Tegels snijden in plaats van zagen

Artikel delen

“De meeste tegelzetters snijden liever dan zagen. Toch wordt er bij extreem harde en dikke tegels vaak automatisch naar de zaagmachine gegrepen, terwijl de nieuwe generatie tegelsnijders deze lastige tegels ook prima aankan. Groot voordeel van het snijden is dat er geen stof vrijkomt”, zegt Engbert Broekman, directeur RUBI Benelux BV, wereldwijze leverancier van hoogwaardige tegelzetgereedschappen.

Tekst: ing. Frank de Groot

Snijden, in plaats van zagen. Dat scheelt een hoop stof!

“In Nederland staat stofvrij werken terecht hoog op de agenda. Maar elders in Europa speelt dat veel minder”, zegt Engbert Broekman van wereldspeler RUBI. Het bedrijf ontstond in 1951 in het Spaanse Rubi (nabij Barcelona), toen twee broers de eerste tegelsnijplank uitvonden. Het hoofdkantoor en de productie bevinden zich nog steeds in Rubi, maar het bedrijf is inmiddels in 120 landen actief. “We hebben daardoor een goed beeld van de wereldwijde ontwikkelingen. Maar dan zie je ook dat stofvrij werken vooral in Nederland en in minder mate in Duitsland een rol van belang speelt bij het bewerken van tegels. Dat is betreurenswaardig, want Europese regels voor stofvrij werken zullen daardoor nog lang op zich laten wachten. En voor een wereldspeler is het ook lastig om stofvrije gereedschappen te ontwikkelen voor een kleine markt als Nederland, maar we doen dit wel! Voorbeelden zijn DC met Zero Dust systeem (tegelzaagmachine met een TNO gekeurd stofreductie systeem, red.) en boorafzuigingen. De gezondheid van tegelzetters over de gehele wereld vinden we belangrijk. Vandaar dat we sterk inzetten op snijden, in plaats van zagen.”

Kwartsgehalte

Volandis noemt materiaal kwartshoudend als het voor meer dan 1,5% uit kwarts bestaat. Kwarts zit in zand en in de meeste natuurlijke gesteenten, dus ook in veel bouwmaterialen. Cellenbeton (12-44%), beton (20-30%), cement (19-28), kalkzandsteen (30-83%) en keramiek (15-28%) zijn de meest kwartshoudende bouwmaterialen. Hoe hoger het kwartsgehalte van het materiaal, hoe hoger de concentratie kwartsstof die bij bewerking vrijkomt. Voor kwartsstof geldt een wettelijke grenswaarde van 0,075 mg/m3 over 8 uur. Kortdurend mag men gedurende een achturige werkdag aan tweemaal de grenswaarde, dus 0,15 mg/m3, worden blootgesteld.

Keramische tegels bevatten dus ook kwartsstof. Maar het percentage kwartsstof varieert enorm per tegelsoort. Broekman legt uit: “TNO ging eerst zelfs uit van 50%, maar nu wordt uitgegaan van circa 25%. Het probleem is echter dat de werkelijke waarden variëren. Dat wil dus zeggen dat er ook keramische tegels kunnen zijn die minder dan 1,5% kwarts bevatten en daarmee niet kwartshoudend genoemd mogen worden!”

Volgens Broekman liggen hier ook kansen voor de tegelindustrie om kwartsarme of -vrije tegels te leveren: “Maar een fabrikant in bijvoorbeeld Spanje, is helemaal niet bezig met stofvrij werken. En wat doe je dan met een tegel die goedkoper is en bijvoorbeeld 5% kwarts bevat? Hoe meet je het kwartsgehalte en zie je dan af van extra maatregelen om stofvrij te werken? Er liggen dus nog heel wat uitdagingen om de risico’s van kwartsstof te elimineren.

