphen a/d Rijn.

Keuzevrijheid

De keuze uit afmetingen en kleuren is groot. De minerale steenstrips zijn te verkrijgen met een maximale afmeting van 400 x 200 mm (Sto Isoned), 600 x 300 mm (Alsecco) of bijvoorbeeld 800 x 50 mm (Alsecco). Net zoals bij keramische steenstrips, zijn er ook minerale steenstrips als hoekstrip leverbaar.
Sto Isoned biedt zelfs Sto-Ecoshapes: dit zijn minerale steenstrips die in vele vormen leverbaar zijn, waarmee gevelpatronen zijn te vormen. Dankzij een custom-made productieproces is deze gevelbekleding naar eigen wens te ontwerpen. Het resultaat is een persoonlijke vormgeving op het gebied van kleur, oppervlaktestructuur, formaat en toevoegingstechniek. Het materiaal is in zeer kleine oplages te produceren. In hoogte kunnen Sto-Ecoshapes een maximale afmeting van 400 mm bereiken, in de lengte is dit maximaal 600 mm. Ook Alsecco biedt vrije vormen aan. Hiermee hebben architecten de mogelijkheid om een gepersonaliseerde gevelafwerking te ontwikkelen.

Literatuur:

• Nieman-Kettlitz Gevel- en Dakadvies BV, ‘Vergelijking steenstrips – Minerale steenstrips ten opzichte van keramische steenstrips’, Kenniscentrum Gevelisolatie Steenstrips, 25 september 2018