“We moeten leren denken in hout”

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: SGT/HOUT100%

Een fraai gerenoveerd pand waar gekozen is voor houten kozijnen, omdat die uitgevoerd konden worden in de oorspronkelijke stijl.

Duurzaamheid, transparantie, kwaliteit en zekerheid zijn de kernwaarden van HOUT100%. Dit merk is in juli 2018 geïntroduceerd door de Stichting Garantie voor Timmerwerk (SGT). “SGT was erg techniekgericht en de naamsbekendheid in de markt was onvoldoende. Met die techniek zit het wel goed: we kunnen tot 25 jaar en meer zekerheid bieden. Vandaar dat we onze focus met HOUT100% op het beter verkopen van onder meer het houten kozijn richten”, zegt Taco Schoonderwoerd, die sinds 1 oktober 2019 directeur/ambassadeur is van SGT/HOUT100%. Hij is zeker geen onbekende binnen de timmerindustrie en bouw. Ruim dertig jaar heeft hij gewerkt bij Adriaan van Erk Timmerfabriek te Bergambacht, waarvan twintig jaar als directeur. Ook is hij Verenigingsmanager (a.i.) bij de Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) en Chef de Bureau (a.i.) bij Centrum Hout. “Ik ben een echte houtman, dat is wel duidelijk.”

Taco Schoonderwoerd, directeur/ambassadeur SGT/HOUT100%: “Het is jammer dat je vaak bij houtbouwprojecten ineens kozijnen van kunststof of aluminium ziet. Zoek eens een kunststof kozijn dat gemakkelijk vijftig jaar in de gevel zit, circulair én hernieuwbaar is.”

Zekerheden bieden

SGT is ooit in de jaren tachtig door de leden van de NBvT opgericht om het vertrouwen tussen de producent en afnemer te versterken en de kwaliteit van houten kozijnen te verbeteren. “Inmiddels is er veel veranderd. De NBvT-leden leveren een industrieel vervaardigd product met een hoge kwaliteit. Desgewenst controleren we zelfs de plaatsing op de bouwplaats en bieden zekerheden voor zes, tien, twaalf of zelfs 25+ jaar”, zegt Schoonderwoerd.
Helaas blijkt de geboden kwaliteit niet bij iedereen bekend. “Juist nu houtbouw zo in opkomst is, moeten de verschillende marktpartijen, zoals ontwerpers, woningbouwverenigingen, aannemers en projectontwikkelaars kennis hebben van de zekerheden die we bieden. En dat sluit ook weer mooi aan op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.”
HOUT100% biedt vier zekerheidslabels, namelijk productzekerheid, prestatiezekerheid, prestatiezekerheid ook op de bouwkundige aansluitingen én exploitatiezekerheid tot 25 jaar en meer. In de tabel staan de zekerheden per label genoemd. “Vanaf het twee-sterren Zekerheidslabel voeren we ook een bouwplaatsinspectie uit, om te kijken of de plaatsing goed verloopt. Daarbij kijken we ook naar de aansluiting op de overige bouwdelen. Indien noodzakelijk gaan we in overleg met de aannemer om aansluitingen te optimaliseren. Juist door een goede samenwerking krijg je een optimaal eindresultaat.”
Nog verder gaan de drie- en vier-sterren Zekerheidslabels: “Bij drie sterren doen we ook een oplveringscheck. Dat sluit goed aan bij de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, waarbij een private kwaliteitsborging een opleveringscheck doet om te kijken of bijvoorbeeld een woning aan de bouwregelgeving voldoet. Bij vier-sterren doen we regelmatig een check tijdens de gebruiksfase, of er onderhoud nodig is. Hierbij wordt de opdrachtgever totaal ontzorgd.”