Naast keramische tegels, verwerken tegelzetters ook natuursteen. “Natuursteen bevat meer kwarts dan keramische tegels. Maar je ziet dat natuursteen in interieurs op zijn retour is, omdat er steeds meer keramische tegels komen met een natuursteenprint. Door nieuwe lasertechnieken zijn ze bijna niet meer van echt natuursteen te onderscheiden.”

De nieuwe generatie EXTREME snijwieltjes zijn gemaakt van hardmetaal en hebben een titanium oppervlaktebehandeling voor een extra lange levensduur.

Tegels snijden

Ongeveer 95 % van de tegels is te snijden. Dit is standaard mogelijk tot dikten van 15 mm. De keuze in tegelsnijders is groot. Deze kunnen variëren in bijvoorbeeld snijlengte, breekkracht, enkele of dubbele geleiding, eenpuntsbreekmechanisme of mobiel breekmechanisme. “Er zijn nu zelfs tegelsnijders die je met één hand kunt bedienen, omdat het magnetisch breekmechanisme automatisch omklapt als je gaat breken. Hierdoor houd je altijd een hand vrij om de tegel te ondersteunen. Dat is handig bij grootformaat tegels en het snijden van stroken”, merkt Broekman op.

XXL grootformaat tegels tot wel 3,6 meter worden met de SLIM tegelsnijder gesneden en vervolgens keurig met de SLIM breker op de snijlijn gebroken. Ook bij het snijden en breken van hele lange tegels, zoals keramisch parket, kun je gebruikmaken van een speciale breker tot 15mm.

Broekman wijst ook op de nieuwe generatie EXTREME snijwieltjes. Dit Ø 22 mm snijwieltje is gemaakt van hardmetaal en heeft een titanium oppervlaktebehandeling voor een extra lange levensduur. Het wieltje is gemonteerd op sterke kogellagers om zo min mogelijk wrijving te ervaren. Dit zorgt voor soepelheid bij het snijden. “Met dit type snijwieltje kun je nu ook keramische tegels met een ruw oppervlak en extreem harde tegels snijden. In combinatie met onze meest geavanceerde TZ tegelsnijder zijn zelfs volkeramische tegels tot een dikte van 20 mm te snijden! Deze tegelsnijder heeft een breekkracht tot maar liefst 1.500 kg.”

“Feitelijk hoef je de haakse slijper nauwelijks nog te gebruiken. Dat is goed nieuws. En met diamantzagen heb je water nodig om te koelen. Dan komt er vaak toch nog wat stof vrij en je moet het buiten doen, in verband met afstromend vuil water. Ons advies is dus: snijden, in plaats van zagen!”

Natuurlijk, zagen kan nog steeds. Maar dan wel met water en een goede afzuiging.

 

 

Vijf voordelen van snijden t.o.v. zagen

  1. Snijden betekent stofvrij werken. De hoeveelheid ingeademd schadelijk respirabel kwarts komt niet boven de grenswaarde. Je kunt ook droog werken.
  2. Met een tegelsnijder creëer je een fijnere snijlijn dan met een zaagmachine.
  3. De tegel neerleggen, snijden en breken. Dit kun je niet sneller voor elkaar krijgen met zagen. Zelfs als je een harde vloertegel tot wel drie keer moet insnijden voordat je hem kunt breken, is snijden nog altijd sneller dan zagen. Op de website is een video te zien waarbij uit een groot formaat tegels vier stroken (dus drie snijlijnen) worden gesneden en gezaagd. Met de tegelsnijder duurt dat 21 seconden en met de haakse slijper 2 minuten en 44 seconden. Acht keer sneller dus dan zagen.
  4. De aanschafwaarde van een tegelsnijder is lager dan die van een zaagmachine met dezelfde lengte. Daarnaast zijn levensduur en prijs van een snijwieltje veel gunstiger dan bijvoorbeeld een diamantzaagblad.
  5. Gemakkelijker:
    • voor snijden heb je geen stroom nodig;
    • tegelsnijder is veel lichter dan een zaagmachine;
    • snijden kan vaak binnen, zagen meestal niet.