Dragspelhuset bij Övre Gla
De Dragspelhuset is een bijzondere woning. Het is een uitbreiding van een hut uit het eind van de 19e eeuw, gelegen aan de oever van het meer Övre Gla in het natuurreservaat Glaskogen in Zweden. Volgens de Zweedse bouwregelgeving is het niet toegestaan om langs de oever van het meer te bouwen, maar er wordt een uitzondering gemaakt als het een uitbreiding van een bestaand gebouw betreft. Boris Zeisser (Natrufied Architecture, tevens eigenaar van Dragspelhuset) en Maartje Lammers (Earthbound) ontwierpen een cabine, die kan evolueren.
Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
Beeld: Boris Zeisser
“We moesten voldoen aan een maximaal vloeroppervlak en de uitbouw moest zich bevinden op 4 meter van de perceelgrens, in dit geval een idyllisch beekje.” Om de maximale mogelijkheden van de bouwvoorschriften te benutten hebben ze een uitbreiding aan de hut gemaakt die kan evolueren. Het gebouw kan zich letterlijk aanpassen aan de omgeving, afhankelijk van de weersomstandigheden, het seizoen of het aantal bewoners: “De verlenging ontvouwt zich als een vlinder. In de winter is het een cocon, compact met een dubbele huid tegen de kou. In de zomer kan het gebouw van vorm veranderen of, net als een vlinder, zijn vleugels uitvouwen voor extra beschutting tijdens regenachtige dagen.”
De ramen van de cabinekop kunnen wijd open en op de uitkraging van het bewegende deel kan je boven de meanderende beek luisteren naar het geruis van de beek: “Als we in de winter naar het zuiden terugkeren, wordt het hoofdeinde van de hut naar binnen getrokken en is de hut wederom niet groter dan toegestaan. Wanneer de ruimte op zijn grootst is, worden de zintuigen maximaal geprikkeld: wonen boven het water van de beek.”
Reptiel van cederhout
De organische vorm van het huis past op natuurlijke wijze in de omgeving van het ruige bos. Omdat het gebouw op zo’n mooie en ongerepte locatie slechts vier tot zes weken per jaar in gebruik is, was het belangrijk om een gebouw te maken dat in de omgeving kon verdwijnen, zonder het huis te hoeven verstoppen: “Door gebruik te maken van red cederhout dat op natuurlijke wijze vergrijst in de kleur van de omringende rotsen werd dit bereikt. Vanaf de oever van het meer gezien zijn de ramen verborgen in de huid van het gebouw, waardoor er geen verwijzing naar een huis zichtbaar is als het huis alleen in het bos staat. Er kan mos op het houten dak groeien alsof het een grote granieten rots is.”
De rode cederhouten dakpannen die de hagedisachtige huid van de cabine vormen, zijn geïmporteerd uit Canada: “Dit klinkt misschien vreemd in een land waar de bomen zich uitstrekken zover het oog reikt, maar het plaatselijke hout is zacht en moet vrijwel elk jaar opnieuw worden geverfd om het in goede staat te houden. Of het nu wordt gegeseld door regen of bedekt met sneeuw, de cederhouten huid van de hut zal elke zomer schitterend tevoorschijn komen. Het hout van de huthuid ontwikkelt een grijze uitstraling, passend in het ruige rotsachtige boslandschap.”
De amorfe structuur met de hoornachtige schoorsteen en de golvende lijnen van cederhouten dakpannen geven het gebouw een reptielachtige uitstraling.
Eerbetoon aan de Sami
De wanden van de uitschuifbare aanbouw zijn bedekt met rendierhuiden, waardoor het woongedeelte verandert in een met bont omzoomde grot. Geïnspireerd door de Sámi-cultuur van Noord-Scandinavië, werkt deze behandeling als uitstekende isolatie: “Tijdens ons bezoek aan de Sami-stam in het noorden van Zweden kwamen we erachter dat zij meesters zijn in recycling, één van de belangrijkste ingrediënten van de ecologie. In hun koude en lege landschap leven ze met alleen de rendieren. Na zijn dood wordt het dier volledig gerecycled; ze eten het vlees, hergebruiken de botten voor tentconstructies of ‘zonnebrillen’ en de huiden worden gebruikt voor tenten, kleding en schoenen. Dit is leven in totale harmonie met de natuur. Met ons ontwerp wilden we een eerbetoon brengen aan deze manier van leven.”
De woning is vrijwel CO2-vrij ontworpen. De ecologische voetafdruk is klein: koken gebeurt op propaangas; verwarming door een houtkachel, waarvan de schoorsteen uit de intrekbare kop van het huis steekt; en het toilet is een hut, zonder septic tank, bereikbaar via een pad tussen de bomen. Het gebouw is uitsluitend gebouwd met gecertificeerd hout; al het constructie hout en de binnen afwerking zijn afkomstig van lokale leveranciers. “De stroom voedt een bubbelbad en wordt gebruikt om te baden; het badwater wordt verwarmd door een onderwaterhoutkachel. De verlichting wordt aangedreven door zonnepanelen en het gevoel van ruimte is veel groter dan je zou denken.”
Wat kunnen we leren van Boris Zeisser?
Een bijzondere locatie vraagt om een bijzonder ontwerp. Als de regelgeving je beperkt in afmetingen, kan je bedenken om een gedeelte van de woning flexibel te maken. Boris Zeisser ontwerpt een uitschuifbare uitbouw, die ook nog eens geweldig past in de omgeving en je laat wonen boven een beek.
BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik
Sinds 2013 laat ir. Marcel van Mierlo in BouwTotaal oplossingen zien van slim ruimtegebruik. Inmiddels zijn al meer dan 90 kleine gebouwtjes door hem in de spotlights gezet, variërend van Tiny Houses tot tuinkantoortjes en van muziekstudiootjes tot ruimte voor mantelzorg. De eerste 60 artikelen zijn verzameld in drie rijk geïllustreerde hardcover bundels. SLIM RUIMTEGEBRUIK 2 en 3 zijn ook verkrijgbaar als e-book. Meer informatie vindt u op: SLIMRUIMTEGEBRUIK.NL.
Marcel houdt van zeilen, bijen en kleine gebouwtjes en heeft een apart podium opgericht voor kleine bouwsels, zo klein dat ze soms zelfs in de tuin passen: www.levenintuinen.nl. Hij is vaste medewerker bij Klein Wonen Magazine en heeft in 2017 samen met Tiny House pionier Marjolein Jonker het platform TinyFindy opgericht, waar vraag en aanbod van Tiny Houses elkaar vinden.
