Productie klimaatneutrale baksteen met groene waterstof
Met het onderzoeksproject ‘H2-Baksteen’ laat Hagemeister zien dat klimaatneutraal bakstenen produceren met groene waterstof mogelijk is. Een vier wekende durende pilot op het eigen bedrijfsterrein gaf inzicht in de kansen van waterstof als alternatief voor aardgas. In 2030 kan de klimaatneutrale productie van gevelstenen realiteit zijn.
De pilot vond plaats op het terrein van Hagemeister in het Duitse Nottuln. Uiterst rechts Christian Hagemeister.
De geslaagde pilot vond plaats op het terrein van Hagemeister in het Duitse Nottuln (vlakbij Münster). Er is gebruik gemaakt van groene waterstof; dat is ‘renewable hydrogen’ uit duurzaam opgewekte elektriciteit. Hagemeister voerde de pilot uit in het kader van onderzoeksproject ‘H2-Baksteen’, een initiatief van het Instituut voor Baksteenonderzoek Essen (IZF). Het IZF zet zich in voor de energietransitie in de industrie. Het onderzoeksproject werd financieel ondersteund door de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Hagemeister investeerde 100.000 euro uit eigen middelen om een testopstelling voor het gebruik van groene waterstof te bouwen. Daarbij kon de baksteenproducent zijn bestaande productiesysteem relatief snel afstemmen op het gebruik van waterstof; slechts enkele onderdelen van de technische infrastructuur moesten worden aangepast.
Schaars en duur
Tijdens de pilot bleken de technische en de visuele kwaliteit van met waterstof gebakken gevelstenen uitstekend en bleef de energiehuishouding van het productiesysteem (droger en oven) overeind. Christian Hagemeister, managing director van Hagemeister Klinkerwerk GmbH & Co. KG.: “Gedurende de pilot week het bakproces en daarmee de kleur van de baksteen niet af van de gestelde standaard. Op basis daarvan kunnen we stellen dat groene waterstof in onze fabriek aardgas in principe één op één kan vervangen.”
In principe, want externe factoren zitten een snelle omschakeling op waterstof momenteel in de weg, stelt Christian Hagemeister: “Groene waterstof is nog steeds erg schaars en veel te duur. Bovendien is aanlevering van waterstof over de weg geen optie. Als alle vier ovens in ons bedrijf operationeel zijn, vereist dat een veel te hoge aanrijfrequentie van vrachtwagens met ‘renewable hydrogen’.”
Een eigen productiefaciliteit voor groene waterstof bouwen is geen optie, vertelt Hagemeister: “We lieten externe experts berekenen of dat haalbaar is. Maar onze behoefte aan componenten als gedestilleerd water en groene stroom is te groot om lokaal de vereiste hoeveelheden te kunnen inkopen of op te wekken.” Ook het idee om als alternatief biogas te gebruiken haalde de eindstreep niet: hier ontbreekt volgens deskundigen eveneens de capaciteit.
Langeafstands-netwerk
Bij de overstap op groene waterstof zet Hagemeister zijn kaarten op de plannen voor een langeafstands-netwerk voor de aanvoer van groene waterstof. Maar dat kan helaas nog wel even duren. Christian Hagemeister: “Die langeafstands-pijpleiding zal pas in 2029 gereed zijn. Daarbij komt dat de netwerkbeheerder daarna nog eens drie kilometer leiding moet aanleggen naar ons lokale overdrachtspunt.”
Onduidelijk is welke schouders de kosten voor die uitloopleiding dragen. Hagemeister voert hierover gesprekken met de gemeente Nottuln, de Kamer van Koophandel IHK Nord Westfalen en andere bedrijven die geïnteresseerd zijn in levering van groene waterstof. Christian Hagemeister benadrukt dat deze energietransitie niet zonder subsidieprogramma’s kan: “Als ik op dit moment voor groene waterstof tien keer zoveel moet betalen als voor aardgas, is het gewoon niet rendabel.”
Volgens Hagemeister heeft de politiek de plicht om voor energie-intensieve middelgrote industrieën als de baksteenproducent de randvoorwaarden voor de energietransitie te verbeteren: “De leveringszekerheid moet over de hele linie gegarandeerd zijn en niet alleen op de locaties van grote bedrijven. Daarnaast moet er duidelijkheid en planningszekerheid komen – met regelgeving die specifiek geldt voor waterstof en zijn toepassingen. Als aan die eisen is voldaan, kunnen wij van start met de serieproductie van klimaatneutrale straat- en gevelstenen.”
