Eerste zero-emissiezones vanaf 2025 in 18 gemeenten

Tekst: ing. Frank de Groot

Vanaf 1 januari 2025 is het zover: de eerste achttien gemeenten stelen dan een zero-emissiezone in. Foto: Heijmans.

Gemeenten mogen vanaf 1 januari 2025 een stadsgebied aanwijzen waar geen vervuilende bestelbussen en vrachtwagens mogen rijden. Hiermee willen gemeenten de fijnstof en CO₂-uitstoot in de steden verminderen. Dat gebied is een zero-emissiezone (ZE-zone). Een ZE-zone is trouwens niet hetzelfde als een milieuzone. Een milieuzone is een gebied waar bepaalde dieselvoertuigen niet in mogen. Een aantal steden hebben nu al een milieuzone. De boetes die gemeenten momenteel uitdelen voor vervuilend verkeer in milieuzones, lijken straks voor de ZE-zones niet veel af te wijken. Voor een vervuilende bestelauto betaal je al snel 120 euro boete en voor een vervuilende vrachtwagen tussen de 250 en 300 euro. Maar de hoogte van de boete zal per gemeente verschillen en kan ook tussentijds worden opgehoogd.

De omtrek van een ZE-zone is minstens het stadscentrum, plus eventueel de wijken eromheen. Je mag hier met je bestel- of vrachtauto alleen in als deze geen schadelijke stoffen uitstoot. Bijvoorbeeld met een auto op elektriciteit of waterstof. Het is duidelijk dat ook onder meer bouw-, infra-, installatie- en toeleverende bedrijven hier mee te maken krijgen. De vraag is dan natuurlijk welke voertuigen vanaf 1 januari 2025 niet meer in een ZE-zone mogen rijden. In ieder geval moeten alle bedrijfsauto’s en vrachtwagens die vanaf 1-1-2025 op kenteken worden gezet (Datum Eerste Toelating vanaf 1-1-2025) zero-emissie aangedreven zijn om de ZE-zone binnen te mogen. Daarnaast zijn er toegangsregels voor bedrijfsauto’s en vrachtwagens die nu al rondrijden. De regels gelden in ieder geval niet voor onder meer personenauto’s voor particulieren.

Toegangsregels bestelauto’s

De toegangsregels voor bestelauto’s gelden voor alle N1 en N2 voertuigen met een toegestane max. massa van 3.500 kg. Wil je weten wat voor type voertuig je hebt, wat de emissieklasse is of de Datum Eerste Toelating? Ga naar www.ovi.rdw.nl en vul het kenteken in. Onder het tabblad ‘Basis’ staat onder meer het type voertuig (bij Algemeen) en Datum Eerste Toelating (bij Vervaldata en historie). Onder het tabblad ‘Motor & Milieu’ vind je onder meer de Emissieklasse.

Alle bestelauto’s die vanaf 1-1-2025 op kenteken worden gezet (Datum Eerste Toelating vanaf 1-1-2025) moeten zero-emissie aangedreven zijn om de ZE-zone binnen te mogen. Verder geldt:

• Bestelauto’s met een emissieklasse 4 of lager hebben geen toegang tot de zero-emissiezones.
• Bestelauto’s met een emissieklasse 5 hebben tot 1-1-2027 toegang tot de zero-emissiezones.
• Bestelauto’s met een emissieklasse 6 hebben tot 1-1-2028 toegang tot de zero-emissiezones.

Toegangsregels vrachtauto’s

Alle nieuwe vrachtauto’s die vanaf 1-1-2025 op kenteken worden gezet (Datum Eerste Toelating vanaf 1-1-2025) moeten zero-emissie aangedreven zijn om de ZE-zone binnen te mogen. Kijken we naar de bouw- en infrasector, dan is van belang dat dit niet geldt voor vrachtauto’s voor exceptioneel transport, verhuisauto’s en vrachtauto’s met een laadkraan met een hefvermogen van 35 tonmeter of meer. Ook zijn vrijgesteld voertuigen (wat betreft de bouw- en infrasector) met een carrosseriecode:

• 15 of 16: betonmixer/betonpomp;
• 19: straatveger, straatreiniger, rioolzuiger/kolkenzuiger;
• 26: kraanwagen /mobiele kraan (aanduiding speciale doeleinden SF);
• 27: hoogwerker.

