Kromme houten platen door vochtige omstandigheden

In een gebouw werden gipskartonplatenwanden geïnstalleerd en afgewerkt door een plafond- en wandbedrijf. Na verloop van tijd begonnen de wanden echter bol te staan. Het bedrijf verzocht het Technisch Bureau Afbouw (TBA) om een onderzoek uit te voeren naar de oorzaak van het bol staan.

Tekst: drs. Philip Overduin, Technisch Bureau Afbouw
Beeld: Hermen de Hek, Technisch Bureau Afbouw

Het plafond- en wandbedrijf construeerde een MS-wand met een dubbel metal stud 75-frame. Daarbij is een glaswolisolatie van 60 mm toegepast in één van de metal stud frames. Aan beide zijden van de wand is een laag spano van 12 mm en dubbel standaard gips van 12,5 mm aangebracht. De opdrachtgever vulde de rest van de wand met cellulose isolatie. Het plafond- en wandbedrijf plaatste de spanoplaat met enkele millimeters stelruimte tussen de platen. De wandhoogte bedroeg 4.110 mm.

gat in de muur

Er is een opening in de wand gemaakt, om de opbouw te inspecteren.

“Op de begane grond heb ik diverse wanden in verschillende ruimtes geïnspecteerd”, legt plafond- en wanddeskundige Hermen de Hek van TBA uit. In de entree van het pand werd op zijn advies een aanzienlijke opening gemaakt (zie foto). Hierbij zijn de volgende bevindingen gedaan:

  • De opengewerkte wand toonde de opbouw, zoals aangegeven door de opdrachtgever.
  • Het zichtbare metalen C-profiel was een 75 mm profiel en vertoonde vervorming (getordeerd), wat resulteerde in een uitstulping van de wand.
  • De glaswolisolatie zat strak tussen de profielen.
  • Achter de glaswol bevond zich cellulose, gelijkmatig verdeeld zonder ophopingen of doorhangende delen.
  • De spaanplaat was groen en had een dikte van 12 mm.
  • De naden tussen de houten platen waren vrijwel volledig samengedrukt. Dat wees op uitzetting van de platen.
  • De wand vertoonde zichtbare kromming, vooral duidelijk wanneer zijdelings naar de wand werd gekeken.
kromming in wand

De wand vertoont een zichtbare kromming.

Slecht binnenklimaat

“De omstandigheden in het gebouw waren verre van ideaal”, zegt Hermen. “De gevelopeningen waren afgesloten met folie, waardoor het erg koud was in het gebouw. Hoewel er nu werd verwarmd, hield de folie de warmte niet vast. Het beheersen van de klimatologische omstandigheden in het gebouw was problematisch. De verwarming was mogelijk niet actief tijdens het weekend. Dit kon leiden tot verhoogde luchtvochtigheid en het risico op condensatie, vooral in koude periodes. Bovendien moesten de dekvloeren later worden aangebracht. Dit brengt opnieuw een aanzienlijke hoeveelheid vocht in het gebouw, met mogelijke gevolgen voor de wanden.”

scheurvorming

Scheurvorming door uitzetting.

“De klimatologische omstandigheden in het gebouw hadden een verwoestend effect op de gipskartonplatenwanden met een houten onderlaag. In dit geval maakte het zelfs niet uit welk type houten plaat was gebruikt; onder invloed van vocht zouden de houten platen uitzetten en de wanden doen bollen. Dit probleem zou nog verergeren zodra de natte dekvloeren zouden worden aangebracht.”

TBA-kennispaper

“Deze situatie is een bekend verschijnsel. Het is onbegrijpelijk dat houten platen onder gipsplaten worden toegepast. Dit biedt geen enkele meerwaarde, maar de kans op schade door vocht wordt juist vergroot. Er zijn uitstekende vezelversterkte gipsplaten beschikbaar waarop men met gangbare bevestigingsmiddelen van alles kan ophangen. Het gebruik van houten platen als eerste laag is alleen acceptabel wanneer de klimatologische omstandigheden in het gebouw geconditioneerd zijn en het gebouw droog is. Bovendien mogen er geen natte werkzaamheden meer worden uitgevoerd, zoals stukadoorswerk of het aanbrengen van dekvloeren. Daarnaast zijn wanden met houten platen onder gipsplaten niet getest op brandgedrag/brandwerendheid en evenmin op geluid.”

Hermen verwijst naar de TBA-kennispaper 2 ‘Houten platen als eerste plaatlaag achter een gipsplaat’ op www.tbafbouw.nl/kennispapers.

scheurvorming

Cover van TBA-kennispaper 2 ‘Houten platen als eerste plaatlaag achter een gipsplaat’, toont de opbouw.

Hersteladvies

Hermen besluit: “Er was geen reden om aan te nemen dat de aangebrachte cellulose te veel druk op de wand had uitgeoefend. Bij het geopende bolle wanddeel was hiervan niets te zien. De cellulose en glaswol vertoonden geen indrukken of uitzakkingen. De bolle wanddelen moesten daarom volledig worden gedemonteerd en opnieuw worden opgebouwd. Het aanbrengen van houten platen kon pas plaatsvinden nadat de dekvloeren waren aangebracht en het gebouw volledig was geconditioneerd.”

Praktijkoplossingen door Technisch Bureau Afbouw

In deze rubriek ‘Afbouw Praktijkoplossingen’ geeft Technisch Bureau Afbouw (TBA) in iedere uitgave van BouwTotaal een oplossing aan van praktijkproblemen in de afbouwsector. TBA geeft deskundig en onafhankelijk technisch advies over stukadoorswerk (binnen en buiten), gevelisolatiesystemen, dekvloeren, betonnen vloeren, kunststofgebonden vloer(afwerking),  terrazzo, systeemwanden en -plafonds, metal stud wanden en plafonds, bouwen met gipsplaten en -blokken, tegelwerk, natuursteen en andere afbouwwerkzaamheden. Naast het geven van technisch advies, ontwikkelen ze ook normen, richtlijnen en brochures en ondersteunen ze sociale partners in de afbouw.

Ga voor meer informatie naar www.tbafbouw.nl. Op www.tbafbouw.nl/publicaties vind je alle andere normen, richtlijnen en brochures. Verder zijn er ook kennispapers die de afbouwer informeren over de mogelijke risico’s in zijn werk.