Hoe onderhoud ik mijn gereedschap?

Artikel delen

Elektrisch en handgereedschap kan bij juist gebruik lang meegaan. Gezien de soms hoge aanschafkosten is dat voor veel gebruikers van groot belang. Daarnaast wil je niet dat werkzaamheden stil komen te liggen door gereedschap dat het begeeft. En dan is er nog de garantie op jongere machines, die door onder meer slecht onderhoud en nalatigheid kan vervallen. Goed onderhoud en juist gebruik is dus belangrijk!

Tekst: ing. Frank de Groot, met medewerking van Makita

Boormachine

Foto: Makita.

Hoe vervelend is dat: ben je met een spoedklus bezig en je elektrische gereedschap houd er mee op. Als er niet direct vervangend gereedschap beschikbaar is, kan dit een dure grap worden. Je werk ligt stil en de machine moet ter reparatie worden aangeboden bij de dealer. Dat kost allemaal tijd. En als de machine niet goed is onderhouden dan kan de garantie zelfs vervallen. Dan is het dubbel pech!

De gemiddelde zzp’er heeft al snel voor duizenden euro’s aan gereedschap in de bus of in de werkplaats. Bij veel bedrijven is dat zelfs nog meer. De bedrijfsbus gaat – als het goed is – voor regelmatig onderhoud naar de garage, maar wat gebeurt er met het gereedschap? Vaak wordt er niet erg nagedacht over onderhoud, terwijl dat kan leiden tot een forse levensduurverlenging en dus enorme besparing in de kosten!

Goed gebruik

Een belangrijke eerste tip is dat het gereedschap wordt gebruikt waarvoor het bedoeld is. Als je teveel moet wringen, persen of kracht zetten, is er óf iets mis met het gereedschap óf je gebruikt niet het juiste gereedschap voor de klus. Dat is onnodig vermoeiend, vragen om ongelukken en de snelste manier om je gereedschap voortijdig te moeten weggooien. Bij het hanteren van bijna alle gereedschap geldt: het gereedschap moet het werk doen.

Kijken we naar handgereedschap dan is een schroevendraaier geen beitel of wig en is deze niet gemaakt om met een hamer op te slaan of mee te wrikken. Gebruik de juiste schroevendraaier voor de schroefkop, anders loop je kans niet alleen de schroef te beschadigen, maar ook de schroevendraaier en je handen. Tangetjes zijn ook niet gemaakt om bouten of moeren mee los te draaien. Daarmee beschadig je de snijkanten en worden ze nutteloos voor hun eigenlijke taak, het knippen van draad.

Gebruik daarnaast je lichte schroefboormachine bijvoorbeeld niet om voortdurend in beton te boren. Handgereedschappen en elektrisch gereedschap zijn speciaal gemaakt om een bepaald materiaal mee te bewerken. Gebruik ook altijd het juiste boortje in je boormachine voor het materiaal waarin je gaat boren. Boortjes voor hout, metaal, beton zijn echt heel verschillend van vorm en materiaal.

Onderhoud

Onderhoudcentrum

Kennis- en Reparatiecentrum van Makita in Woerden (in Eindhoven bevindt zich ook zo’n centrum).

We hebben het al gezegd: goed onderhoud verlengt de levensduur en houdt het klussen plezierig en veilig. Maak er een gewoonte van om elk stuk gereedschap direct na gebruikt schoon te maken. Gebruik hiervoor geen zeep en water; een tandenborstel en een zachte doek voldoen vaak al. Indien beschikbaar, gebruik ook een luchtcompressor om de ventilatieopeningen van het gereedschap te reinigen. Een beetje lucht zal een hoop goed doen. Indien een apparaat of gereedschap kan ademen, zal het minder opwarmen en slijten. Het is in ieder geval prettig om het gereedschap gebruiksklaar te hebben voor de volgende klus en aangekoekt vuil laat zich veel moeilijker verwijderen.

Een druppeltje olie is verder goed voor de bewegende delen van elektrisch gereedschap. Zo blijft alles soepel werken. Bekijk daarnaast eens het instructieboekje voor belangrijke tips voor het juiste gebruik van machines. Laat je niet misleiden door vals gevoel van comfort en bekendheid met het gereedschap (na veelvuldig gebruik) en neem alle veiligheids- en gebruiksvoorschriften altijd strikt in acht.

Houd je gereedschap verder scherp. Beitels, zagen, knip- en snijgereedschap kunnen hun werk alleen goed doen als ze scherp zijn. Laat deze gereedschappen dus op tijd slijpen, ook al lijkt het alsof je er nog best mee kunt werken. Bot worden gaat geleidelijk aan en we raken eraan gewend om meer kracht te moeten zetten. Zaagbladen voor bijvoorbeeld (hand)cirkelzaag, zaagtafel, invulzaag of afkortzaag moet je tijdig vervangen. Datzelfde geldt voor de slijpschijven op de haakse slijper.

