Kozijnen: hout, kunststof of aluminium?

Tekst: Frank de Groot, met dank aan Finstral
Beeld: Finstral, tenzij anders vermeld

Aanschafprijs

De aanschafprijs is voor veel beslissers natuurlijk van groot belang. Maar over de totale levensduur van een kozijn tellen natuurlijk ook andere kosten. Kunststof kozijnen zijn het goedkoopst in aanschaf, gevolgd door houten kozijnen met een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit. Aluminium is de duurste oplossing als het gaat om kozijnen. Ter indicatie kun je aanhouden dat de prijzen van kunststofkozijnen ongeveer 15% lager zijn dan de prijzen van houten kozijnen. Aluminium kozijnen zijn weer ongeveer 20% duurder dan houten kozijnen (bron: Centrum Hout). Het is wel zo dat de kosten tegenwoordig door bijvoorbeeld schaarste hoger kunnen liggen.

Uiteraard verschillen aanschafprijzen binnen dezelfde materiaalsoort onderling ook nog. Neem bijvoorbeeld het verschil in aanschaf tussen hardhouten en zachthouten kozijnen. De hardhouten zijn vaak duurder in aanschaf dan zachthouten kozijnen, echter maken dat in levensduur ruimschoots goed. Vergelijk dus de materiaalsoorten op alle aspecten, niet alleen op aanschafprijs. Belangrijk is bijvoorbeeld ook de levensduur:

• Zachthouten kozijnen hebben een levensduur van 25 tot 50 jaar (bron: Centrum Hout).
• Hardhouten kozijnen hebben een levensduur van 40 tot 75 jaar (bron: Centrum Hout).
• Aluminium kozijnen hebben een levensduur van 25 tot 50 jaar (bron: leveranciers aluminium kozijnen).
• Kunststof kozijnen hebben een levensduur van 50 tot 70 jaar (bron; VKG Keurmerk).

Isolatiewaarde

Wanneer we houten, aluminium en kunststof kozijnen vergelijken op basis van kwaliteit, moeten we eerst kijken naar de mogelijkheden. Kunststof kozijnen hebben een betere isolatiewaarde dan houten of aluminium kozijnen. Dit kun je zien aan de zogenaamde U-waarde: hoe lager de waarde, hoe beter de isolatie. Zo kan je van een kunststof kozijn een U-waarde (W/m²K) lager dan 1,5 verwachten. Een traditioneel houten kozijn heeft een U-waarde van meer dan 1,8. Aluminium kozijnen scoren tussen de 1,8 en 2,7. Bij toepassing van triple-beglazing worden in combinatie met de kozijnen zeer hoge isolatiewaarden bereikt. Triple glas  zelf heeft een U-waarde van 0,5 tot 0,9.

Voordeel van hout is dan weer de natuurlijke warme uitstraling, waar veel mensen gecharmeerd van zijn. Daarnaast heeft hout van nature goede isolerende eigenschappen, zowel akoestisch als thermisch gezien. Als het gaat over het ‘in goede banen leiden’ van vocht, warmte en geluid bezit hout ook goede eigenschappen.

Onderhoud

Omdat hout een natuurproduct is, is de behandeling van het hout essentieel als het gaat over behoud van kwaliteit. Meestal is na zeven tot tien jaar een nieuwe schilderbeurt nodig, maar met de juiste verf of lak en onder de juiste condities is soms wel 15 jaar haalbaar. Daarnaast is schilderen een optie om een houten kozijnen weer als nieuw te laten zijn. Houten kozijnen zijn onderhoudsgevoeliger dan aluminium en kunststof. Maar als houten kozijnen beschadigen, dan is dit in nagenoeg alle gevallen te repareren of herstellen, zonder dat het houten kozijn vervangen moet worden. Dat is bij aluminium en kunststof kozijnen veel lastiger.

Schilderen is een optie om een houten kozijnen weer als nieuw te laten zijn. Foto: Nijenhuis Schilderwerken.