Deze regeling geldt tot 1-1-2030. Eigenaren van de voertuigen met een carrosseriecode hoeven niet zelf een vrijstelling aan te vragen. Over het algemeen zijn bijzondere voertuigen herkenbaar aan de inrichtingscode die ze van de RDW krijgen. De code staat vermeld op het kentekenbewijs. Deze voertuigen hebben toegang tot de milieuzone tot het moment dat ze, gerekend vanaf de Datum Eerste Toelating, 13 jaar worden, maar uiterlijk tot 1 januari 2030.

Let op! Voor een verhuisauto of bedrijfsauto met zware laadkraan moet de eigenaar zelf een ontheffing aanvragen bij de RVO. De ontheffing blijft geldig tot het voertuig 13 jaar is, maar uiterlijk tot 1 januari 2030. De leeftijd is weer gerekend vanaf de Datum Eerste Toelating. Zie voor meer informatie over ontheffingen, elders in dit artikel.

Verder geldt nog voor Euro 6 bakwagens (N2 en N3 voertuigen >3.500kg):

• Euro 6 bakwagens met een Datum Eerste Toelating (DET) tussen 1-1-2017 en 31-12-2019 hebben tot 1-1-2028 toegang tot de zero-emissiezones.
• Euro 6 bakwagens met een Datum Eerste Toelating van 1-1-2020 t/m 31-12-2024, hebben tot 1-1-2030 toegang tot de zero-emissiezones.
• Euro 6 opleggertrekkers met een Datum Eerste Toelating van 1-1-2017 t/m 31-12-2024, hebben tot 1-1-2030 toegang tot de zero-emissiezones.

Foto: Volvo.

Ontheffingen

Heeft je bestelauto of vrachtwagen geen toegang tot zero-emissiezones (ZE-zones)? Dan kun je mogelijk een ontheffing krijgen. Dit kan voor een dag of voor een langere tijd. Je vraagt een ontheffing online aan.

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft de RDW een centraal loket geopend voor deze ontheffingen. Omdat er waarschijnlijk heel veel ontheffingen worden aangevraagd, raden we aan om tijdig te checken of jouw voertuig met of zonder ontheffing een ZE-zone in mag. Heb je een ontheffing nodig, vraag deze dan zo snel mogelijk aan. Anders loop je het risico dat jouw aanvraag op 1 januari 2025 nog niet behandeld is.

De kosten voor de meeste ontheffingen zijn € 100,-. Voor een dagontheffing betaal je € 30,-. Wijst het loket je aanvraag af dan krijg je geen geld terug.

Ontheffing aanvragen: https://www.rdw.nl/ontheffing-zero-emissie/ontheffing-aanvragen

Dagontheffing
Voor een bestelauto of vrachtwagen kun je maximaal twaalf dagontheffingen per gemeente in één jaar aanvragen. Een dagontheffing is maximaal 30 uur geldig in de gemeente waarvoor je de dagontheffing hebt aangevraagd.

Een dagontheffing vraag je maximaal 90 dagen van tevoren aan. In een aantal gemeenten moet je bestelauto minimaal emissieklasse 4 of hoger hebben. Een vrachtwagen emissieklasse 5 of hoger. Dit geldt alleen voor dieselvoertuigen en in ieder geval in de gemeenten Amsterdam, Den Haag en Utrecht. Ontheffing nodig in een andere gemeente? Controleer dit dan van tevoren bij die gemeente.

Belangrijk is verder:

• Je kunt de ontheffing gebruiken van 0.00 uur tot en met 6.00 uur de volgende dag.
• Je kunt de ontheffing ook aanvragen als het voertuig eerder die dag in de zero-emissiezone is geweest. Dus met terugwerkende kracht op dezelfde dag. Bijvoorbeeld omdat je met spoed de zone in moest of je op dat moment niet wist dat je in een ZE-zone was.
• Is het voertuig verkocht of gestolen? Het aantal afgegeven ontheffingen blijft staan.
• Gebruik je de ontheffing niet of heb je de ontheffing aangevraagd voor een verkeerde datum? Deze telt wel mee voor de maximaal twaalf ontheffingen per jaar.

