Bouwfouten

Brandveiligheid is meer dan een mooi product

In de binnenstad van meerdere grote steden staan nog heel wat oudere woningen. Deze woningen zijn in aanvang gebouwd voor één gezin, met soms een bedrijfsruimte op de begane grond. Veel van deze woningen zijn al gesplitst in meerdere huurappartementen of woningen voor zelfstandige bewoning. Het lijkt erop dat nu ook de laatste woningen officieel worden gesplitst, terwijl meestal al veel langer van gesplitste bewoning sprake is. Vaak is dit verhuur waarbij het met de regeltjes niet altijd even nauw wordt genomen.

Tekst: Ing. Sjang den Ouden
Bureau voor Bouwpathologie te Montfoort
www.bouwpathologie.nl

Nieuw plafond met 9,5mm gipskartonplaten.

Mooi, zo’n nieuw plafond met 9,5 mm gipskartonplaten. Maar door het geringe gewicht en de sparingen nemen geluidsisolatie en brandwerendheid flink af.

Het oude pand in de hier te bespreken situatie bestaat uit een drietal boven elkaar gelegen woningen die al lange tijd worden verhuurd. De eigenaar woont al lang niet meer in het pand en deze blijkt inmiddels al drie keer te zijn doorverkocht met de zittende huurders. De woningen delen geen voorzieningen en hebben allemaal hun eigen badkamer, toilet en keuken. Toch is nog geen sprake van een officiële splitsing van het pand in drie zelfstandige woningen.

De huurders huren nog steeds tegen lage huurprijzen, waardoor de verhuurder het plan opvat om de woningen te verbeteren waardoor een hogere huur kan worden gevraagd. De verbouwing wordt aangevangen in de woning van de eerste vertrekkende huurder op de begane grond. Door de overlast en de lange tijd die dat in beslag blijkt te nemen, vertrekt ook de huurder op de eerste verdieping. Ook deze verdieping wordt meteen meegenomen in de verbouwing.

De huurder op de bovenste verdieping ervaart ook veel overlast, maar wil persé blijven zitten vanwege de lage huur in verhouding tot de plek, een woning in het centrum. Na de verbouwing is er echter veel overlast van geluid tussen de bovenste twee woningen en ruikt de bovenste bewoner werkelijk elke geur van de onderbuurman.

Aanpassingen

Ten behoeve van de officiële (inmiddels vergunde) splitsing moeten brandscheidingen worden aangebracht. Op de ingediende tekeningen van de splitsing staan keurige lijnen getrokken over elke scheiding tussen de woningen onderling, maar ook tussen de woningen en het trappenhuis en naastgelegen buren. Bij elk lijntje staat het juiste aantal minuten aangegeven. De scheidingen zijn niet heel gedetailleerd getekend. Naast brandwerendheid wordt er door de gemeente in de vergunning een opmerking gemaakt over geluidisolatie tussen de woningen.

Dossier

Van de verbouwing zijn foto’s verkregen ten behoeve van het onderzoek naar de klachten over de geluid- en geuroverlast tussen de woningen op de bovenste verdiepingen. De wanden tussen de woningen en het trappenhuis bestaan uit metselwerk, dat aan beide zijden is voorzien van stucwerk. Dit metselwerk was/is slechts doorbroken door kozijnen met deuren. Per woning en per etage betreft dit de entreedeur, de bergingsdeur en de meterkastdeur. Tussen de woningen zijn houten vloerconstructies aanwezig, bestaande uit balken met houten messing en groef delen. Het plafond bestond deels uit gipskartonplaat en deels een deeltjes plafond over het oude stucwerk plafond, waarin meerdere gaten zijn gemaakt voor de aanleg van elektra in het verleden. Bovenop de vloeren blijkt niets anders dan een dunne ondervloer en een laminaatvloer aanwezig te zijn geweest. Uitzondering hierop is de bovenste woning. Hier was en is een dikke houten planken vloer aanwezig op een dikke zachtboard ondervloer.