Bij elektrisch gereedschap kunnen onderdelen slijten. Die onderdelen moeten na verloop van tijd vaak vervangen worden. Denk aan koolborstels, voedingskabels, accessoires en kogellagers. Laat de onderdelen vervangen door een door de leverancier aangewezen deskundige, zodat de garantie niet vervalt!

Opbergen

Opslag

Opbergen van gereedschap doe je op een vochtvrije en goed geventileerde plaats, zoals de werkplaats of schuur. Foto: Steven Aafjes (Decor@afjes).

De meeste metaalsoorten zijn gevoelig voor vocht en kunnen last krijgen van roest. Dit kun je tegengaan door je spullen op een goede manier op te bergen en door ze een beschermend laagje te geven als je ze een tijdje niet gebruikt. Opbergen doe je op een vochtvrije en goed geventileerde plaats, zoals de werkplaats of schuur.

Voor het aanbrengen van een beschermend laagje zijn allerlei speciale onderhoudsmiddelen verkrijgbaar, van Japanse Camellia-olie tot siliconenspray. Die professionele beschermingsproducten hebben het voordeel dat ze specifiek voor bepaalde toepassingen zijn ontwikkeld en vaak in handige spuitbussen zitten. Maar elk soort vet beschermt tegen roestvorming. Zelfs slaolie, als je niets anders voorhanden hebt. Smeer metalen delen lichtjes in met een doekje en doe het meteen als je het gereedschap hebt gereinigd. Treedt er toch roestvorming op, dan kun je deze verwijderen met fijn schuurpapier.

En als je het gereedschap toch goed op wil bergen, doe dat dan ook netjes, overzichtelijk en veilig. Dat kan in een gereedschapskist, op een gereedschapspaneel of -wand, in een verrijdbare gereedschapswagen of in een kast. Belangrijk daarbij dat je geen losse schroeven, spijkers en dergelijke los in de kist bewaart. Die kunnen namelijk via de koelopening in de machine terecht komen, met alle gevolgen van dien. Zorg bij voorkeur ook voor een afsluitbare opbergplek, maar dan moet je niet het sleuteltje of de slotcode kwijt raken…

Accumachines

Accu's

De Li-Ion accu, waarmee veel moderne elektrische gereedschappen zijn uitgerust, kun je het best gedeeltelijk geladen (officieel 80%) opslaan als je er een tijd niet mee werkt. Onder andere veel Makita acculaders hebben een indicator van deze 80% lading. Foto: merXu.

Draadloze boormachines en andere accugereedschappen vragen om speciale aandacht. Zowel hoge temperaturen als vorst zijn slecht voor de levensduur van de accu. Deze gereedschappen – of de losse accu’s – bewaar je op een koele maar vorstvrije plek. De Li-Ion accu, waarmee veel moderne elektrische gereedschappen zijn uitgerust, kun je het best gedeeltelijk geladen (officieel 80%) opslaan als je er een tijd niet mee werkt. Onder andere veel Makita acculaders hebben een indicator van deze 80% lading. Als je zo’n accu leeg opbergt loop je het risico dat door de minimale zelfontlading de accu onherstelbaar beschadigd raakt als gevolg van diepontlading. De beveiliging van de accu treedt dan in werking en is onomkeerbaar. Bij langere tijd niet gebruik het advies om de accu minimaal elk half jaar (gedeeltelijk) te herladen. En dat is natuurlijk zonde van je dure machine.

Onderhoud en garantie

Wie een nieuwe elektrische machine koopt krijgt garantie. Met registratie is die garantie veelal drie jaar. Maar daarvoor geldt wel dat de machine normaal gebruikt en onderhouden moet worden. Als voorbeeld de garantievoorwaarden van Makita, die weinig zullen afwijken van de meeste andere merken. Kijk in ieder geval goed naar de garantievoorwaarden die van toepassing zijn. De garantie vervalt meestal in de volgende situaties:

  • Machines die door anderen dan door de leverancier aangewezen deskundigen zijn gedemonteerd of door hen zijn gewijzigd.
  • De gevolgen van onoordeelkundig of verkeerd gebruik van de machines. Indien de instructies in de gebruiksaanwijzing niet zijn opgevolgd, er sprake is van slecht onderhoud, nalatigheid, of overbelasting van de machine.
  • Onderdelen onderhevig aan normale slijtage tijdens de garantieperiode door zeer intensief gebruik zoals kogel- en naaldlagers, olieafdichtingen en zuigerveren, en koolborstels.

Resumerend kost het vaak weinig moeite om je gereedschap in goede conditie te houden. Daardoor blijft de kwaliteit van je werk hoog, kost het minder inspanning en behoud je de garantie!

Tip: kijk voor handige tips (waaronder accutips) eens in het Kenniscentrum van Makita en klik dan op ‘Algemene kennis’. Ga daarvoor naar www.makita.nl en klik op ‘Kenniscentrum’ in de bovenbalk.