“Plafonds met eeuwenoude ornamenten terug naar nieuw brengen.”
Stel, je hebt een heel authentiek, monumentaal pand als woning of kantoor, en door lekkage of bij een renovatie is het mooie plafond vol met ornamenten en schitterend bewerkte lijsten aan vernieuwing toe. Dan is het goed te weten dat het mogelijk is dit geheel weer in oude luister te herstellen, vertelt ornamentenrestaurateur Jeroen Polder van Het Schippertje uit Harderwijk in deze editie van de rubriek De Vakman.
Auteur: Harmen Weijer
Restaurateur van ornamenten en lijsten, dat is niet iets dat direct bovenaan alle lijstjes van meest gewilde beroepen staat. Hoe kom je tot zo’n beroep?
“Dat komt voort uit de motivatie en passie om oude panden weer in ere te herstellen. Een glad plafond stucen is altijd mogelijk, maar hoe mooi is het om de lijsten en ornamenten weer zo te herstellen dat het net als 140 jaar geleden lijkt.”
Hoe gaat het precies in zijn werk?
“We maken van bestaande stukken een mal. Als uit een plafond door bijvoorbeeld lekkage, of door slijtage, een stuk van het plafond ontbreekt, ontwerpen we dat deel er weer bij. Vaak zijn dit soort plafonds symmetrisch en dan kun je aan de hand van het nog goede deel de rest vernieuwen. Dat kun je doen door een mal te maken aan het plafond. Wij kiezen er echter voor om het ornament in zijn geheel van het plafond te halen om naar onze werkplaats in Harderwijk te brengen. Vaak zijn dit soort ornamenten onderdeel van een geheel gestuct plafond, aangebracht op een rieten ondergrond. De ornamenten zijn in die rieten ondergrond vastgehaakt, en zo kun je ze er ook weer afhalen. Als dat is gebeurd, halen we in onze werkplaats eerst de vele verflagen er af, zodat de fijne details van het originele ornament weer naar voren komen. Daar maken we een silicone mal van, zodat het opnieuw in gips gegoten kan worden.”
Komen daar wel eens opmerkelijke zaken naar voren?
“Allerlei details zijn na zo’n opschoonbeurt ineens weer zichtbaar. Zoals een familiewapen, waarvan de fijne lijnen niet meer zichtbaar waren. Of er komt een engeltje tevoorschijn uit een – op het eerste oog – klein propje. Dat zijn bijzondere ontdekkingen.”
Het is niet het eerste het best beroep dat bij jongeren naar bovenkomt. Hoe is het met de aanwas van nieuw personeel?
“Zoals in de gehele bouwsector is nieuw personeel ook hier moeilijk te vinden. Meestal kom je in dit vak terecht als je stucer bent, maar we merken steeds vaker dat vanuit creatieve opleidingen jongeren hiervoor willen kiezen. Zeker als je zelf mag ontwerpen, is creativiteit wel noodzakelijk.”
Wat is het mooiste project dat jullie hebben mogen herstellen?
“Het mooiste plafond dat we hebben gerenoveerd en in alle glorie weer hebben teruggebracht, is toch wel het Concertgebouw in Amsterdam. Alle ornamenten in dit gebouw zijn door ons gerenoveerd. Het is een heel heftig plafond; dat vraagt om heel precies werk. Zeker als je weet dat de Koninklijke familie regelmatig naar onze ornamenten kijkt.”
Meer info: www.het-schippertje.nl