Ontheffing lange levertijden vervangend voertuig
Heb je een bestelauto of vrachtwagen gekocht die uitstootvrij is? En is dit voertuig nog niet geleverd? Dan kun je een ontheffing aanvragen voor het voertuig waar je nu in rijdt. Ook als het nieuwe voertuig een leasevoertuig is. Het contract moet dan voor een jaar of langer zijn.  Deze ontheffing kun je maximaal 6 maanden van tevoren aanvragen.

Voorwaarden zijn:

• Je hebt nog niet eerder een ‘ontheffing lange levertijd vervangend voertuig’ gehad voor je voertuig.
• Je hebt de opdrachtbevestiging voor het nieuwe voertuig niet eerder gebruikt om deze ontheffing aan te vragen.
• Op de website staat aangegeven welke documenten meegestuurd moeten worden.
• Krijg je ontheffing? Dan geldt deze in alle gemeenten met een ZE-zone tot de datum die als leverdatum op je aankoopbewijs staat, plus 30 dagen.

Overige ontheffingen
In relatie tot bouw-, infra- en onderhoudswerkzaamheden zijn nog een aantal andere ontheffingen mogelijk. Die behandelen we kort. Kijk voor meer informatie op de eerder genoemde website van RDW.

• Ontheffing voor bijzonder voertuig. Heb je een bijzondere bedrijfsauto of vrachtwagen, dan kun je een ontheffing aanvragen. Deze ontheffing geldt in alle gemeenten met een ZE-zone totdat het voertuig 13 jaar is (gerekend vanaf datum eerste toelating). Voor de bouw- en infrasector zijn van belang: verhuisauto, vrachtwagen voor exceptioneel vervoer (bijvoorbeeld een trekker met 4 of meer assen) en een vrachtwagen met een laadkraan van 35 tonmeter of meer hefvermogen. Is de laadkraan van je vrachtwagen uitschuifbaar? Dan mag het hefvermogen minder zijn dan 35 tonmeter:
  • mast 2 keer uitschuifbaar: hefvermogen 33 tonmeter;
  • mast 3 keer uitschuifbaar: hefvermogen 32 tonmeter;
  • mast 4 keer uitschuifbaar: hefvermogen 31 tonmeter;
  • mast 5 keer uitschuifbaar: hefvermogen 30 tonmeter;
  • mast 6 keer uitschuifbaar: hefvermogen 29 tonmeter;
  • mast 7 keer uitschuifbaar: hefvermogen 29 tonmeter;
  • mast 8 keer uitschuifbaar: hefvermogen 28 tonmeter.
• Ontheffing voor voertuig dat niet uitstootvrij te krijgen is. Heb je een voertuig dat je niet kunt vervangen door een uitstootvrij voertuig? Bijvoorbeeld een zware vrachtwagen met een aangepast vermogen voor exceptioneel transport. Dan kun je een ontheffing aanvragen. Deze ontheffing geldt één jaar in alle gemeenten met een ZE-zone. Alleen voor nieuwe voertuigen geldt de ontheffing tot 31 december 2029. Nadere informatie staat op de website.
• Ontheffing voor plug-in vrachtwagen. Heb je een plug- in hybride vrachtwagen, dan kun je een ontheffing aanvragen. Deze ontheffing geldt in alle gemeenten met een ZE-zone en geldt tot en met 31 december 2029. Voorwaarde is wel dat je binnen zes weken na een controle van de ontheffing de voertuigdata opstuurt. Hiermee laat je zien dat je uitstootvrij rijdt binnen de ZE-zone. Je mag voor hetzelfde voertuig niet eerder een ontheffing hebben gehad. Je moet ook voertuigdata bijhouden met daarbij de gereden routes en dit moet je op verzoek binnen zes weken kunnen aanleveren.
• Ontheffing om bedrijfseconomische redenen. Is het voor je bedrijf financieel niet mogelijk om een uitstootvrij voertuig te kopen? Dan kun je misschien een ontheffing aanvragen. Deze geldt één jaar en alleen in de gemeenten met ZE-zone waarvoor je de aanvraag doet en die je aanvraag hebben goedgekeurd. Deze ontheffing kun je op dit moment alleen aanvragen voor de gemeente Amsterdam, Den Haag, Gouda, Leiden, Maastricht, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zwolle. Andere gemeenten volgen binnenkort. Hou de website in de gaten. Zie voor alle voorwaarden ook de website.

Meer informatie vind je op www.opwegnaarzes.nl.