Duurzaamheid

HOUT100% staat ook voor duurzaamheid. Alle deelnemers van HOUT100% gebruiken sinds 1 januari 2020 alleen maar duurzaam geproduceerd hout (FSC/ PEFC/Keurhout/STIP). Bijzondere aandacht heeft het STIP-keurmerk. Dat is een bedrijfskeurmerk voor houtleveranciers die door een onafhankelijke certificatie-instelling conform de STIP-regeling steeds herhaald laten vaststellen dat zij uitsluitend hout uit verantwoord beheerde bossen in- en dus verkopen. Iedere afnemer heeft dus per definitie de zekerheid dat hij duurzaam hout inkoopt als hij koopt bij een STIP-bedrijf. “Dat scheelt een hoop administratie bij de timmerindustrie, omdat je van elk stuk hout moet weten waar het vandaan komt en waarin het verwerkt wordt. Met STIP hoef je alleen maar aan te tonen dat je al het hout inkoopt bij een STIP-bedrijf”, legt Schoonderwoerd uit.
Naast een duurzame herkomst, is ook de levensduur van een houten bouwelement van invloed op de milieuprestatie, evenals de circulariteit. “Een goed geplaatst houten kozijn kan met het juiste onderhoud wel zestig jaar meegaan. Gemodificeerd hout, zoals Accoya, kan zelfs wel tachtig jaar zijn functie blijven vervullen. En na die tijd kan je er altijd nog nieuwe kozijnen of iets anders van maken.”

Houtbouw in opkomst

Schoonderwoerd ziet tot zijn vreugde dat de laatste jaren de belangstelling voor houtbouw snel toeneemt. Ook verrijzen de eerste hoogbouwprojecten in hout, zoals de woontoren HAUT in Amsterdam (zie elders in deze uitgave, red.). “Toch is het jammer dat je vaak bij houtbouwprojecten ineens kozijnen van kunststof of aluminium ziet. Zoek eens een kunststof kozijn dat gemakkelijk vijftig jaar in de gevel zit, circulair én hernieuwbaar is. Alleen al in Europa groeit volgens koepelvereniging CEI-Bois jaarlijks 470 miljoen kubieke meter hout en is het bosareaal de afgelopen 25 jaar met 9 procent gegroeid. In een circulaire bouw hoef je mijns inziens dan ook niet verder te zoeken naar het juiste materiaal.”
Voordeel van een houten kozijn is volgens de ‘houtman’ dat deze eenvoudig geschikt te maken zijn voor triple-beglazing, ook bestaande kozijnen: “Hout is makkelijk te bewerken. Je kunt de sponningdiepte verder uitfrezen, zodat er triple-beglazing in past. En als je geen onderhoud wil, kun je altijd nog kiezen voor de alu-hout kozijnen, waarbij de buitenzijde is bekleed met aluminium.”
Hout is na sloop van houten bouwdelen, zoals kozijnen, eenvoudig her te gebruiken: “Velux maakt bijvoorbeeld dakramen van sloophout. Van een kozijn kun je een kast maken en later worden het vloerdelen. Er zijn zoveel voordelen: het is eerder gebrek aan kennis om niet voor hout te kiezen. Natuurlijk moet je hout ook in zijn kracht gebruiken en zijn hybride constructies prima. Denk aan betonnen kernen bij hoogbouw of alu-hout kozijnen. Maar het HOUT100% willen we wel bereiken dat de marktpartijen keuzes maken op basis van de juiste argumenten.”

Keetposter

De ‘keetposter’ van SGT/HOU100% laat de juiste behandeling van houten kozijnen in de bouwfase zien. De poster is een uitvloeisel van de circa 200 – 300 bouwplaatsinspecties die de drie bij SGT/Hout100% betrokken inspecteurs jaarlijks (en al jarenlang) verrichten. Op basis van die inspecties zijn twaalf gouden tips opgesteld, die betrekking hebben op de fouten die vaak worden gemaakt bij de verwerking van de houten producten. De tips over onder meer opslag, verankering en luchtdichting, moeten de levensduur van houten kozijnen maximaal verlengen en de kans op eventuele vervolgschade minimaliseren.