Onderzoek

De deuren met brandwerende zwelstrips zijn nog flink aangepast, waardoor deze nutteloos worden.

De deuren met brandwerende zwelstrips zijn nog flink aangepast, waardoor deze nutteloos worden.

Tijdens het onderzoek ter plaatse naar de geluidoverlast tussen de woningen blijkt in de bovenste woning de onderbuurman bij enige stemverheffing te verstaan, is afgespeelde muziek goed hoorbaar en zijn deuren en andere leefgeluiden goed hoorbaar. Daar tegenover hoort de onderbuurman vrijwel elke voetstap van de bovenbuurman, kraakt de vloer bij belopen hoorbaar en zijn gesprekken en muziek goed hoorbaar. Een kleine test waarbij rook langs het plafond van de ondergelegen woning wordt geblazen, leert dat dit bij lichte onderdruk (badkamerventilator) in de bovengelegen woning op veel plaatsen langs de vloer naar binnenkomt en door de hele woning is te ruiken.

Het oude plafond blijkt volledig gesloopt. Het nieuwe plafond bestaat uit rachels met een enkele 9,5 mm dikke gipskartonplaat waarvan de naden vlak zijn dichtgezet. De rachels zijn rechtstreeks tegen de houten balken bevestigd en in het plafond zijn gaten geboord voor inbouwspots en installaties, waaronder ventilatie.

Daarnaast blijkt ook geluid afkomstig uit het trappenhuis, maar ook via het trappenhuis direct hoorbaar. De entreedeuren blijken te bestaan uit brandwerende deuren met zwelstrips op de kopse zijden (in de sponning). De deuren zijn echter pasgemaakt in de vervormde kozijnen. De kozijnen zijn vervormd door eerdere verzakking van de fundering. Door de vervorming zijn de brandwerende deuren aan enkele zijden afgeschaafd, afgezaagd en aan sommige zijden opgedikt met een geschroefde en verlijmde houten lat.

De deur is dusdanig bewerkt dat het niet meer brandveilig is.

Conclusies

Boven de gipskartonplaat bevindt zich holle ruimte. Die moet gevuld worden met brandveilig isolatiemateriaal.

Boven de gipskartonplaat bevindt zich holle ruimte. Die moet gevuld worden met brandveilig isolatiemateriaal.

De geluidisolatie van de verdiepingsvloeren tussen de woningen is door de verbouwing flink afgenomen. Een oud stucwerk plafond heeft door het hoge eigen gewicht en zijn goede afdichting namelijk goede geluidsisolerende eigenschappen. Dit heeft een gipskartonplaat, die direct op de balklaag is bevestigd, vele malen minder. Daarnaast zijn in de gipskartonplaat gaten gemaakt en is de holle ruimte niet gevuld. Hierdoor is tevens de brandwerendheid vrijwel teniet gedaan. Dit geldt ook voor de afdichting rond de deuren waar de zwelstrip is afgedekt, afgeschaafd of zelfs helemaal is weggezaagd.

Een zwelstrip is een mooi product dat volgens specificatie een prima werking heeft in geval van brand. Dit is echter in onbeschadigde toestand en onafgedekt. De geluidklachten blijken in deze situatie te wijzen op een gebrekkige brandveiligheid op veel plaatsen. Zo kan een mooi product als zwelstrips in de deur of kozijn, met een door de fabrikant aangetoonde functionaliteit, geheel nutteloos worden en zelfs schijnveiligheid opleveren.

Herstel

Open deurHet advies is geweest een vrijhangend plafond met dubbele gipskartonplaat met verspringende naden waarin geen sparingen moeten worden gemaakt. Daarnaast is aangeraden de holle ruimte tussen plafond en vloer te vullen met een brandveilig isolatiemateriaal. De entreedeuren zullen moeten worden vervangen door deuren op maat. Hier moet een nieuwe rondom doorgaande strip worden aangebracht volgens voorschrift fabrikant. Als laatste is het advies geweest opnieuw tochtstrips aan te brengen op de entreedeuren voor het geluid uit en via het trappenhuis.

BouwTotaal