Gevaarlijke stoffen – weet waarmee je werkt

Tekst: Johan Timmerman
Specialist arbeidshygiëne bij Volandis, het kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid van cao-partijen in de Bouw & Infra.

Laten we eens bij het begin beginnen. Wanneer is een stof eigenlijk gevaarlijk? De Arbowet geeft een simpel antwoord: als de stof de gezondheid of veiligheid van jou als werknemer kan schaden. Dan kun je denken aan onveilige stoffen: bijvoorbeeld stoffen die licht ontvlambaar zijn of onder druk verpakt zijn en daarom kunnen ploffen. Denk ook aan stoffen die heel geleidelijk je gezondheid aantasten, en dan bijvoorbeeld ademhalingsproblemen geven. Als je het zo bekijkt, dan zijn er in de bouw tóch wel een heleboel producten die ofwel gevaarlijk of schadelijk zijn. En als je dan bedenkt dat er in Nederland ieder jaar 3.000 mensen overlijden vanwege het werken met gevaarlijke stoffen, waarvan 2.000 aan kanker, dan hebben we toch echt wel een probleem. Vooral in de bouw, waar we worden blootgesteld aan oplosmiddelen, tweecomponentenproducten, dieselrook, kwartsstof, asbest, noem maar op…

Gevaarlijke producten herkennen

Weet je hoe je gevaarlijke producten kunt herkennen? Op het etiket staat dan zo’n vierkant ruitje met een gevaarsymbool erin. Heel bekend en herkenbaar is het vlammetje: licht ontvlambaar. Het is veel lastiger te herkennen bij producten die gezondheidsschade op de lange termijn veroorzaken: dan staat een mannetje in het rode ruitje met afbrokkelende longen. Maar het gezondheidseffect kan net zo goed huidkanker of dementie zijn in plaats van luchtwegklachten. Niet een heel duidelijk plaatje dus, maar toch wel de moeite waard om te herkennen!

Weten dát je met een product werkt, dat uiteindelijk schadelijk kan zijn voor je gezondheid is één. Er op zó’n manier mee werken dat de kans op schadelijke gevolgen zo veel mogelijk beperkt wordt is twee. Daar zit dus nog een extra uitdaging. Een uitdaging waar we als sector samen voor staan.

De uitdaging

Nu kan de bouwnijverheid gelukkig de grootste uitdagingen aan. Ieder praktisch probleem lossen we op. Of het nu gaat om het opleveren van een woontoren of een op maat gemaakte woning. Een groot aquaduct of het trottoir in de binnenstad: wij zorgen ervoor dat het er komt. Maar wat mag het kosten? Wat mij betreft geen collega’s die ziek worden of eerder overlijden vanwege de stoffen waarmee ze gewerkt hebben.

Ik ben daarom blij dat er in de sector steeds meer aandacht komt voor de gezondheidsgevaren van de spullen waarmee we werken. Steeds meer bedrijven maken tijd en geld vrij om inzicht te krijgen in de risico’s en deze vervolgens aan te pakken. Maar, de uitdaging is enorm. Zeker in het midden- en kleinbedrijf waar geen KAM-coördinatoren werken die zich op deze taak kunnen storten.

Samen de schouders eronder

Hoe gaaf is het dan dat Bouwend Nederland sinds kort expertise en energie bijeenbrengt in een Klankbordgroep Gevaarlijke Stoffen. Volandis heeft van de cao-partijen Bouw & Infra de opdracht gekregen een tool te ontwikkelen, om ieder bedrijf in de sector kosteloos op weg te helpen om schadelijke stoffen écht aan te pakken. Hiermee kunnen bedrijven niet alleen hun registratie van gevaarlijke stoffen op orde brengen, maar ook werken aan het vervangen van schadelijke producten door minder schadelijke alternatieven. Want dat is pas écht oplossingsgericht werken. Zo gaan we als sector de uitdaging aan. Op weg naar minder zieken en doden door schadelijke stoffen op de werkvloer.