Experimenteren met agro-based bouwmaterialen

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
Beeld: Karin Eden, Pierre Gielen, Henk Loves en Daan van Rooijen

Daan van Rooijen breekt een lans voor de toekomst van agro-based bouwen: “Dit  Tiny House moet inspiratie geven aan de Nederlandse bouwindustrie en een alternatief bieden voor houtbouw. Dat biedt de Nederlandse boer de mogelijkheid grondstoffen te leveren voor de bouw en spaart de kap van bomen in overwegend het buitenland.” Daan legt uit dat je de composieten eerst moet ontwerpen: “Maar zodra je weet hoe de constructie in elkaar zit, kun je ook bepalen hoe je de vezels moet plaatsen voor optimale sterkte of juist buigzaamheid. Daar zit namelijk de kracht van composietvezels. De natuur doet namelijk precies hetzelfde, denk maar aan de vezels in een boom of een bot.”

Agro based bio-composieten

Het grootste toegepaste bouwonderdeel is een dakpaneel uit één stuk: “Het is een typisch voorbeeld van wat je met composiet kunt doen om meerdere functies te integreren”, zegt onderzoeker Rik Brouwer van het open innovatiecentrum Green PAC, een samenwerking tussen NHL Stenden en Windesheim. “We hebben hierbij gebruik gemaakt van een nieuwe techniek, genaamd vacuüminjectie. Daarbij leg je alle materialen neer op een plaat schuim, pakt het in met folie, zuigt het vacuüm en laat vervolgens de hars naar binnen stromen. Zo maken we een sandwichpaneel dat in één keer de complete dakconstructie, warmte-isolatie en dakgootprofielen bevat.”

Ook papier speelt een bijzondere rol als bouwmateriaal. Zo wordt gerecycled papier als isolatie toegepast in de sandwichpanelen en zijn kozijnenprofielen ontwikkeld, die bestaan uit papier in combinatie met bio-hars. Bovendien fungeert bij de sandwichpanelen papier als huidplaat. Het resultaat is een plaat, die geschikt is voor binnen gebruik.

De technieken die zijn ontwikkeld voor het Tiny House zijn allemaal bedoeld voor massaproductie in de woningbouw. Dat was ook één van de uitgangspunten van het door de Europese Unie gefinancierde Interreg VA project Biobased Woningbouw van de Eems-Dollard Regio (EDR), waarvan de realisatie van het Tiny House de bekroning vormt.

Unieke samenwerking

De bouw van het Tiny House was de afsluiting van project Biobased Woningbouw, onderdeel van het overkoepelende EDR-programma ‘Bio-economie in de Non-Food sector’. In totaal werd 7,7 miljoen euro geïnvesteerd in diverse kleine en grotere projecten waarin biobased materialen zijn ontwikkeld die bijdragen aan een duurzame economie en klimaatbescherming. Ongeveer 70 ondernemingen en kennisinstellingen waren daarbij betrokken. Het project werd in het kader van het INTERREG V A programma Deutschland-Nederland ondersteund met middelen van het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Daarnaast werd het gecofinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, de provincies Drenthe, Flevoland, Fryslân, Gelderland, Groningen, Noord-Brabant en Overijssel en door de deelstaat Niedersachsen.

“Wat je hier ziet is niet het einde, maar weer het begin van nieuwe innovatie”, onderstreept Karel Groen, directeur van de Eems-Dollard Regio: “We bevinden ons hier in de grootste Duits-Nederlandse grensregio, maar het is ook een dunbevolkt gebied, met weinig grote steden. We hopen dat steeds meer bedrijven en kennisinstellingen zich in projecten als deze verbinden en grensoverschrijdend samenwerken en dat we als een soort olievlek steeds meer mensen enthousiasmeren voor de kansen die er in deze grensregio zijn, zodat we ook echt een groeiregio zijn.”