Aluminium kozijnen zijn eenvoudig in onderhoud. Met een zachte spons en water kunnen ze tijdens het ramenwassen onderhouden worden. Aluminium is niet elektrostatisch en trekt geen stof of vuil aan. Wel kunnen zuren uit de regen, mossen en schimmels, gifstoffen uit uitlaatgassen en luchtvervuiling aanslag veroorzaken en dit kan schade aanrichten als je deze niet tijdig verwijdert. Aluminium heeft als voordeel dat het materiaal van zichzelf corrosiebestendig is. Schilderen van aluminium kozijnen is lastig.

Aluminium schuifpui met kunststof kern. Aluminium is eenvoudig te onderhouden en recyclebaar.

Kunststof: goedkoop, eenvoudig te onderhouden en recyclebaar.

Kunststof kozijnen kun je ook eenvoudig onderhouden. Met een zachte spons en lauwwarm water kunnen ze tijdens het ramenwassen onderhouden worden. Na verloop van tijd kunnen kunststof kozijnen verweren. Ga vooral niet schuren, schilderen of iets dergelijks, daarmee beschadig je kunststof permanent.

Vergelijking op duurzaamheid en milieuaspecten

Een kozijn is duurzaam als het tijdens de productie het milieu niet te veel belast, vernieuwbaar is, goed isoleert, weinig onderhoud nodig heeft en lang meegaat. Kozijnen van verschillende materiaalsoorten zijn onderzocht op hun milieu-impact. Voor wat betreft hout zijn de nieuwste milieudata van houtsoorten uit Europa, Azië, Afrika Zuid-Amerika en gemodificeerd hout in het onderzoek meegenomen. Uit de uitgebreide studies blijkt dat houten kozijnen vrijwel altijd een lagere milieu-impact hebben dan aluminium en kunststof kozijnen (bron: Centrum Hout). Naast materiaalsoort, spelen uitvoering, verwerking, hang- en sluitwerk, dichtingen, coatings, lijmen en dimensies een rol.

De opwarming van de aarde wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door kooldioxide (CO₂). Bomen slaan CO₂ op in het hout. Pas aan het einde van de levensduur van bomen komt de opgeslagen CO₂ door verrotting of verbranding vrij. Het kan dan weer door nieuwe bomen opgenomen worden. Bij andere bouwmaterialen, zoals aluminium en kunststof, is dit niet het geval.

Combinatie van kunststof buiten en hout binnen.

Voor aluminium kozijnen geldt dat meer dan 95% van al het bouwaluminium gerecycled wordt en dit percentage groeit nog steeds. Omsmelten aan het eind van een levenscyclus kost slechts 5% van de energie die nodig is voor het produceren van aluminium uit bauxiet. Lees meer in het artikel ‘Eeuwigdurend circulaire aluminium gevels’, elders in deze uitgave.

Kunststof kozijnen gaan een leven lang mee (50 tot 70 jaar) en zijn ook volledig te recyclen. Dit maakt dat ze erg duurzaam zijn, indien er geen nieuwe grondstoffen nodig zijn. Het VKG-recyclesysteem verwerkt nu ongeveer 75% van alle oude kunststof kozijnen. Het recyclingproces is zelfs tien keer te herhalen, zonder kwaliteitsverlies. Het is erg belangrijk dat je let op het VKG-keurmerk. Kozijnen met dit keurmerk hebben in ieder geval een recyclegarantie.

Combinaties

Er zijn ook kozijnen leverbaar die de positieve eigenschappen van meerdere materialen combineren. Zo zijn er kozijnen die aan de binnenzijde van hout zijn en aan de buitenzijde van het onderhoudsarme kunststof of aluminium. Ook kan aan de binnenzijde voor kunststof worden gekozen en buiten voor aluminium. Aluminium biedt een maximale kleurkeuze en is tegelijkertijd zeer hittebestendig. Daarom blijft het metaal zelfs bij donkere kleurtinten altijd vormvast. Het kunststof zorgt vervolgens voor een goede isolatie.

Conclusie: alle materiaalsoorten hebben hun voordelen en beperkingen. Kijk vooral naar de specifieke situatie en wensen. Over schoonheid valt tot slot niet te twisten: wat de een mooi vindt, vindt de ander lelijk…

Bronnen:
Kozijnen van hout, Centrum Hout, www.kozijnenvanhout.nl
VKG Keurmerk, www.vkgkeurmerk.nl
VMRG, www.vmrg.nl
Finstral, www.finstral.com