Ultra smalle Keret House

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
Beeld: Bartek Warzecha

Hoe smal wil je wonen? Deze woning in Warschau is op zijn breedste punt slechts 122 centimeter..

Het huisje wordt gebruikt als tijdelijk onderkomen voor reizende schrijvers. De witte kleur van het interieur en de doorschijnende materialen op het dak en aan de westelijke gevel zorgen voor gereflecteerd licht gedurende de hele dag. Hiermee wordt een studiolichteffect gecreëerd en voelt de woning ruimer aan.

Jakub Szczęsny moest de nodige puzzels oplossen voordat de bouw kon worden gerealiseerd: “Het tekort aan ruimte, de infrastructuur, juridische kwesties en natuurlijk de financiering.” Maar omdat de architect en zijn medestanders volhardend en toegewijd waren aan de visie, slaagden zij erin alle belanghebbenden te enthousiasmeren en te overtuigen: buren, autoriteiten, bestuurders, sponsors en bouwers. Het resultaat is indrukwekkend.

Jakub Szczęsny

Jakub Szczęsny’s designstudio (Szcz, Warschau) is actief in verschillende design gerelateerde gebieden, van kleding en meubelontwerp, tot tentoonstellings-, interieur- en bouwarchitectuur. Deze brede interesse komt voort uit jarenlange samenwerking binnen de praktijk ‘Centrala Designer’s Task Force’, een vervolg op Studio DECO, het kantoor van zijn vader, Ryszard Szczęsny.

Naast z’n ontwerpwerkzaamheden heeft Jakub Szczęsny ruime ervaring als studiodocent, gastdocent en gastcriticus bij een aantal architectuuropleidingen in New York, Sao Paulo, Barcelona en Warschau. Jakubs wereldwijd erkende werk, Keret House, was het eerste Poolse architectonische ontwerp dat in 2013 werd opgenomen in de permanente collectie van MoMA (Museum of Modern Art) New York.

Over het Keret Huis zegt hij: “De interessantste uitdagingen voor een architect zijn altijd de uitdagingen waarbij veel elementen moeten worden gecombineerd met een bestaande ruimtelijke context en budget. Daarom is verkleining een spannend onderwerp. Het heeft betrekking op heel andere vormen van ontwerp en ergonomische organisatie dan gewoonlijk in ontwerphandleidingen worden vastgesteld. Het is een soort vergelijking met veel onbekenden.”

Inspiratie: Japanse herenhuizen

Keret House is ontstaan uit Jakubs interesse in smalle ruimtes en minimaal wonen: “Ik was altijd al aangetrokken tot Japanse machiya en smalle, hoge herenhuizen.” Het huisje doet dienst als kunstenaarsresidentie voor een verblijf van maximaal twee weken en biedt het noodzakelijke minimum om te overleven: “Het is een soort stedelijke kluizenaarshut, ontworpen voor één persoon die af en toe een gast uitnodigt voor het ontbijt. Ooit organiseerde iemand er een feestje voor twaalf personen. Je vindt er een poef als vervanging van een bank, een eetruimte voor twee, een samengeperste, 40 cm diepe kitchenette, een badkamer en op de mezzanine een bureau en een bed met een matras van 90 cm breed.”

De constructie bestaat uit een driedimensionaal modulair stalen frame boven een tunnelachtige betonnen fundering waardoor twee stadsverwarmingsbuizen kunnen. De constructie is afgewerkt met brandwerende sandwichpanelen en polycarbonaat voor het studiolichteffect. Er is kruisventilatie door twee kleine ramen: “Het was een grote klus om het allemaal boven stadsverwarmingsbuizen te bouwen. Dit vereiste handwerk. gecombineerd met nauwkeurige robotica plaatsing van de stalen modules met behulp van een op afstand bestuurbare kraan.”

Passen en meten…

De locatie is smal, maar werd nog smaller: “We moesten ongeveer 10 cm van de afgewerkte muur tot de onlangs geïsoleerde muren van twee aangrenzende gebouwen aanhouden, waardoor het interieur nog smaller werd. We eindigden met 62 cm op de smalste plek. Dat is, paradoxaal genoeg, de woonkamer. En 122 cm in de badkamer en op de mezzanine erboven.” De verwarming is op elektriciteit gebaseerd: “De verwarming bestaat uit twee 1.000 Watt elektrische verwarmingselementen.  Het water en de riolering worden geleverd via een aansluiting bij de buurman.”

Prefabricage stalen draagconstructie.

Toekomst voor prefab

Minimaal wonen staat na Covid goed in de belangstelling in Polen: “Veel stadsmensen begonnen te zoeken naar betaalbare manieren om te leven op recreatiepercelen, soms op prachtige locaties, waar slechts 35 m² aan oppervlakte mag worden gebouwd. We ontwierpen het hele jaar door microhuizen voor welgestelde stadsmensen.”

Jakub verwacht een mooie toekomst voor prefabricage: “In Polen vind je veel productie van houten en stalen geprefabriceerde constructies, grotendeels voor export naar Nederland en Duitsland. Pas in het laatste decennium passen we deze systemen toe in ons eigen land. Daar werd het woord ‘prefabricage’ in eerste instantie slecht ontvangen na decennia van lage kwaliteit betonnen woningen die vergelijkbaar zijn met die uit de DDR. Sinds 2013 werken we ook aan houten prefab woningen, die voornamelijk voor de Poolse markt zijn ontwikkeld, zoals Simple House.”

Meer informatie: www.szcz.com.pl