Bouwfouten
24 uur per dag tocht, weer of geen weer
Als je op een leeftijd komt dat het bijhouden van de tuin en buitenomgeving teveel werk wordt, dan kan een appartement een prima optie zijn. Zo ook voor dit echtpaar dat een appartement op een hoge etage van een groot maar vooral ook hoog appartementencomplex betrok. Ziezo, ‘alles weer onder controle.’ Maar is dat wel zo?
Door: Sjang den Ouden, Bureau voor Bouwpathologie BB
Tocht
De verhuizing en inrichting vonden plaats gedurende de zomer. Ramen en deuren open, niks aan de hand. Echter; toen de herfst kwam en het winter werd, bleef het tochten. Ook als alle ramen, deuren en ventilatieroosters gesloten waren. Sterker nog: als alles was gesloten dan ontstonden overal piepgeluiden ter plaatse van buitendeuren en ramen in de gevel. Na tevergeefse pogingen de geluiden en tocht te stoppen door bijvoorbeeld afplakken, besluiten de bewoners Bureau voor Bouwpathologie BB erbij te halen. De vraag: waardoor ontstaat toch die 24-uurs tochtstroom en hoe deze te stoppen?
Onderzoek
De bewoners geven aan dat de tocht werkelijk niet te stoppen lijkt. Ook al worden ventilatieventielen en deuren afgeplakt en ventilatieroosters dicht gezet, de tocht blijft. De tocht is zelfs zodanig dat de hanglamp midden in de woonkamer in bewe-ging komt. De daaraan gehangen hangers tikken hierdoor de hele dag tegen elkaar. Voornamelijk de ventilatieroosters blijven ook in gesloten stand lucht doorlaten. Zijn deze afgeplakt dan blijken ramen en deuren onder enige spanning te komen staan. Hierdoor zijn deze moeilijk te openen en sluiten. De bewoners geven aan dat storm of windstil weinig invloed lijkt te hebben op de tocht.
Bij een rondgang door de woning blijkt de woning mechanisch te worden geventileerd voor wat betreft de afvoer en natuurlijk (gevelroosters) voor de aanvoer. De afvoer blijkt in de woning niet te kunnen worden geregeld. De afvoer blijkt centraal te worden geregeld met een tijdschakelaar, spitsuren op hoge stand en daluren op lage stand. Per ‘strang’ (boven elkaar gelegen woningen zijn allen op een centraal kanaal aangesloten) zijn de afvoerkanalen voorzien van een motor. De afvoer ventielen in de woning zijn niet door de bewoners zelf regelbaar maar zijn vast ingeregeld.
Bij het weghalen van een van de ventielen blijkt dat een reinigingsbeurt van de ventielen en de kanalen hard nodig is.
Ook tijdens het onderzoek blijkt de tocht aanwezig ondank het vrijwel windstille zonnige weer op dat moment. Indicatief blijkt dat wanneer alle voorzieningen worden gesloten de woning op onderdruk komt te staan. Via ramen en deuren en kieren wordt daardoor lucht aangezogen, ook via de gesloten ventilatieroosters. Waarom is dit ook het geval wanneer de afvoerventielen worden afgeplakt zoals de bewoners aangeven te hebben gedaan?
Blowerdoortest
Besloten wordt een blowerdoortest uit te gaan voeren. Na installatie van de blowerdoor, het afplakken van de afvoerventielen van de ventilatie wordt de woning langzaam op onderdruk gebracht. Hierbij blijkt dat de gesloten ventilatieroosters in de gevel behoorlijk ‘lek’ zijn en nog veel lucht doorlaten. Na het afplakken van de gevelroosters blijkt nog steeds sprake te zijn van veel toevoer. Deze toevoer blijkt afkomstig vanachter de plafonds, langs de afgeplakte afvoerventielen. Hier blijkt langs het kanaal lucht de woning binnen te komen maar bij andere ventielen ook te worden afgevoerd. Er blijkt een behoorlijke lekkage vanuit het centrale afvoersysteem aanwezig waarbij ook aanvoer plaatsvindt van buiten de woning. Dit vindt plaats achter de plafonds/vloeren van de woning waardoor de kanalen zijn doorgevoerd en de woning wordt gescheiden van de rest van het complex.
Analyse en oorzaak
Door de gebreken in de sluiting van de ventilatieroosters in de gevel blijft 24 uur per dag een luchtstroom van buiten naar binnen op gang welke wordt aangejaagd door de 24 uur per dag ingeschakelde centrale ventilatie. Deze ventilatie is door de bewoners zelf niet te regelen. Het is echter een gegeven dat vrijwel alle ventilatie-roosters in ramen en kozijnen ook in gesloten toestand nog een behoorlijke hoe-veelheid lucht mogen doorlaten.
De piepgeluiden ter plaatse van de kozijnen, ramen en deuren ontstaan wanneer de woning door het centrale systeem de woning op onderdruk wordt gebracht als alle gevels zo veel mogelijk worden afgesloten. In dat geval worden plaatselijk slechter sluitende raamrubbers (slijtage) opengetrokken en ontstaan de geluiden in de kleine in trilling gebrachte luchtstromingen.
Echter in deze woning blijkt ook de luchtdichtheid van de scheiding van de woning met de rest van het complex lek waarbij ook de kanalen binnen de woning lekkage vertonen. Hierdoor blijkt het mogelijk dat via de ruimte achter de plafonds maar ook langs de kanalen een drukvereffening plaatsvindt en luchtstroming plaatsvindt. Deze luchtstroming wordt sterker naarmate de gevels meer worden gesloten.
De conclusie blijft uiteraard dat een woning 24 uur per dag moet worden geventileerd. Dit houdt in dat het geheel aan ervaring van tocht niet als gebrek kan worden beschouwd. Ventilatievoorzieningen moeten worden gebruikt en nooit allen worden gesloten. Een advies over het gebruik is op zijn plaats. Echter is gebleken dat achter de plafonds en langs de kanalen een ventilatiestroom op gang komt die de druk over de woning 24 uur per dag op circa 50 Pa houdt. Dit is ook het geval wanneer alle afvoerventielen van het centrale systeem worden afgedicht. Kortgezegd blijft in deze situatie er wel wat te wensen over. Dit betreft met name luchtdichtheid van de woning ter plaatse van de scheiding van de rest van de woning.
Herstel
De onderzoeksvraag voor herstel is overgedragen aan de VvE. Dit betreft namelijk het casco hetgeen onder de verantwoording van de VvE valt. De bewoners is uitgebreid uitgelegd hoe optimaal gebruik te maken van dit ventilatiesysteem en dat daarbij het gebruik van de verwarming ook belangrijk is.
Dit brengt energiekosten met zich mee die echter voor een minimaal comfort in de woning noodzakelijk zijn. Daarbij is benadrukt de voordelen maar zeker ook nadelen van het ventilatiesysteem van het appartement. Geadviseerd is de afvoerventielen te laten reinigen en de VvE te vragen de ventilatiekanalen te laten reinigen.
De bewoners hebben zich erbij neergelegd dat ze de stookkosten in deze woning minder sterk in de hand hebben dan in hun eigen vrijstaande woning waar ze vandaan kwamen.